Երևան, 31.Հոկտեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Հարավային Ասիայի տարածաշրջանային պրոյեկցիան. «Փաստ»

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Բազմաբևեռ աշխարհակարգի անցմանը զուգահեռ կարևորվում է Հարավային Ասիայի խոշոր դերակատարների՝ Հնդկաստանի ու Պակիստանի դերակատարությունը։ Ու այս երկու երկրների միջև տասնամյակներ տևող հակամարտությունը որոշակի աշխարհաքաղաքական պատկեր է ձևավորում։ Պակիստանը, ելնելով իր մեծաթիվ բնակչությունից ու աշխարհագրական դիրքից, խոշոր դերակատար է ընկալվում իսլամական աշխարհում, ու պատահական չէ, որ առաջին հերթին կրոնական հողի վրա է ձևավորվում Թուրքիայի ու Ադրբեջանի համագործակցությունն այդ երկրի հետ։ Ու մինչ Իսլամաբադն իր աջակցությունն է հայտնում Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հավակնությունների իրականացման հարցում, Անկարայից ու Բաքվից էլ անընդհատ խոսում են Քաշմիրի հարցում Պակիստանի նպատակներին սատարելու մասին։

Վերջերս էլ Իսլամաբադ կատարած այցի ժամանակ Ալիևը հայտարարեց, թե քաշմիրցիների իրավունքները տասնյակ տարիներ անտեսվել և ոտնահարվել են՝ նկատի ունենալով, իհարկե, Հնդկաստանի վարած քաղաքականությունը։ Ուշագրավ է, որ մինչ այդ Ադրբեջանի նախագահի ինքնաթիռը Պակիստանի օդային տարածքում դիմավորել էին այդ երկրի ռազմաօդային ուժերի կործանիչները և ուղեկցել մինչև վայրէջք։ Ուղեկցելու հանգամանքը մեծ ուշադրության էր արժանացել ադրբեջանական մամուլում՝ գնահատվելով բարձր հարգանքի նշան։ Ուշագրավ է նաև, որ Պակիստանի նախագահ Շահբազ Շարիֆի հետ հանդիպումից հետո Ալիևը մեկնեց Պակիստանի ռազմաօդային և տիեզերական ուժերի «Նուր խան» հենակայան, որտեղ ծանոթացավ նորագույն սպառազինությունների, այդ թվում՝ բալիստիկ հրթիռների, որ ունակ են միջուկային մարտագլխիկ կրել:

Դեռևս հայտնի չէ, թե սպառազինությունների մատակարարման ինչ պայմանագիր կարող է կնքվել դրա արդյունքում, սակայն պարզ է, որ Պակիստանը գումարի մեծ կարիք ունի, իսկ այդ հարցում կարող է նրան օգնել Ադրբեջանը, որը ահռելի գումարներ է ներդնում սպառազինությունների ձեռքբերման նպատակով։ Տնտեսական առումով Պակիստանը ճգնաժամային իրավիճակում է, ինչն անարդյունավետ կառավարման, իսլամական արմատականության տարածման ու ծաղկող կոռուպցիայի արդյունք է։ Ու դա է պատճառը, որ այդ երկրի վարչապետը խնդրում է Սաուդյան Արաբիային ու ԱՄԷ-ին, որ գումարներ ներդնեն Պակիստանում, մյուս կողմից էլ՝ բանակցում է Արժույթի միջազգային հիմնադրամի հետ, որ հերթական խոշոր վարկը տրամադրեն։ Պակիստանի համար տնտեսական առումով մեծ կարևորություն ունի նաև Չինաստանի հետ համագործակցությունը, և Պակիստանը, չնայած այդ երկրին ունեցած ահռելի պարտքերին, անընդհատ Չինաստանից նոր ներդրումներ է խնդրում՝ մանավանդ այն պայմաններում, երբ Արևմուտքը, հաշվի առնելով Պակիստանում չինական ազդեցությունը և ահաբեկչական սպառնալիքը, ձեռնպահ է մնում այդ երկրի հետ համագործակցությունից։

Բացի այդ, Պակիստանը լուրջ հակասություններ ունի ոչ միայն Հնդկաստանի, այլև Աֆղանստանի հետ, որը տարածքային հավակնություններ է ցուցաբերում Պակիստանի նկատմամբ՝ հաշվի առնելով, որ փուշթունների մի մասը բնակվում է Պակիստանում։ Ու Իսլամաբադը մեղադրում է Աֆղանստանում իշխող թալիբներին, որ նրանք աջակցում են պակիստանյան թալիբանին, որն էլ ապակայունացնում է իրավիճակը։ Ու հակապակիստանյան ֆոնի վրա զարգանում են Նյու Դելիի ու Քաբուլի հարաբերությունները։ Բացի այդ, մինչ Պակիստանը խորացնում է համագործակցությունը Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ, Հնդկաստանը սպառազինություններ է մատակարարում Հայաստանին։ Ու ռազմական տեսանկյունից Հնդկաստանը որոշակի առավելություններ ունի, որովհետև հասանելիություն ունի ինչպես արևմտյան, այնպես էլ ռուսական տեխնոլոգիաներին։

Եվ ուշագրավ է, որ Հնդկաստանի վարչապետի՝ Մոսկվա կատարած այցի արդյունքում պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց Հնդկաստանում ռուսական զենքի արտադրության վերաբերյալ։ Եթե դեպի Հայաստան արևմտյան զենքի մատակարարման պարագայում Մոսկվայից որոշակի անհանգստություն է հնչում, ապա Հնդկաստանի պարագայում պատերազմի ճնշման տակ ծանրաբեռնված Ռուսաստանի համար ձեռնտու կարող է լինել, որ Հայաստանում հայտնվի նաև Հնդկաստանում արտադրված ռուսական զենքը։ Բայց, միևնույն ժամանակ, պետք է նկատի ունենալ, որ Հայաստան-Հնդկաստան հարաբերությունների ներուժն ամբողջությամբ օգտագործված չէ։ Ռազմական բաղադրիչից բացի, կարելի է զարկ տալ նաև երկու երկրների տնտեսական համագործակցությանը։ Միջազգային հարթակում ևս հայ-հնդկական հարաբերությունները կարող են վճռորոշ լինել։ Թուրքիան ձգտում է անդամակցել ՇՀԿ-ին, Ադրբեջանը՝ ԲՐԻԿՍ-ին, իսկ Հնդկաստանն այս երկու միջազգային կազմակերպությունների անդամ է ու կարող է խոչընդոտել դրանց Թուրքիայի ու Ադրբեջանի անդամակցությանը։

ԱՐՍԵՆ ՍԱՀԱԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ըստ Նյուտոնի հաշվարկների, ո՞ր թվականին է լինելու «աշխարհի վերջը»․ մանրամասներ Բազմաթիվ հասցեներում լույս չի լինելու -7 աստիճան․ Առաջիկա օրերի եղանակային կանխատեսումը Երևանի և մարզերի բազմաթիվ հասցեներում գազ չի լինելու Հակոբ Արշակյանը կարեւորել է կանանց ներգրավվածությունը հասարակական հնչեղության գործընթացներում Իսպանիայում հզոր ջրհեղեղների զոհերի թիվը հասել է 95-ի Հայաստանը հանձնառու է միջազգային կոնվենցիաներով ստանձնած իր պարտավորություններին. ՀՀ նախագահը՝ Սուսանա Մուհամադին Ապրիլյանից հետո Սերժ Սարգսյանը մերժեց Բաքվի «Քաղաքակրթությունների ֆորումի» մասնակցությունը, իսկ Նիկոլը՝ հանում է ՀՀ թեկնածությունն հօգուտ Ադրբեջանի․ Էդուարդ Շարմազանովժամացույցի մեխանիզմով աշխատող ռումբ էր, որը մի օր պիտի պայթեր, ցավալի է, որ լրագրողը սրա մասին դեռ չգիտի. Ալեն Սիմոնյան Ավտոբուսի վարորդներն այլևս գումար չեն վերցնի առձեռն. պատրա՞ստ են արդյոք քաղաքացիները նոր փոփոխություններին ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են Կադիրովը հայտարարել է, որ Ուկրաինան հատուցման պատասխան հարված է ստացել Ալբերտի լուսանկարը պատահական չի հայտնվել ադրբեջանական թերթի առաջին էջին, դա միտումնավոր է արվել. Դեմոյան Կարմիրգյուղում՝ ավտոմեքենայում, հրդեհ է բռնկվել, տուժածներ չկան Մարսը կարող էր կյանքի համար պիտանի լինել ավելի երկար ժամանակ, քան ենթադրվում է Գիշերային ակումբի դիմաց մահվան ելքով վրաերթ է տեղի ունեցել․ հետիոտնը տեղում մահացել է ՃՏՊ՝ Երևանում․ 78-ամյա քաղաքացին տեղափոխվել է հիվանդանոց Ովքեր խոսում են համակեցության մասին՝ թող լավ նայեն այս նկարին․ ադրբեջանցիները պղծել են հայկական գերեզմանները «Սև ամպեր»՝ Անդրանիկ Քոչարյանի գլխին Մեքսիկայի գործարաններից մեկում պայթյուն է տեղի ունեցել. կան զոհեր Մեր ազգը ընտրեց խաղաղություն, դա նաև գործող իշխանության օրակարգն էր. Առուշ Առուշանյան Ռուսաստանում անօրինական միգրանտների թիվը տարեսկզբից 40%-ով աճել է Զբոսաշրջությունից և տրանսֆերտներից ստացված Հայաստանի եկամուտները խիստ նվազել են. Համաշխարհային բանկ Արարատյան փողոցում հոկտեմբերի 30-ից մինչև նոյեմբերի 8-ը իրականացվելու են ճանապարհաշինարարական աշխատանքներ Իսպանիայում տուժածների շրջանում ՀՀ քաղաքացիներ, հայեր չկան․ ԱԳՆ ԱՄՆ-ը նոր պատժամիջոցներ է սահմանել Ռուսաստանի, ներառյալ՝ Պուտինի ազգականուհու նկատմամբ Արգիշտի Քյարամյանը թիմ չունի, թիմի անդամ չէ, նրան նշանակել է Փաշինյանը. Աղազարյան Շան հոտը ընկել է ամբողջ Բանգլադեշով մեկ, լող տալով գնում ենք. Րաֆֆու փողոցում անմխիթար վիճակ է Անցյալ շաբաթ քննարկեցի Արցախի ու Հայաստանի դեմ ադրբեջանական հանցանքների փաստերը. Թաթոյան Նախագահը Կոլումբիայի ԱԳ նախարարի հետ մտքեր է փոխանակել փոխգործակցային ներուժի բացահայտման հեռանկարների շուրջ 2024 թ. 9 ամիսների ընթացքում արձանագրվել է վարելու ընթացքում հեռախոսակապից օգտվելու կանոնների խախտման 22 182 դեպք. ՆԳՆ Այո, Նիկոլ Փաշինյանը մեղավոր է․ Առուշ Առուշանյան Հայաստանն իր ափսոսանքն է հայտնում Իսպանիայում տեղի ունեցած ողբերգության կապակցությամբ․ ԱԳՆ Ես ունեի ամուսին, երեխա, աշխատանք, բայց ինչ-որ պահի հասկացա, որ մենք տարբեր ճանապարհներով էինք գնում ու իրար չենք ուրախացնում. Անահիտ Սիմոնյանը պատմում է նոր մանրամասներ Դպրոցներում անվտանգության ստանդարտների սահմանումը՝ առաջնային խնդիր. ԿԳՄՍՆ ՌԴ ՊՆ-ն հայտարարություն է տարածել Բարեկարգվող ԱվանՔյարամյանի ներողությունը կբավարարի՞ ՔՊ-ականներին «Կանանց դերը փոխհամաձայնության ձևավորման, անվտանգության և խաղաղության գործում» պանելային քննարկումGoal-ը նշել է Ոսկե գնդակ 2025-ի գլխավոր հավակնորդին Իսրայելն Իրանի դեմ վերջին հարվածների ժամանակ օգտագործել է Իրաքի և այլ երկրների օդային տարածքը. Արաղչի Վրաստանում հաղթեց Ռուսաստանը. Զելենսկի Ինձ ռեկետ անե՞ն, կարծում եք՝ այս մոլորակի վրա մարդ կա որ կարող է ինձ ռեկետ անե՞լ. Առուշանյանը՝ իշխանությանը չքննադատելու պատճառների մասին «Վանաձոր»-ի բանտում կալանավորները պատուհանից պարանով հեռախոս են միմյանց փոխանցում (տեսանյութ)Հրդեհ` մանկապարտեզում. տարհանվել է 53 երեխա Երևանի Մանանդյան փողոցի բնակարաններից մեկում հրդեհ է բռնկվել. մեկնել է 2 մարտական հաշվարկ ️«Սրբազան պայքարի» կողմից իշխանափոխության հասնելու հստակ տրամաբանություն չենք տեսնում. ՉալաբյանԱրարատի մարզում բախվել են բեռնատար գնացքն ու «Kia» մակնիշի ավտոմեքենան ՄԱԿ-ում հայտարարել են, որ Գազայում տեղի ունեցող սարսափները չեն դրդում աշխարհին գործել Ներքին Հանդի մի մասը Ադրբեջանի կողմից վերցված է, կա վտանգ, որ նորից կհարվածեն. ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպան