Պատասխան past.am կայքում սույն թվականի հունվարի 13-ին Մանե Կարապետյանի հրապարակած «Երբ ներքին զրպարտությունները դառնում են գործիք թշնամական երկրի ձեռքում» հրապարակմանը

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ 16 Հունվար, 2023 17:53

Մենք՝ «Ճնշումներ բնապահպանների հանդեպ. ինչո՞ւ են փորձում լռեցնել նրանց» թեմայով մամուլի ասուլիսի մասնակիցներս, «ԷկոԼուր» տեղեկատվական ՀԿ-ի նախագահ Ինգա Զարաֆյանը և «Համայնքային համախմբման և աջակցության կենտրոն» ՀԿ-ի նախագահ Օլեգ Դուլգարյանը, անհրաժեշտ ենք համարում կարծիք հայտնել սույն թվականի հունվարի 13-ին www.past.am կայքում Մանե Կարապետյանի հրապարակած «Երբ ներքին զրպարտությունները դառնում են գործիք թշնամական երկրի ձեռքում» հրապարակման (https://past.am/?p=321638&l=am&fbclid=IwAR3SQi9Eyfe3pBF6GrBiNYIS-3rHeclqXMpVH6iNE7sxeDvxEx3o1tHxJ_A#gsc.tab=0) և նույնանուն տեսանյութի վերաբերյալ:

Հրապարակման մեջ նշված «զրպարտություն» եզրույթի վերաբերյալ.

Հրապարակման վերնագրում գրված է. «Երբ ներքին զրպարտությունները դառնում են գործիք թշնամական երկրի ձեռքում»: Նշենք, որ համաձայն ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1087.1 հոդվածի 3-րդ կետի`«Զրպարտությունը անձի վերաբերյալ այնպիսի փաստացի տվյալներ (statement of fact) հրապարակային ներկայացնելն է, որոնք չեն համապատասխանում իրականությանը և արատավորում են նրա պատիվը, արժանապատվությունը կամ գործարար համբավը»: Ըստ ԵՊՀ դոցենտ Շուշան Դոյդոյանի և իրավաբան Գևորգ Հայրապետյանի «Վիրավորանք և զրպարտություն. օրենսդրական կարգավորումը և դատական պրակտիկայի խնդիրները» հոդվածի` (http://www.foi.am/hy/articles/item/913/?fbclid=IwAR1JRY3t86s7pB0i0SbLtLTb0HKy1NtiwWowg9fpoVMkyUUPLRKjTCreEWk) զրպարտության դեպքում պետք է առկա լինեն հետևյալ բոլոր հանգամանքները.

ա) Առկա է մեկ ուրիշին կոնկրետ փաստ, արարք կամ արարքներ կատարելու մեջ մեղադրանք:

բ) Հրապարակված փաստացի տվյալները պետք է ունենան արատավորող բնույթ:

գ) Փաստացի տվյալները պետք է չհամապատասխանեն իրականությանը: Անձը ենթակա չէ պատասխանատվության, եթե տարածված տեղեկությունները համապատասխանում են իրականությանը, նույնիսկ եթե դրանք արատավորում են մարդու պատիվն ու արժանապատվությունը: Անձն ազատվում է պատասխանատվությունից նաև այն դեպքում, եթե տեղեկությունները չեն համապատասխանում իրականությանը, բայց նաև արատավորող չեն:

«Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ» ՓԲԸ-ն «Կանաչ Հայաստան» ՀԿ-ի նախագահ Թեհմինե Ենոքյանից պահանջել է հերքել նրա գրառման հետևյալ նախադասությունը. «Երեկ կրկին վթարվել է ԶՄՊԿ-ի պոչամբար գնացող խողովակաշարը»: Թեպետ սա ընկերութունը համարում է զրպարտություն, սակայն իրականում ընկերության գործարար համբավն արարտավորող միտք այս նախադասության մեջ չկա, և տեղեկատվությունն ակնհայտ կեղծ չէ, քանի որ առկա են տեսանյութեր (https://www.facebook.com/paramazyan/videos/454743950120721, https://www.facebook.com/paramazyan/videos/881185249702016 «Իրավատեր կապանցիներ» բնապահպանական ՀԿ), որոնք վկայում են, որ տվյալ ժամանակահատվածում Ողջի գետն, իրոք, աղտոտվել է ինչ-որ կեղտաջրերով: Գետի աղտոտման փաստը հաստատում է ԶՊՄԿ-ի կայուն զարգացման գծով տնօրեն Արմեն Ստեփանյանը Past.am կայքին տված հարցազրույցում («Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենայինում գործելաոճի փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում ակնհայտ կլինի բոլորի համար». ԶՊՄԿ կայուն զարգացման գծով տնօրեն. «Փաստ» https://past.am/?p=318955&l=am#gsc.tab=0): Նա, մասնավորապես, նշել է. «Անկեղծ ասեմ, այն պատկերը, որ տեսել եք տեսանյութում, տարիներ, եթե ոչ տասնամյակներ շարունակ քաջարանցիները և կապանցիները պարբերաբար տեսնում են։ Դա կհաստատի ցանկացած տեղաբնակ։ Եվ ինչպես ասել էինք մեր հաղորդագրության մեջ, դա տարիներով կուտակված տեխնոլոգիական չլուծված խնդիրների արդյունք է։ Տեղի է ունենում հետևյալը՝ ընկերության արտադրական հրապարակներից և համայնքային նշանակության ճանապարհներից ավտոմեքենաների անիվների վրա կուտակված հողային զանգվածը անձրևի և ձյան հետևանքով խառնվում է ողողաջրերի հետ և հոսում դեպի գետ։ Այդ հոսքերը որևէ առնչություն չունեն հարստացուցիչ ֆաբրիկայում առաջացող պոչերի հետ։ Այդուհանդերձ, դա, այո՛, խնդիր է, որը նոր չէ առաջացել»: Այսպիսով, Ընկերությունը խոստովանում է, որ առկա է խնդիր, որի հետևանքով էլ աղտոտվել է Ողջի գետը: Սա նշանակում է, որ Ենոքյանի կողմից հրապարակված տեղեկատվության մեջ բացակայում են զրպարտության հանգամանքները:

