«Հայաստանը պետք է որոշի իր աշխարհաքաղաքական ուղղվածությունը և դադարեցնի երկակի խաղ խաղալը»․ «Փաստ»
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ«Փաստ» օրաթերթը գրում է
kremll.info-ն «Փաշինյանը տեղ է հասել. Լաչինի միջանցքը փակված է» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ ամբողջ աշխարհում քաղաքականությունն է մշտապես ներգրավված էկոակտիվիստների գործունեության մեջ, և Լաչինի միջանցքի դեպքում ևս այդպես է։ Այս դեպքում կարելի է խոսել նրանց շահերի լոբբինգի մասին, ովքեր ձգտում են տարածաշրջանից դուրս բերել ռուս խաղաղապահներին։ Այդ ֆոնին Թուրքիայի նախկին վարչապետ, «Ապագա» կուսակցության առաջնորդ Ահմեդ Դավութօղլուն հայտարարություն է արել՝ ասելով, որ ճիշտ ժամանակն է, որ Թուրքիան վերցնի այն, ինչ ուզում է Հայաստանից։ Իսկ իրականում դա կարելի է անել միայն ռուս խաղաղապահներին տարածաշրջանից հեռացնելով և Լաչինի միջանցքը խեղդելով...
«Ադրբեջանն ու Թուրքիան բարձրացնում են խաղադրույքները՝ օգտվելով այն հանգամանքից, որ Ռուսաստանի ողջ ուշադրությունը կենտրոնացած է Ուկրաինայի վրա,- համոզված է «Իզբորսկի ակումբի» մոլդովական մասնաճյուղի գործադիր տնօրեն, քաղաքագետ Վլադիմիր Բուկարսկին,- բացի այդ, Ռուսաստանի և Հայաստանի հարաբերությունները նկատելիորեն սառել են Երևանի մի շարք չմտածված քայլերի և հայտարարությունների արդյունքում»։
Հարց.- Ամբողջ աշխարհում էկոակտիվիստների գործողությունների հետևում ինչ-որ մեկի շահերն են կանգնած։ Բավական է հիշել Greenpeace-ը։ Արդյո՞ք էկոակտիվիզմը միշտ վերաբերում է քաղաքականությանն ու տնտեսությանը և ոչ թե բնապահպանությանը:
- Ոչ միշտ, բայց շատ դեպքերում բնապահպանների ներգրավվածությունը քաղաքական օրակարգում տեսանելի է անգամ անզեն աչքով: Հարց.- Ձեր կարծիքով, ո՞վ է կանգնած այդ էկոակտիվիստների հետևում: -Այս դեպքում էկոակտիվիստները գործում են՝ ելնելով Ադրբեջանի և նրա պետական քաղաքականության շահերից։ «Բնական ռեսուրսների շահագործման դադարեցումը» անհեթեթ պահանջ է. Ցանկացած ռեժիմ, որը վերահսկում է որոշակի տարածք, շահագործում է բնական պաշարները։ Նման պահանջները վտանգավոր նախադեպ են ստեղծում: Վաղը բնապահպանները կարող են պահանջել «բնական ռեսուրսների շահագործման դադարեցում», օրինակ՝ Մերձդնեստրի իշխանություններից:
Հարց.- Ի՞նչ դեր ունի այստեղ Թուրքիան։ Կարո՞ղ են, արդյոք, նրանք օգտվել այն հանգամանքից, որ Ռուսաստանը հիմա զբաղված է։
- Այո, հենց դրանից են ուզում օգտվել Ադրբեջանն ու նրան սատարող Թուրքիան։ Բացի այդ, Երևանի մի շարք հակառուսական քայլերը հետ են պահում Մոսկվային այդ հակամարտության մեջ խորանալուց։ Հարց.- Սադրանքի նպատակը խաղաղապահների դուրս գալու պահանջո՞վ է, թե՞ նպատակը Լաչինի միջանցքն է։ -Նպատակը մեկն է, այն է՝ Ադրբեջանի վերահսկողությունը Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ։ Լաչինի միջանցքի արգելափակումը Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանից կտրելու միջոց է: Հարց.- Ինչպե՞ս է Մոսկվան վերաբերվում այդ ամենին։ Կարո՞ղ է նա իրավիճակը վերահսկողության տակ պահել։ -Մոսկվան ունի այլ վայրեր, որտեղ պետք է ջանքեր գործադրի՝ Նովոռոսիա, Կոսովո, աջակցություն իր իրական դաշնակիցներին՝ Բելառուսին և Սերբիային: Հայաստանը պետք է որոշի իր աշխարհաքաղաքական ուղղվածությունը և դադարեցնի երկակի խաղ խաղալը:«Ադրբեջանը հետևողականորեն վարում է Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանին ինտեգրելու և հայերին իր տարածքից դուրս մղելու իր քաղաքականությունը,- ասել է ԵԱՏՄ ինստիտուտի տնօրեն Վլադիմիր Լեպեխինը,նոր ճանապարհ կառուցելով՝ Ադրբեջանը միաժամանակ փակել է Լաչինը, որպեսզի խաթարի ԼՂՀ-ի կապը Երևանի հետ։ Ըստ այդմ, ճանապարհները փակած «բնապահպանների» թիկունքում կանգնած է ոչ միայն Բաքուն, այլ նաև Ադրբեջանի տարածքները ընդլայնելու տրամաբանությունը»։
Հարց.- Ու՞մ է այսօր խիստ անշահավետ ռուս խաղաղապահների ներկայությունը։
-Մի կողմից՝ ռուս խաղաղապահների առկայությունը ձեռնտու չէ Ադրբեջանին, քանի որ եթե նրանք չլինեին, Ադրբեջանը ավելի կխորանար Հայաստանի տարածք և կթելադրեր իր պայմանները Երևանին։ Սակայն Նիկոլ Փաշինյանը նույնպես ցանկանում է տարածաշրջանից հեռացնել ռուս խաղաղապահներին և նրանց փոխարինել ՆԱՏՕ-ի «խաղաղապահներով»։
Հարց.- Իսկ Լաչինի միջա՞նցքը։ Արդյո՞ք դա ինչ-որ մեկի համար աչքի փուշ է:
-Լաչինի միջանցքը մի թել է, որը ֆիզիկապես կապում է Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի հետ։ Ռուսաստանն էր, որ 2020 թվականի նոյեմբերին Ադրբեջանին թույլ չտվեց գրավել Լաչինի միջանցքը և խզել ԼՂ-ի և Հայաստանի միջև կապերը։ Ուստի այդ խնդիրը մնում է արդիական Բաքվի համար։
Հարց.- Ավելի վաղ Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահները հեռախոսով քննարկել են եռակողմ պայմանավորվածությունները։ Այդ պաշտոնական զեկույցներից տպավորություն կա, որ Բաքվի և Մոսկվայի միջև ամեն ինչ շատ կառուցողական է, իսկ գործնականում այդպե՞ս է, թե՞ Բաքուն ինչ - որ բանի չի տիրապետում։
- Բաքվի կողմից, այո, ամեն ինչ կառուցողական է։ Բաքուն Մոսկվայի միջով է առաջ մղում իր դիրքորոշումը, իսկ Մոսկվան միայն համոզում է: Առայժմ Մոսկվան համոզում է Բաքվին համաձայնել իր խաղաղապահների ներկայությանը տարածաշրջանում, սակայն վաղը Թուրքիայի աջակցությամբ Բաքուն կհակադրվի դրան, և Ռուսաստանը ստիպված կլինի հեռանալ։ Ավելին, դրան է ձգտում նաև Հայաստանը։
Հարց.- Ի՞նչ եք կարծում, դա ինչի՞ կարող է հանգեցնել: Կա՞ լուրջ կոնֆլիկտ։
-Ամեն ինչ գնում է նրան, որ Ռուսաստանը կլքի Լեռնային Ղարաբաղը, որից հետո Հայաստանից դուրս կբերի իր սահմանապահներին և 102-րդ ռազմաբազան, և նման կերպ Հարավային Կովկասը ամբողջությամբ կանցնի ՆԱՏՕ-ի վերահսկողության տակ՝ ի դեմս ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիայի և այդ դաշինքի «խաղաղապահ» կոնտինգենտի։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում