Թուրքիան ևս ներողություն կխնդրի և ոչ միայն Ռուսաստանից, այլև՝ հայ ժողովրդից
ԲԼՈԳԱրմեն Պետրոսյանը Ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.
Թուրքիայի վարչապետ Ահմեթ Դավութօղլուն, մեկնաբանելով «Մավի Մարմարայի» միջադեպի հետ կապված Իսրայելի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, նշել է, որ թուրքական կողմը նման քայլի է դիմել՝ բացառապես հանուն պաղեստինցի արաբների շահերի:
«Մեր միակ նպատակն է՝ օգնել՝ լուծելու մեր պաղեստինցի եղբայրների խնդիրները: Մենք չենք փոխում մեր դիրքորոշումը՝ Գազայի հատվածի շրջափակման վերացման հարցում»,- նշել է Դավութօղլուն:
Թուրքիայի վարչապետի վերոնշյալ հայտարարությունը ոչ այլ ինչ է, քան դասական երեսպաշտության հերթական դրսևորում: Այս համատեքստում, ցանկացած բանական էակի մոտ տրամաբանական և օբյեկտիվ հարցադրում է առաջանում թուրքական գործող իշխանությունների դիրքորոշման փոփոփխման հետ կապված՝ «Ի՞նչու հենց հիմա որոշվեց կարգավորել արդեն ավելի քան 5 տարի շարունակվող հիմնախնդիրն Իսրայելի հետ»: Ի դեպ, այս պարզունակ հարցադրման բավական արդարացի մեկնաբանությունն պաշտոնական մակարդակով արդենիսկ հնչել է Թուրքիայի արևելյան հարևանններից մեկի՝ Իրանի կողմից՝ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Հոսեյն Ջաբեր Անսարիի շուրթերով՝ «Մուսուլմանական կառավարություններն ընդհանուր քաղաքականության մեջ պետք է կողմնորոշվեն «ումմայի» (մուսուլմանական կրոնական համայնք) շահերին և պաղեստինյան ազգաբնակչության իրավունքներին համապատասխան: Թուրքական կառավարությունը չպետք է ընտրի այլ ճանապարհ՝ «Երուսաղեմն» օկուպացրած վարչակարգի հետ հարաբերվելիս»:
Իսկ «Ինչու՞ հիմա» պարզունակ հարցի պատասխանն ակնհայտ է: Թուրքիան հանկարծ որոշեց բարելավել Իսրայելի հետ խնդիրները միայն այն պամաններում, երբ գրեթե նմանատիպ հիմնախնդրին դեմ հանդիման բախվեց Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում` Սիրիայի հետ սահմանին խոցելով ռուսական Су-24 ռազմական ինքնաթիռը. բայց այս դեպքում արդեն մեղադրանքների սլաքներն ու սպառնալիքներն ուղղվեցին Անկարայի կողմը:
Նման իրավիճակում, օբյեկտիվ մտավախություն ունենալով սեփական էներգետիկ անվտանգությանը միտված հնարավոր սպառնալիքների հարցում, թուրքական իշխանությունները փորձեր ձեռնարկեցին՝ Ռուսաստանի կողմից բավարարվող Թուրքիայի գազային պահանջարկի 55-58%-ին հնարավոր այլընտրանքներ որոնելու ուղղությամբ: Այդ նպատակով՝ Կատարի, Ադրբեջանի հետ միասին դիտարկվեց նաև Իսրայելի թեկնածությունը, և հենց սրանով է պայմանավորված պաշտոնական Անկարայի դիրքորոշման մեջ արձանագրված շրջադարձային փոփոխությունը:
«Ինչու՞ հիմա» հարցի հաջորդ, փոքր-ինչ երկրորդական պատասխանն էլ այն է, որ Թուրքիայում առաջիկայում նախատեսված չեն ընտրական գործընթացներ, իսկ թուրք-իսրայելական հակամարտությունը այդ երկրում իշխող վարչակարգը օգտագործում էր բացառապես որպես «հռետորաբանական գործիք»՝ մուսուլման ազգաբնակչության կրոնական «զգացմունքները շոյելու» նպատակով:
Մինչդեռ այն հանգամանքը, որ Իսրայելի կողմից Գազայի հատվածի ամբողջական շրջափակման վերացումը (հարաբերությունների կարգավորման հարցում Թուրքիայի առաջ քաշած վերջին նախապայմանը) բացառվում է, այս մասին բազմիցս հայտարարել է հենց Իսրայելի վարչապետը՝ հավաստիացնելով, որ «Իսրայել պետության անվտանգության հարցը գերակա է բոլոր տեսակի շահերի նկատմամբ»:
Ահմեթ Դավութօղլուն, շարունակելով խոսել իսրայելաթուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի մասին, ակնհայտ չարամտությամբ հիշեցրել էր նաև, որ դեռևս 2013 թ. մարտին ԱՄՆ-ի ճնշման ներքո Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն զանգել է Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին և ներողություն խնդրել «Մավի Մարմարայի» միջադեպի հետ կապված: Բացի այդ, Դավութօղլուն նաև ընդգծել է. «Այսպիսով, Թուրքիան դարձել է առաջին պետությունը, որը վայելել է Իսրայելի ներողությունները: Մենք որևէ մեկի հանդեպ զիջումների չենք գնում, մենք պաշտպանում ենք մեր իրավունքները»:
Ինչ վերաբերում է Թուրքիայի վարչապետի նման ինքնավստահ հայտարարությանն, ապա, կասկածից վեր է, որ ոչ շատ հեռու ապագայում Իսրայելի տեղում հայտնվելու են թուրքական իշխանությունները, գուցե ոչ ներկայիս: Պետք է միայն հիշեցնել, որ ռուսական ռազմական ինքնաթիռի խոցման վերոնշյալ միջադեպի հետ կապված պաշտոնական Մոսկվայի կողմից ռուս-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հարցում առաջ քաշված նախապայմաններից առնվազն երկուսը (ներողություն պաշտոնական մակարդակով, հասցված վնասի փոխհատուցում) նույնն են, ինչ իսրայելաթուրքականի դեպքում: Եվ այս համատեքստում, Անկարայի համար այնքան կենսական ռուս-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացն անհնար է շրջանցի վերոնշյալ նախապայմանների կենսագործման պարագան:
Հ.Գ. Սարերի հետևում չէ նաև այն օրը, երբ թուրքական իշխանությունները ներողություն են խնդրելու հայ ժողովրդից և Օսմանյան կայսրության տարածքում ժամանակին բնակված բոլոր այն էթնիկ խմբերից, ում հանդեպ իրենց իրավանախորդները գործել են մարդկության դեմ իրականացվող հանցագործություններից ամենասարսափելին՝ ցեղասպանությունը: