Երևան, 22.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ի՞նչ է լինում, երբ իշխանության են գալիս պոպուլիստ պատեհապաշտները․ «Փաստ»

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Յուրաքանչյուր պետության հաջողությունն ու զարգացումը կախված է մի շարք չափանիշներից՝ բնակչության քանակ, տնտեսական ներուժ, ունեցած ռեսուրսներ, ռազմական հզորություն, տարածքի չափ և այլն։ Սակայն կա մի կարևոր հանգամանք, որը միշտ էլ էական նշանակություն է ունեցել, սակայն վերջին շրջանում դարձել է ճակատագրական շատ երկրների համար։ Խոսքը պետության արդյունավետ կառավարման մասին է, իսկ եթե ավելի ճշգրիտ լինենք՝ կառավարիչների։ Խնդիրն այն է, որ կան հաջողված երկրների օրինակներ, որոնք չունեն մեծ բնակչություն, տարածք կամ ռեսուրսներ, սակայն արդյունավետ կառավարման արդյունքում կարողացել են մեծ ձեռքբերումներ ունենալ։

Սակայն կան նաև մեծ ռեսուրսներ և հնարավորություններ ունեցող երկրներ, որոնք անարդյունավետ ու ոչ ճիշտ կառավարման արդյունքում (անկախ օբյեկտիվ կամ սուբյեկտիվ պատճառներից) «պատվավոր» տեղ են զբաղեցնում ձախողված երկրների շարքում։ Օրինակ՝ Ուկրաինան, որը Եվրոպայում Ռուսաստանից հետո երկրորդ ամենամեծ տարածքն ունեցող երկիրն է և զգալի բնական ռեսուրսների է տիրապետում, ԽՍՀՄ փլուզումից ի վեր ուներ բոլոր հնարավորությունները արագ զարգանալու համար։ Սակայն այդ երկիրը տարիներ շարունակ հետ է գլորվում, տնտեսությունը գոյատևում է միայն դրսի օգնության հաշվին, իսկ բնակչությունը նվազում է։ Ավելին՝ հայտնվելով աշխարհաքաղաքական շահերի բախման կիզակետում՝ Ուկրաինան երկատվել է ու ի վիճակի չէ իրական զարգացման ուղի ընտրել։

Իսկ Ուկրաինայի քայքայումն ու ներկայիս քաոսը մեծապես պայմանավորված են Ուկրաինայի ղեկավարների անհեռատեսությունից, որի ակորդը դարձավ Զելենսկին, որն իր արևմտյան հովանավորներին գոհացնելու նպատակով այնպիսի քաղաքականություն վարեց, որ Ուկրաինան կարճ ժամանակամիջոցում առաջընթացի մեծ հնարավորություններ ունեցող երկրից դասվեց ամենից շատ ձախողված պետությունների շարքին։ Նույնպիսի իրավիճակ էր նաև Վրաստանում, երբ իշխանության եկավ ավանտյուրիստ Սահակաշվիլին, որն իր հովանավորների ակնկալիքներն իրականություն դարձնելու նպատակով Վրաստանի պետական շահերը դրեց հարվածի տակ։ Նա, հաշվի չառնելով ռեալ իրողությունները, իր ուժերից վեր հավակնություններ ներկայացրեց, որի արդյունքում հրդեհներ բռնկվեցին Աբխազիայում ու Հարավային Օսիայում՝ բոլոր հայտնի հետևանքներով։ Կարելի է զուգահեռներ տանել նաև Հայաստանի հետ։

Մեր երկրում ևս փողոցից իշխանության եկան պատեհապաշտ պոպուլիստները, որոնք, չունենալով համապատասխան բազա, մեծ-մեծ խոստումներ էին տալիս հայ ժողովրդին։ Եվ իր խոստումներն իրականություն դարձնելու փոխարեն Փաշինյանը հասցրեց պետությունը վերածել սոցցանցային թատրոնի, երբ երկիրը կառավարում էր քրեական գործերի մասին «բռնոցի-թողոցի» ֆիլմերով, ընդդիմադիրներին հայհոյող ֆեյքերի բանակներով, աննպատակ սելֆիներով ու ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերներով։ Փաստորեն, վերջինս քաղաքականությունը կառուցեց ոչ թե զարգացման ու հասարակության համախմբման օրակարգի, այլ անցյալը և նախկին ձեռբքերումները մերժելու շուրջ, որի արդյունքում պառակտեց հասարակությունը սևերի ու սպիտակների, թշնամացրեց քաղաքացիներին, թիրախավորեց ազգային արժեքները և պաշտոնների նշանակեց անորակ կադրերի։ Իսկ արտաքին քաղաքականության ոլորտում Փաշինյանը հասցրեց խաթարել դաշնակից Ռուսաստանի և այլ գործընկեր պետությունների հետ Հայաստանի ունեցած հարաբերությունների բնականոն հունը։ Պետական կառավարման այս ուղղությունների ձախողման արդյունքում էլ հակառակորդը, հասկանալով ճակատագրի ընձեռած պատեհ առիթը, Արցախի դեմ ագրեսիա սկսեց։

Սակայն Արցախի դեմ ռազմական ագրեսիան բավարար չեղավ, որպեսզի իշխանությունները սթափվեին։ Ավելին, նրանք, տանուլ տալով պատերազմը, դեռևս շարունակում են հանրությանը խաբել մանիպուլ յացիաներով։ Փաստացի, այն, ինչ անում է հիմա Զելենսկին, 2020 թվականին կատարում էր Փաշինյանը։ Նա մեկը մյուսի հետևից ուղիղ եթերներ էր կազմակերպում, բարոյախրատական ճառեր ասում՝ կոչ անելով զինվորական հագուստ և զրահաբաճկոն վերցնել, կամավորական ջոկատներ կազմել և տեր կանգնել «հաղթանակին»։ Այնինչ, արդեն պարզ էր, որ հայկական կողմը պարտություն է կրում։

Սակայն մեկ տարբերություն, ամեն դեպքում, կա. Ուկրաինան այսօր Արևմուտքի լիակատար աջակցությունն է վայելում, իսկ Հայաստանն Արցախյան պատերազմի ժամանակ մնացել էր թուրք-ադրբեջանական տանդեմի դեմ միայնակ կանգնած, իսկ միջազգային հանրությունը հանդիսատեսի պես միայն լուռ նայում էր և իր «մտահոգությունն» էր հայտնում։ Այս ամենի մեջ կա ոչ պակաս ցավալի հանգամանք. արդյո՞ք այսքանից հետո հասարակություններն իրենց ընտրությունը կատարելիս աչքի առաջ կունենան նշված երկրների (ու ոչ միայն) օրինակները, արդյո՞ք կհասկանան, թե ինչ է կատարվում, երբ իշխանության են գալիս պոպուլիստ պատեհապաշտները։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Հանցագործ աշխարհը ճանաչող մարդ պետք է նշանակվեր, բայց եթե կին է, տրագեդիա չէ․ ՀՀ նախկին ոստիկանապետը՝ Արփինե Սարգսյանի մասին Մարտնչել Հայաստանի համար, նշանակում է մարտնչել 21-րդ դարի քաղաքակրթության համար. Ֆրանսիայի ԱԺ պատգամավոր Վոքիեն BMW-ն հայտնվել է երկաթգծերի վրա․ ի՞նչ է կատարվել Արմավիրում Զախարովան մեկնաբանել է ուղիղ եթերում ստացած զանգը 9 ամիս սպասեցի, ստացա զանգ ու հասկացա` վերջ. Մարիամ Ալեքսանյանը` չսիրելու, հիասթափության և Գոռի հետ հարաբերությունների մասին Թուրքիայում հայտնաբերվել է 5-րդ դարի քրիստոնեական կախոց սատանային խոցող Սողոմոն թագավորի պատկերով Լույս չի լինի․ հասցեներՄԱԿ-ը կոչ է արել շտապ քայլեր ձեռնարկել՝ կանխելու Ուկրաինայում հակամարտության սրումը Ինչ եղանակ կլինի առաջիկա օրերին․ սպասվում են նաև տեղումներ ԵՄ շուրջ 20 երկրներ պայմանավորվել են ուժեղացնել հակաօդային և հակահրթիռային պաշտպանությունը Պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը հետևել է Ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության եզրափակիչ գոտեմարտերին Քննարկեցինք Արցախից հայերի զանգվածային բռնի տեղահանման, արցախահայության վերադարձի իրավունքի հարցեր. Թաթոյան Ուժը դրսում չի պատում, թիմի դեմ «առյուծ է խաղում», Փաշինյանը ուզում է ցույց տալ՝ խիզախ է. Հուսիկ Արա Ովքե՞ր ունեն մասնակի կենսաթոշակի իրավունք․ մանրամասներ Բիթքոյն թվային արժույթը կտրուկ թանկացել էՌուսաստանն ԱՄՆ-ին կամ այլ երկրների նախապես ծանուցում չի ուղարկել «Օրեշնիկ»-ի օգտագործման մասին․ Պեսկով Փաշինյանի ընտանիքին պատկանող թերթի տեղեկություններով՝ Փաշինյանը հարցազրույց կտա Վախենում ես՝ մի արա, անում ես՝ մի վախեցիր, իսկ եթե արել ես, մի ափսոսա․ Ռոմանոս ՊետրոսյանԲաց հարթակ. Կադրային փոփոխությունները նախընտրական PR չեն. ՀակոբյանԿարմիր կամուրջը վերականգնվում է․ Տիգրան Ավինյան Ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության որոշ մրցանակակիրներ պարգևատրվել են Մանկապարտեզներում բացառվում է անառողջ և անորակ սնունդըԿառավարության նոր որոշումը պարադոքս է. ինչպե՞ս գոյատևեն արցախցիները 24 ժամ ջուր չի լինի․ հասցեներ են նշվել «Ի՞նչ նպատակով է Նիկոլը իր կաբինետը կանացի դարձնում, արդյոք դա ֆեմինիստական շարժում կարելի՞ է կոչել»․ Մարգարիտ ԵսայանԱրարատ Միրզոյանը և Արաղչին են հեռախոսով զրուցել․ ի՞նչ են քննարկել Գույքահարկի թանկացումը՝ լրացուցիչ ֆինանսական բե՞ռ, թե անհրաժեշտություն. պարզաբանում են փորձագետները Փաշինյանը Բունդեսթագի պատվիրակության հետ սահմանազատման գործընթացն է քննարկել ԵՄ-ն, Նիդեռլանդները, ՀԱՄԱՍ-ն արձագանքել են Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուին ձերբակալելու օրդերի մասին որոշմանը ԱՄՆ-ը պատժամիջոցներ է սահմանել «Գազպրոմբանկի» և այլ խոշոր ֆինանսական կազմակերպությունների դեմ․ մանրամասներ Բացահայտվել է ծանր հանցագործություն, կասկածյալը Էրեբունու նախկին թաղապետի տեղակալ «Պույի Արմենի» որդին է․ Shamshyan «Սա լինելու է ներքին համերաշխության, միասնական աջակցության ու անմոռանալի տպավորություններով հարուստ մարզական երեկո». Հրաչյա ՌոստոմյանՔննիչները առգրավել են Հովիկ Աղազարյանի հեռախոսը Թուրքիան ու Ռուսաստանը շահագրգռված են Զանգեզուրի միջանցքի բացմամբ, բայց դա կբերի՞ խաղաղություն Զինծառայող Արման Ավագյանը հաղթել է Իտալիայի մասնակցին 7։4 հաշվով և նվաճել բրոնզե մեդալ Ե՞րբ կավարտվի պատերազմը Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև Ամիօ բանկը ԵԴԹ «Երեք ընկեր» ներկայացման գլխավոր գործընկերն էԽոշոր հրդեհից հետո՝ դեկտեմբերի 7-ին, կբացվի Փարիզի Աստվածամոր տաճարը Երևանում փոշու պարունակությունը գերազանցել է թույլատրելի կոնցենտրացիան Հայաստանն առաջարկում է ԵԱՏՄ շրջանակում գազային երկկողմ համաձայնագրերն ուժը կորցրած ճանաչել. DW «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի երեխաները՝ IDBank-ումԱրդարության սեւ օր․ Իսրայելի նախագահը՝ Բենիամին Նեթանյահուի ձերբակալության օրդերի մասին Ո՞ւմ է Փաշինյանն ուղարկել նարկոթեստ հանձնելու, ո՞վ է լինելու հաջորդը, և ո՞ւմ ձեռքով են «փուռը գնացել» ՔՊ-ականները Լավ չե՞ն փնտրում. անորսալի «Կոկո»–ին դեռ չեն գտել. MediaHub Հակակոռուպցիոն կոմիտեի պաշտոնյաները ոսկեջրած արծաթյա ժամացույցներ են նվեր ստացել Ո՞վ կզբաղեցնի Արմավիրի մարզպետի պաշտոնը, և ո՞վ է հրաժարվել «Փաշինյանի կայֆերը ապահովում են «Լֆիկը», «Գռզոն», որոնք իր համար «հերոս են». Աննա Մկրտչյան Գիտնականները վերծանել են 2600-ամյա հուշարձանի արձանագրությունը ժամանակակից Թուրքիայի տարածքում Գերմանիայում կտրուկ աճել է սնանկացած ընկերությունների թիվը Դեղատների սեփանակատերերը դիմել են վարչապետին. տուգանքներ կիրառելու գործելակերպը իրենց տանում է սնանկացման