Երևան, 06.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Սոխ՝ բուժիչ միջո՞ց, կախարդությո՞ւն, թե՞ սրբազան բույս . «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Սոխի «առաջացման» պատմությունը կորած է ժամանակի մշուշի մեջ: Ենթադրվում է, որ սոխը մարդն «ընտելացրել» է առնվազն 4 հազար տարի առաջ: Դա տեղի է ունեցել ինչոր տեղ Ասիայում, ամենայն հավանականությամբ, ժամանակակից Իրանի կամ Աֆղանստանի տարածքում: Անգամ հին եգիպտական փարավոնների բուրգերի պատերին են հայտնաբերվել գլուխ սոխի պատկերներ:

Այդ բույսը հիշատակվում է հին շումերների սեպագիր արձանագրություններում և Աստվածաշնչում: Հին Հռոմում այն աճեցվել է հատուկ մասնագիտացած մարդկանց կողմից հատուկ տարածքներում և օգտագործվել է բանակի կարիքների համար: Արդեն այդ ժամանակ մարդկությունը քաջատեղյակ է եղել սոխի բուժիչ հատկություններին, ինչը ժամանակակից բժշկությունը ևս չի հերքում: Սոխ ուտելը շատ օգտակար է աթերոսկլերոզի և սրտի հիվանդությունների համար, հատկապես, եթե սննդակարգը պարունակում է մեծ քանակությամբ ճարպեր:

Այդ բանջարեղենում առկա նյութերը ճնշում են խոլեստերինի սինթեզը և դրանով իսկ նվազեցնում սրտանոթային հիվանդությունների զարգացման վտանգը: Պարբերաբար սոխ օգտագործելը կարող է կանխել արյան մեջ շաքարի բարձր մակարդակը: Բացի այդ, սոխը հագեցնում է օրգանիզմը վիտամիններով, ճնշում է վնասակար մանրէների բազմացումը և գերազանց կանխարգելիչ միջոց է գրիպի, հարբուխի և մրսածության ժամանակ: Այն նաև օգտակար է հազի ժամանակ. դրա համար խորհուրդ է տրվում ուտել կաթով խաշած սոխ: Ուստի, իզուր չէ, որ Ռուսաստանում մի ժամանակ ասում էին. «Սոխն օգնում է յոթ հիվանդության դեպքում»:

Այնուամենայնիվ, պետք չէ շատ տարվել սոխով: Ամեն ինչ լավ է, եթե օգտագործվում է չափավոր: Բժշկական գիտությունների ակադեմիայի Մոսկվայի սննդի ինստիտուտի մասնագետները կարծում են, որ յուրաքանչյուր մարդու համար սոխի օպտիմալ սպառումը տարեկան 7-10 կիլոգրամ է: Այն չպետք է չարաշահվի նրանց կողմից, ովքեր ունեն երիկամների, լ յարդի և ստամոքսի ծանր հիվանդություններ, օրինակ՝ ստամոքսի և տասներկումատնյա աղիքի խոցեր: Այդ դեպքերում սոխը պարզապես հակացուցված է: Հնում մարդիկ հավատում էին, որ սոխն ունի ոչ միայն բուժիչ, այլ նաև կախարդական հատկություններ: Հին Հռոմում կարծում էին, որ եթե սնունդը շատ սոխ է պարունակում, ապա այն էներգիա, քաջություն և ուժ է տալիս, ուստի լեգեոներները պետք է սոխ օգտագործեն: 10-ից 12-րդ դարերում գլուխ սոխը կազմել է Պորտուգալիայի, Իսպանիայի և Ֆրանսիայի հասարակ բնակչության սննդի հիմնական մասը: Այն ամեն օր սպառվել է այնպես, ինչպես հիմա սպառվում է կարտոֆիլն ու կաղամբը:

12-ից 13-րդ դարերից սկսյալ փաստացի գրեթե ոչ մի կերակուր առանց սոխի չի պատրաստվում։ Բացի գլուխ սոխից, գոյություն ունեն սոխ-շնիտտը, սոխ-շարլոտը, սոխ-պորիեն, բատունը, սլիզունը և շատ այլ սոխի տարատեսակներ։ Որոշ երկրներում սոխը նաև համարվում է սրբազան բույս: Հին Հունաստանում սոխի գեղեցիկ գլուխները նվեր են մատուցել աստվածներին, իսկ հին եգիպտացիները իրենց անմեղությունը ապացուցելու համար երդվել են սոխի վրա: Հին գիտնականները սոխի կտրած գլուխը օգտագործել են որպես դիդակտիկ նյութ աստղագիտության ուսուցման ժամանակ: Նրանք հավատում էին, որ Երկիրը ծածկված է մի քանի թաղանթով, ինչպես սոխը:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Աշխարհաքաղաքական վեկտորները՝ ուկրաինական պատերազմի ֆոնին. «Փաստ»Tesla-ի արևային վահանակներ. Ընկերությունը վերադառնում է բիզնեսին և ԱՄՆ-ում թողարկում է նոր մոդել Մբապեն արձագանքել է ԱԱ-2026-ի վիճակահանությանը Կճոյան-Փաշինյան եղբայրություն, Եկեղեցին ԿԳԲ-ական մեղադրանքների լույսի ներքո Այն մասին, թե ինչպես կեղծ «ժողովրդավարության բաստիոնը» Եվրոպայի լրիվ իրական հակառեկորդ է սահմանել. Ավետիք ՉալաբյանԱյս անձնավորության համար մարդիկ կարծես պարզապես վիճակագրական ցուցանիշ են․ Հրայր Կամենդատյան Եթե Փաշինյանը հաջողության հասնի, Բաքվի և Անկարայի դիրքերն ակնհայտորեն կամրապնդվեն. «Փաստ»Ողբերգական վթար՝ Երևանում, 1 մարդ մաhացել է, ևս մեկը՝ վիրավnրվել, «Tesla»-ի 29-ամյա կին վարորդը եղել է ոչ սթափ. նոր մանրամասներ Shamshyan-ից Խոստացան ինքնիշխանություն, բերեցին ավելի մեծ կախվածություն և վտանգներՀԷՑ-ի լիցենզիայի չեղարկումը՝ քաղաքական ճնշման և գույքի բռնազավթման վտանգավոր նախադեպ Տարադրամի փոխարժեքները դեկտեմբերի 6-ին «Դավիթս ասում էր՝ երազանքս է, որ Ղարաբաղում ծառայեմ». Դավիթ Չաքրյանն անմահացել է հոկտեմբերի 16-ին. «Փաստ»Եկեղեցու վրա նոր ճնշումը՝ պետության ներգործության վտանգավոր սահմանում Ի՞նչն է Հայաստանում խանգարում կինոինդուստրիայի զարգացմանը. «Փաստ»Մի քանի ժամ ջուր չի լինելու Պռոշյան փողոցում 7 մեքենա է բախվել. կա զոհ 2026 թվականի սեղանի պարտադիր ուտեստը. հրե ձին է պարտադրումՎտանգավոր հուշագիր. ինչի՞ց է իրականում տուժում Հայաստանը. «Փաստ»Որո՞նք են դեկտեմբերի 4 անբարենպաստ օրերը, որոնց ընթացքում պետք չէ պլանավորել ոչինչ Օրվա աղոթք«Հրապարակված փաստաթղթերով իշխանության՝ մինչ այժմ առաջ քաշած թեզերը հօդս են ցնդել». «Փաստ»Խնայբանկում դրամական ավանդներ ունեցած ո՞ր քաղաքացիները փոխհատուցում կստանան 2026 թվականին. «Փաստ»Հաջորդ իշխանությունը ստիպված է լինելու ամեն ինչ սկսել զրոյից. «Փաստ»Ամբողջ երկիրը դարձել է Փաշինյանի վախերի ու տագնապների պատանդը. «Փաստ»Խիստ վտանգավոր մեսիջներ Արևմուտքից. «Փաստ»ԱԱ-2026. Կայացավ խմբային փուլի վիճակահանությունը Բաքվում շարունակվում է ապօրինաբար պահվող Ռուբեն Վարդանյանի դեմ դատական ֆարսը «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի օպերատիվ բաժնի պետը ծեծի է ենթարկել ռեժիմի աշխատակցին Ռուսաստանը և Հնդկաստանը սկսում են համագործակցություն անօդաչու թռչող սարքերի ոլորտում Երմակի տան խուզարկության ժամանակ հայտնաբերվել է վուդու տիկնիկ, բազմաթիվ հայելիներ և տարօրինակ սրբապատկերներ Թրամփը մինչև Սուրբ Ծնունդ կհայտարարի Գազայում խաղաղության գործընթացի 2-րդ փուլի մեկնարկի մասին Անկարայում ԱՄՆ դեսպանը խոսել է հայ–թուրքական սահմանի բացման հնարավորությունից Կոտայքի մարզում «Kia»-ն կողաշրջվել է Արման Թաթոյանը առաջարկ է ներկայացրել Ալիևին Երևանյան միջազգային թատերական 3-րդ փառատոնը, հյուրերն ու հետաքրքիր դրվագները Ճակատ ճակատի բախվել են «Toyota»-ն ու «ՎԱԶ 2121»-ը․ կա վիրավոր Հայաստանի կալանավայրերը լի են դատավճիռ չունեցող մարդկանցով․ Ավետիք Չալաբյան Հովհաննես Բաչկովը տեխնիկական նոկդաունով հաղթեց մրցակցին Մի շարք երկրներ հրաժարվել են «Եվրատեսիլ 2026» երգի մրցույթից՝ Իսրայելի մասնակցության պատճառով ՀՀ ԶՈՒ-ում անցկացվել է սերժանտական համակարգի զինծառայողների երդման հանդիսավոր արարողությունՍուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցում պատարագ կմատուցվի՝ ազատազրկված հոգևորականների համար ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը արժանացել է ՖԻՖԱ-ի Խաղաղության մրցանակին Ձյուն կտեղա՞․ ի՞նչ եղանակ սպասել դեկտեմբերի 6-ից 10-ը Զեղչեր ամերիկյան խանութներից ու քեշբեք Կոնվերս Բանկից C360 Mastercard քարտապանների համար34-ամյա վարորդը բախվել է երկաթե արգելապատնեշներին․ վիրավոր կա Եվրահանձնաժողովը տուգանել է X-ին 120 միլիոն եվրոյով Հայաստանի Գիտությունների ակադեմիայում տեղի ունեցավ Ռուսաստանի առաջատար համալսարանների ցուցահանդես և շնորհանդես Կապանի համայնքային ոստիկանները բացահայտել են ապօրինի ծառահատման դեպքը Արմավիրի պարեկները հայտնաբերել են խարդախության մեղադրանքով հետախուզվողի Հրդեհի ահազանգ. Մյասնիկյան պողոտայում մեքենա է այրվում