Հրապարակման մեջ նշված է. «…ճանապարհը փակող ադրբեջանցիներն իրենց հանցավոր արարքն արդարացնելու, միջազգային ասպարեզում քարոզչական համապատասխան ֆոն ապահովելու համար օգտագործում են Հայաստանում գործունեություն ծավալող բնապահպանների տարիներ շարունակ արված դիտարկումները և ժամանակին առաջ քաշած վտանգավոր թեզերը»:

Նշենք, որ ադրբեջանական աղբյուրներն, անդրադառնալով Լաչինի միջանցքի փակման թեմային, չեն մեջբերում Հայաստանի բնապահպանների իրականացրած մոնիտորինգի արդյունքները կամ ուսումնասիրությունները, ահազանգները, գրանցած փաստերը: Հրապարակումից պարզ չէ, թե ինչ «վտանգավոր թեզեր» են առաջ քաշում բնապահպանները:

Հրապարակման մեջ նշված է. «Սակայն բանախոսները չեն ցանկանում մեկ բառ անգամ ասել այն մասին, որ հաճախ նաև իրենց ներկայացրած անհիմն «փաստերի» պատճառով է այսօր հնարավոր դարձել այն, որ ադրբեջանցիները շատ դեպքերում վկայակոչում են հայ բնապահպանների՝ տարբեր տարիների արտահայտած մտքերն ու մոտեցումները։ Հիմա, իհարկե, հանքարդյունաբերող ընկերություններն առավել հստակ են արձագանքում իրենց գործունեության վերաբերյալ բնապահպանների հայտարարություններին»:

Բոլորին հայտնի է, որ իրականում բնապահպանական թեման կեղծ օրակարգ է Լաչինի միջանցքը փակելու և քաղաքական պահանջներ ներկայացնելու համար: Ճանապարհը փակողները նույնականացվել են որպես Ադրբեջանի անվտանգության աշխատակիցներ: Հայաստանում գործող բնապահպանական հասարակական կազմակերպությունները բաց նամակով դիմել են Արևելյան գործընկերության քաղաքացիական հասարակության ֆորումի 3-րդ աշխատանքային խմբի անդամ 6 երկրների բոլոր մասնակիցներին՝ Արցախը Հայաստանին կապող Լաչինի միջանցքի շրջափակման վերաբերյալ: Նամակում, մասնավորապես, նշված է. «Մենք մեր մտահոգությունն ենք հայտնում խնդրի առթիվ, քանզի Ադրբեջանի կեղծ բնապահպանական օրակարգը ստվերում է բնապահպանական ակտիվիզմն առհասարակ և ևս մեկ անգամ փաստում, որ Ադրբեջանի «քաղհասարակությունը» առաջ է տանում դիկտատոր Ալիևի քաղաքական թեզերը» https://www.ecolur.org/hy/news/sos/14591/: Մենք հղում ենք անում այս նամակին, քանի որ Ալիևը կիրառել է մանիպուլիացիոն մեխանիզմ՝ էկոակտիվիզմ օգտագործելով քաղաքական հարցեր լուծելու համար: Իսկ հիմա նույն Լաչինի դեպքն օգտագործվում է մեր բնապահպանների դեմ էկոակտիվիզմը նվաստացնելու նպատակով:

Մենք՝ բնապահպաններս, մշտապես պայքարել ենք մաքուր օդ, հող և ջուր ունենալու համար, ինչը նույնքան կարևոր է ազգային անվտանգության տեսանկյունից, ինչպես և մեր հայրենիքի անվտանգությունը: Մենք գնահատանք չենք սպասում, սակայն պետք չէ նաև էժանագին կերպով օգտագործել մասնավոր դեպք՝ սևացնելու բնապահպանական շարժումը, որն, ի դեպ, պաշտպանում է նաև ընդերքօգտագործողների առողջ շրջակա միջավայրում ապրելու իրավունքը: