Օխլոկրատիայից՝ խուլիգանակրատիա. «Փաստ»
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ![Օխլոկրատիայից՝ խուլիգանակրատիա. «Փաստ»](/timthumb.php?src=disc/18-06-24/e75b2d6bdc5715bd80462a2a29eed480.jpg&w=780)
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում Նիկոլ Փաշինյանի ու նրա գլխավորած ՔՊ-ի իշխանությունը՝ որպես կառավարման տեսակ: 2018 թվականից սկսյալ, իսկ վերջին մի քանի տարին՝ առավել ևս, հաճախ կարելի էր հանդիպել բռնապետություն, ավտոկրատիա տերմինները, որին ձգտում է Նիկոլ Փաշինյանը, որը ժողովրդավարությունից փշուրներ անգամ չի թողել: Վերջին իրադարձությունների ֆոնին այդ ամենին վերստին ականատես եղանք բոլորս: Նաև իրենց քարոզած «դեմոկրատական արժեքները» իրենց շահերին զոհած «հավաքական Արևմուտքի» ներկայացուցիչները: Նրանք տեսան, որ իրենց հովանավորած ու ֆինանսավորած, այսպես կոչված, «բարեփոխումներով» ստացվել է, ինչպես քաղտեխնոլոգ Կարեն Քոչարյանն է նկատել, «բարեփոխված գեստապո»:
Այսինքն, ստացվել է իբրև թե «ոստիկանություն», որի շատ կոնկրետ ստորաբաժանումներ կոչված են հանուն Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը պահելու բզկտելու, խմբակային հարձակումների ու խոշտանգումների ենթարկելու ընդվզող քաղաքացիներին, աղետաբեր ռեժիմի դեմ հրապարակայնորեն արտահայտվողներին: Դրան ինչ անուն ասես կարելի է տալ, բայց հասկանալի է, որ դա չնչին աղերս իսկ չունի ո՛չ ժողովրդավարության, ո՛չ պետության, ո՛չ էլ, առավել ևս, մարդկայնության հետ: Վերադառնանք սակայն հիմնական հարցին: Հիմա Հայաստանում ի՞նչ է, բացի այն, որ գործնականում երկրում ներդրված է Փաշինյանի ու նրա կամակատարների միջոցով իրականացվող արտաքին կառավարում՝ ընդգծված արևմտա-թուրք-ադրբեջանական ակցենտով:
Չնայած ձևական առումով Փաշինյանը և նրա ՔՊ-ն ընտրվել են 2021թ. ԱԺ արտահերթ ընտրություններով, ավելի ճիշտ՝ ինքնավերարտադրվել են՝ գրանցված ընտրողների համատարած պասիվության, ի լրումն՝ վարչական ռեսուրսների չարաշահման պայմաններում, բայց նրանք վաղուց արդեն դադարել են լինել ընտրությունների միջոցով ձևավորված իշխանություն՝ իրենց քաղաքական էությամբ ու բովանդակությամբ: Այս խումբը, Փաշինյանի գլխավորությամբ, խախտել է իր իսկ նախընտրական խոստումները, ավելին՝ այդ խոստումների հիման վրա ու դրանց իմաստն արտացոլող իր իսկ կառավարության ծրագիրն է ոտնահարել: Հանրագումարում՝ խորհրդարանում 2021-ի, օրինակ՝ աշնան դրությամբ ձևավորված մեծամասնական պատկերը ոչ մի կերպ չի համապատասխանում Հայաստանի հասարակության ներկայիս տրամադրություններին և չի արտացոլում այդ տրամադրությունները:
Գործնականում Հայաստանի Հանրապետության՝ Սահմանադրությամբ ժողովրդին պատկանող իշխանությունը զավթված է նույն այդ ժողովրդից՝ իրենց ընտրված ու լեգիտիմ համարող անձանց որոշակի խմբի կողմից, որը ուղղակիորեն իրեն ենթարկվող ոստիկանական ուժերի միջոցով ամենաիսկական ահաբեկման է ենթարկում նույն այդ հասարակության ակտիվ զանգվածին: Բայց սա բռնապետությո՞ւն է: Մեծ հաշվով՝ այո: Սակայն մեր մի հայրենակից բավականին դիպուկ դիտարկում է արել այդ առնչությամբ. «Մի՛ շփոթեք բռնապետությունը խուլիգանապետության հետ»: Եվ իսկապես էլ՝ բռնապետությունը, որպես կանոն, ինչքան էլ տարօրինակ չհնչի, հիմնվում է գաղափարի, գաղափարական համոզմունքների, որոշակի ուսմունքների վրա: Տվյալ դեպքում՝ կարևոր չէ, թե ինչ ուսմունքի: Իսկ նման տերմիններ Փաշինյանի ու նրա ՔՊ-ի դեպքում ուղղակի հնարավոր չէ կիրառել: Չկա գաղափար:
Ինչպես ինքն էր ասում՝ «իզմ»-եր չկան: Որևէ մեկին կամ որևէ ուժի մերժելն ինքնին գաղափար չէ: Մերժելով կարելի է ինչ-որ մեկին վանել, հեռացնել, կարելի է քանդել, ավերել, քայքայել: Բայց դա գաղափար չէ: Պարգևավճարը, «չաղ ու բախտավոր ապրելը», շարունակաբար պատերազմների ու աղետների հանգեցնող «խաղաղությունը» նույնպես գաղափարներ չեն: Ինչպես գաղափար չէ, օրինակ՝ «կոռուպցիայի դեմ պայքար» ասելով՝ այդ նույն կոռուպցիայի մեջ ընկղմվելը: Այսինքն, ՔՊ-ի միակ «գաղափարախոսությունը» մնում է պաշտոնը՝ դրանից բխող հետևանքներով՝ կարգավիճակ, փող և այլն... Մի խոսքով, Նիկոլ Փաշինյանը շատ է ցանկանում ձևավորել բռնապետություն: Սակայն, դիտարկելով վերջին տարիներին նրա իշխանության պահվածքը, գործելակերպը, գալիս ես անխուսափելի հետևության, որ գործ ունենք պարզ խուլիգանապետության հետ: Ավելին, որոշ փորձագետներ սոցցանցերում սկսել են օգտագործել «լակոտակրատիա» տերմինը: Դա գործնականում դրսևորվում է տվյալ իշխանության գործունեությանն առնչվող ամեն ինչում՝ սկսած պետական մարմինների կառավարումից, վերջացրած հանրության հետ հարաբերություններով:
Ըստ որում, դեռևս 2018-ին, երբ Փաշինյանի «թավիշը» գալիս էր, ավելի ճիշտ՝ եկավ իշխանության, ի թիվս քչերի, մեր թերթն էլ ուշադրություն հրավիրեց օխլոկրատիայի հաստատման ու դրա պարունակած վտանգների վրա: Օխլոկրատիան այն է, երբ պետության ու ժողովրդի համար կենսական նշանակության հարցերի (ասենք՝ ոչ շատ կարևոր թվացողների ևս) վերաբերյալ որոշումները կայացվում են ոչ թե սահմանադրորեն ժողովրդի իշխանության կիրառմամբ, այլ ամբոխի քմահաճույքներով: Գործնականում այդպես էլ եղավ: Ու չնայած հետագայում տեղի ունեցած ԱԺ երկու արտահերթ ընտրություններին (2018թ. դեկտեմբեր, 2021թ. հունիս), բովանդակային առումով փոփոխություն տեղի չունեցավ: Հիմնական փոփոխությունն այն է, որ օխլոկրատիկ ռեժիմը արագորեն վերափոխվեց խուլիգանականի՝ գործնականում էլ ավելի ցածր մակարդակի վրա իջնելով:
Ու միանգամայն օրինաչափ է, որ նման իշխանությանը ենթարկվող ոստիկանական կոնկրետ ստորաբաժանումներ իրենց դրսևորում են, ինչպես դա Բագրատ Սրբազանն է նկատել, խուլիգանի նման. լինի դա դեռահասի մազերը քաշելով «բերման ենթարկելը», 20-30 հոգով փողոցային խուլիգանի նման ԱԺ պատգամավորի վրա հարձակվելը, թե ցուցարարների, այդ թվում՝ կանանց, տարեցների վրա 15 րոպեում 25-30 նռնակ նետելը, թե որևէ այլ՝ այս օրերին լիուլի արձանագրված ապօրինություն: Այդ ամենը, ինչպես նաև վերջին օրերին ծավալվող վայրագ ռեպրեսիաները հենց ասվածի ցցուն ապացույցներն են: Ամենից վատն այն է, որ այս անկումը, որակական ու բովանդակային այդ գահավիժումը տակավին շարունակվում է: Գուցե կան մտածողներ, թե պետք է մինչև վերջ ընկնել, որպեսզի դրանից հետո սկսենք բարձրանալ: Բայց վախենանք՝ մոլորություն է այդպես կարծելը: Համենայն դեպս, եթե կա տարբերակ, ապա չարժե ապառաժներին բախվելով՝ ջարդուխուրդ լինել: Եթե կա տարբերակ, պետք է այս անկումը, այս գահավիժումը կասեցնել հնարավորինս շուտ ու այդ կետից արդեն սկսել բարձրանալ...
ԱՐՄԵՆ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/e138a0b5f0482fa4f2227096d51e9640.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/bf33b505e073ff14213bbd34b46fdc47.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/d266b34bd8b5331ceabee0ab71d0e893.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/7c8b35e8d4b9d50bea940442d50cd32b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/8f8af98798658e292d306de67a87e578.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/1dca488c38d5d26badb2ba4ffbf0d011.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/1eefea9e50f0dd578cec7d6b9432fa7d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/6750de2f775d1ffcb4760a41f52e194c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/441364d566e46094d3ce6c989f83ae6e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/6400b67f673a2dbb144ea68db635de7f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/5ee7d9d6102578f0a18779698995dcf7.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/2a4c5a23127fbe875fae96ee34a2c017.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/23f6e5b868834cc9c332ef6a7ed84d0d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/4714b542e6651d2aec2492ff3abab019.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/b0dee1f83b7ef5e84e52c2d48d87e41b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/f3bbed5e29dcd0c07a46c0272dcf9d1b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/157f3fd5312bdacc943fc7a59056f065.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/912b458e1831f7f312ca919f0756bbfa.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/4bcdf87b83b1233d30b8d22ab2899ad4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/403ec85e2402e5e8312769b32c3581ea.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/77bc6dbd3c1bc0758b700fafa32cbef7.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/c0f0df58e1e04400a9aad3e4833aee62.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/743bc1529c2f170b91ec428e15188144.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/59c15ea055779197b4b49a7937798ad8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/bc8051d750a88f27465292ed75c52394.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/eca8bd8804745854f8f1c7fe5df99033.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/ad41bb687278ec81d7191a2962c860fa.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/b4e51a0278282a036ea83b63cf54f69d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/6b0e2b95530b837ebe99be7cb1f7dd5f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/b05f46327174e2cf7f89a6d9eccb4ef4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/16936074811646c4f87d99a48919e8cd.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/723b0a4784fb9f2a136273c642122108.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/bd77ee4c513dcfd94b29ebf7a1b151b2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/eec9e5c264471e992dd8a2d9bb507e33.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/a63f2484098e4088fbcce39ab7b1db75.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/bec8d98533a4ba4f13c8acea515ed154.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/625717d3a2a548d5edcaf69addb82b6c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/6185b72963ce8b931ebec553913785ec.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/d3af14255eac736a520523b865d4bc4d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/719627afd20152275c645887c22d1c76.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/fd2f97e6c63089b75f1f21c5fe83cddc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/146a90bcaf334652052066e3adf30d6f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/9ab2d5529ecf19c4d4645d25208ccffd.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/bcc8da1cac43a859ec368836254281fb.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/3c1970eb34534ea33db79641cda06740.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/5c7a4ca0e12969d7c5586b14bc500a6f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/3a6df30bc19206518fb9f014440570e0.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/60b75719acf0d861ca8476b5ad17ee21.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/a057109e9da742a984e47f998f2c86e3.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/8c248b58e8a5b4916158b3d971dc165f.jpg&w=60&h=60)
![](banners/acba.gif)
![](banners/venus.jpg?v3sd2s)