Երևան, 29.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ինչո՞ւ են նկատելիորեն նյարդայնացել Անկարան ու Բաքուն. սպառնալիք ոչ միայն Հայաստանին, այլ նաև ՀԱՊԿ անդամ մյուս երկրներին. «Փաստ»

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

regnum.ru–ն «Ինչո՞ւ էր Իլհամ Ալիևը թռել Կիև» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ մեծ քաղաքականության մեջ ճիշտ է որոշակի իրադարձություններ կամ որոշումներ գնահատել ժամանակի, վայրի, հանգամանքների առումով։ Բայց դա անելը հաճախ հեշտ չէ, քանի որ պահանջվում է հասկանալ, թե ինչո՞ւ է իրադարձությունը տեղի ունեցել տվյալ պահին, պատճառներից ո՞րն է որոշիչ դարձել դրա զարգացման մեջ՝ անցյա՞լը, ներկա՞ն, թե՞ ապագան, քանի որ քաղաքական մեխանիզմները, որոնք առաջացնում են այս իրադարձությունների մեծ մասը, ավելի հաճախ թաքնված են լինում տեսադաշտից: Եթե նման դիրքերից գնահատենք Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի՝ փոքր-ինչ անսպասելի աշխատանքային այցը Կիև և նրա բանակցությունները ուկրաինացի գործընկեր Վլադիմիր Զելենսկու հետ, ապա ինտրիգային դատողությունների համար ավելի քան բավարար հիմքեր կան։

Անդրադառնալով քաղաքական ժամանակին՝ սա Ադրբեջանի ղեկավարի առաջին այցն է Ուկրաինա 2014 թվականի փետրվարի կիևյան մայդանից հետո։ Այդ կապակցությամբ ուկրաինական հարթակներում տեղեկություններ են հայտնվել, որ 2021 թվականի դեկտեմբերի 15-ին Բրյուսելում Արևել յան գործընկերության գագաթաժողովում Զելենսկին Ալիևին խնդրել է այցելել Ուկրաինա՝ քննարկելու երկկողմ հարաբերությունները և ոչ միայն դրանք։ Նա նաև առաջարկել է Կիևում գագաթաժողով անցկացնել երեք պետությունների ղեկավարների մասնակցությամբ, քանի որ փետրվարին լրանում է Ուկրաինայի և Ադրբեջանի ու Թուրքիայի միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 30-ամյակը։

Սա՝ առաջին հերթին։ Երկրորդ հերթին Ալիևի այցը Կիև տեղի է ունենում ՆԱՏՕ-Ռուսաստան բանակցությունների ֆոնին, որոնք շոշափում են հետխորհրդային տարածքի, մասնավորապես Ուկրաինայի և Վրաստանի անվտանգության հարցերը։ Առայժմ արտաքուստ այդ փաստն ընկալվում է խորհրդանշական մակարդակով, բայց, իհարկե, Ադրբեջանի նախագահի այցը ազդանշաններ է ուղարկում թե՛ Վաշինգտոնին և թե՛ Մոսկվային։ Ի վերջո, այցը համընկել է Ղազախստանում ՀԱՊԿ խաղաղապահ առաքելության ավարտի հետ, որը, ինչպես ասում են Բաքվի որոշ փորձագետներ, Բաքվում միանշանակ չի ընկալվել։ Գուցե և պատահական չէ, որ ադրբեջանա-հայկական առճակատման գծում նաև եղել է սրացման հերթական փուլը։ Ըստ որոշ տեղեկությունների, այդ կապակցությամբ Երևանը դիմել է Մոսկվային, Վաշինգտոնին և ԵԱՀԿ դիտորդական առաքելությանը։

Բայց, չգիտես ինչու, Բաքուն սկսել է ենթադրել, որ դա իբր առաջին քայլն է Հայաստանի տարածքում ՀԱՊԿ զինվորականների հայտնվելու, ընդ որում՝ զուտ պատահականորեն այդ օրերին ՀԱՊԿ նախագահողը Հայաստանն էր։ «Երևի սադրանքները (սահմանային բախումները) կապված են ԱՊՀ տարածքում տեղի ունեցած վերջին իրադարձությունների հետ, և նրանք (Հայաստանի իշխանությունները) կարծում են, որ իրենց հնարավորություններն ընդլայնվել են, կամ կարող են ինչոր տեղից օգնություն ստանալ,– ասել է Ալիևը,–բայց նրանք չպետք է մոռանան, որ ինչպես եղավ Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմում, ով էլ իրենց օգնի, մենք հասնելու ենք մեր ուզածին։ Մեզ ոչ ոք և ոչինչ չի կարող կանգնեցնել: Մեզ կանգնեցնում է միայն այն, որ մենք երրորդ պատերազմ չենք ուզում, դա մեր ծրագրերի մեջ չէ։ Մենք ցանկանում ենք, որ պատերազմի շրջանն ավարտվի, նորմալ հարաբերություններ հաստատվեն, Հայաստանը վերջապես ճանաչի Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը։ Բայց եթե մենք վտանգ տեսնենք, ապա այդ վտանգը անմիջապես կչեզոքացվի»։

Դեռևս դժվար է դատել, թե ի՞նչ է կանգնած Ալիևի՝ նման հնչեղ հայտարարության հետևում։ Ցանկության դեպքում նրա խոսքերը կարող են մեկնաբանվել որպես սպառնալիք, և ոչ միայն Հայաստանին, այլ նաև ՀԱՊԿ անդամ մյուս երկրներին։ Ալիևի՝ Կիև այցի տեսանելի հատվածը բանալ է. երկրների միջև առևտրատնտեսական կապերի զարգացում, էներգետիկայի և գյուղատնտեսության ոլորտում փաստաթղթերի ստորագրում։ Թեև հետաքրքիր է, որ կա նաև Ադրբեջանի կողմից Ուկրաինայում հողեր վարձակալելու հարցը։ Տեղացի փորձագետների կարծիքով, հնարավոր է, որ Բաքուն նախատեսում է այնտեղ ցորեն ցանել և տուն տանել՝ ամրապնդելու պարենային անվտանգությունը, ինչը առանձնահատուկ նշանակություն ունի պարենի համաշխարհային գնաճի պայմաններում։ Այնուամենայնիվ, գուցե թե ոչ միայն դա է պատճառը։ Բայց ի՞նչ է լ ինելու հետո:

Վրացական Geocase վերլուծական կենտրոնի Մերձավոր արևելքի ուսումնասիրությունների կենտրոնի տնօրեն Էմիլ Ավդալիանիի խոսքերով, Անդրկովկասում Ուկրաինայի ներգրավմամբ մեծ աշխարհաքաղաքական խաղ է սկսվում, որին հենվում է Վրաստանի, Ադրբեջանի և Թուրքիայի դեմ ուղղված աղեղի ծայրը։ Անկարան և Բաքուն տեսնում են այդ ձևավորվող գոտին որպես տարածք, որտեղ «Սև ծովում և Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի աճող ռազմական ներկայությունը կարող են հավասարակշռել»: Միևնույն ժամանակ, ըստ Ավդալիանիի, Ադրբեջանն ու Թուրքիան փորձում են օգտագործել, այսպես կոչված, «երկկողմանի ռազմավարությունը»՝ ի շահ իրենց, այն է՝ աշխատել նրանց հետ, ովքեր կոչվում են «բարեկամներ» և «թշնամիներ»: Բայց Ղազախստանի իրադարձությունները թյուրքական ճակատում բաց են ստեղծել, և ինչինչ պատճառներով Անկարան ու Բաքուն նկատելիորեն նյարդայնացել են։

Նրանք միասին, բայց տարբեր ձևերով որոշել են խաղարկել ուկրաինական խաղաքարտը։ Այսպիսով, Ալիևի այցը Կիև «մեծ քաղաքականության մեջ մեծ բախումների» պահին շատ առումներով ցուցիչ է։ Ի դեպ, հնարավոր է, որ Զելենսկին իր գործընկերոջը միջնորդել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ հանդիպում կազմակերպել։ Եթե այդպես է, ապա Ադրբեջանի նախագահի այցը կարող է ընկալվել որպես հանգստացնող գործոն ուկրաինական հասարակության համար։ Միևնույն ժամանակ, ինչպես ասել է Ուկրաինայում Ադրբեջանի դեսպան Էլմիրա Ախունդովան, «մեր պետության ղեկավարի կարճատև, բայց իրադարձային այցը Կիև հաստատեց մեր բարեկամ երկրների միջև գործընկերության ռազմավարական մակարդակը, լրացուցիչ ազդակ հաղորդեց դրան և մեր հարաբերությունները հասցրեց որակապես նոր մակարդակի»։ Տեսնենք, թե ինչ է լինելու հաջորդիվ...

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Վարչապետը հրապարակավ խնդրել է՝ մանդատս վայր դնեմ, դուք դա համարում եք սովորական հարց, մտահոգ էլ չլինենք, հա՞. Աղազարյան Խոշոր ավտովթար․ «Չայնիի» ոլորաններում «Opel Zafira»-ն բախվել է երկաթե արգելապատնեշներին և կողաշրջվել Էրդողանի ելույթի ժամանակ արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Փաշինյանը ԱԺ-ում ՔՊ-ականների հետ քննարկել է գաղափարախոսական բնույթի հարցեր Վերին Լարսը չի բացվել, մարդիկ անշարժ կանգնած են հերթում․ ի՞նչ է կատարվում Վերին Լարսում ԱԺ-ն արտահերթ նիստ կգումարի «Մարդ վախենում ա երեխա պահի ստեղ»․ սահմանամերձ գյուղերի բնակիչները վստահ են՝ Ադրբեջանը պատրաստվում է հարձակման Փաշինյանը ներկայացրել է ՔԿ նորանշանակ նախագահ Արթուր Պողոսյանին Միրզոյանի այցը Ֆինլանդիա շարունակվում է․ քննարկվել է ԵՄ-ի մասին Փաշինյանի հայտարարությունը Երևանում կկատարվի երթևեկության կազմակերպման փոփոխության փորձարկում․ լուսանկար Հալեպում ուսանողներ են զnհվել․ զինյալների առաջնորդը խորհուրդ է տվել խաղաղ բնակիչներին լքել տները Եթե իմ հետ ինչ-որ բան պատահի, առաջին պատասխանատուն Քննչական կոմիտեն է. Արիանա Հովսեփյան Ալեքսանդր Ավետիսյանին պատգամավորի մանդատ է տրամադրվել Դեկտեմբերի 2-ից երթևեկության փոփոխություն կլինի Մաշտոցի պողոտա - Ամիրյան փողոց խաչմերուկում Կարեն Կարապետյանը հեռանում է արդարադատության փոխնախարարի պաշտոնից․ մանրամասներ Ձեզ մոտ չի ստացվելու լուծում գտնել և հանել այս իրավիճակից․ Հակոբյանը՝ Ղազարյանին «ՀայաՔվեի» կրթաթոշակների հանձնումը Նիկոլ Փաշինյանը նշանակում է կատարել Այս իշխանությունը պայմանագրային զինծառայողների համար գրեթե ոչինչ չի անում. Ավետիք ՔերոբյանՍիրիացի ապստամբները ներխուժել են Հալեպ«Շնորհավոր Գոհաբանության օր»․ Անի Երանյանի և Մհեր Բաղդասարյանի նոր լուսանկարները Ֆասթ Բանկը 25 միլիոն դրամ է նվիրաբերել «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամինԱյսօր և վաղը հնարավոր են ջերմային նոր ռեկորդներ․ Լևոն Ազիզյան Ֆաստեքսի և ԵՊՀ-ի համատեղ դասընթացների շարքի ավարտին լավագույններն ստացել են հավաստագրեր` NFT-ների տեսքով Արամ Առաջինի երախտիքի նամակը՝ Գագիկ Ծառուկյանին Ռուսաստանն աշխատում է «3+3» հարթակը կազմակերպության վերածելու ուղղությամբ. Գալուզին Պատգամավոր Գեղամ Նազարյանի հետագա գործունեության հարցը դեռևս չի քննարկվել. Գեղամ Մանուկյան Բալլադային ռոքի նոր մեկնաբանություն. Վահագ Ռաշը հանդիսատեսի դատնին կհանձնի նոր տեսահոլովակ Քննչական կոմիտեի նախագահի կենսագրությունը ՀՀ քաղաքացիության ձեռքբերումը որևէ կերպ չի անդրադառնում Արցախ վերադարձի իրավունքի վրա. ՆԳ փոխնախարար Վարկը հաստատե՞լ, թե՞ ոչ. Ո՞վ է որոշում «Սրբազան Պայքարը» շարունակվելու է մինչև հաղթական ավարտ, այն չի ուշանալու․ Բագրատ Սրբազան Ռուսաստան-Հայաստան հասարակական 2-րդ ֆորումը․ ուղիղ Գազ չի լինի․ որոշ հասցեներ են հայտնի Արցախցիներն օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ պատճառներով չեն շտապում դիմել ՀՀ քաղաքացիություն ստանալու համար. Գեղամ Ստեփանյան Պետք է դիմադրել և չհանձնվել․ Մենուա Սողոմոնյան Դերասանուհի Եվա Բաղդասարյանը նշել է ծննդյան տարեդարձըՀալեպի շրջանում ռազմական գործողությունների հետևանքով ՀՀ քաղաքացիներ չեն տուժել. ԱԳՆ խոսնակ Ուկրաինական համակամարտության կարգավորման համար պետք է հիմնական պատճառները լուծել. Պեսկով Հարյուրավոր հայեր մնացել են Լարսում․ երեխաներին հիվանդանոց են տեղափոխել (տեսանյութ) AMIO Mobile հավելվածի ակտիվ օգտատերերը վայելեցին ուղղաթիռով անմոռանալի ուղևորությունը2025թ. բյուջեն վտանգավոր է, այն խոստանում է աղքատացում, գնաճ և բնակչի պարտավորությունների ավելացում. Նաիրի Սարգսյան Ֆասթ Բանկը «Սիմֆոնիկ Ռեինկարնացիա» համերգի գլխավոր հովանավորն է Հայաստանը կարձագանքի՞ Պուտինի հայտարարությանը AKNEYE-ի և Սաշա Ջաֆրիի «Արվեստագետի աչքերով» միջոցառումը Վենետիկի Մուրանո կղզում Գյումրին կարող է դնել Փաշինյանի վերջի սկիզբը Կազմակերպված հստակությունն ընդդեմ կազմակերպված խառնաշփոթի. Վահե Հովհաննիսյան «Միջուկային տեխնոլոգիաները հեղափոխություն են բերում առողջապահության ոլորտում». Ավանեսյան Հայտնի է՝ որքան մարդ է Ադրբեջանը բնակեցրել Արցախում Նոր արևային էլեկտրակայանը Մեծ Բրիտանիայում ապահովում է էներգիա ավելի քան 20 հազար տների համար