Երևան, 24.Ապրիլ.2025,
13
:
07
1 $ = ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Իշխանությունները գործի են դրել «տնտեսական տեռորի» կացինը. «Փաստ»

ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Հայաստանի տնտեսական աճի նվազման միտումը շարունակվում է։ Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած տվյալները վկայում են, որ 2024 թվականի առաջին կիսամյակում Հայաստանի ՀՆԱ-ն գերազանցել է 4,2 տրլն դրամը կամ 10,6 մլրդ դոլարը՝ այս անգամ տարեկան աճի ավելի նկատելի դանդաղմամբ՝ մինչև 7,3%։ Մինչդեռ անցյալ տարի նույն ժամանակահատվածում արձանագրվել էր երկնիշ աճի ընդամենը աննկատ արգելակում՝ 18 %-ից մինչև 16 %։ Արդեն ամիսներ շարունակ մասնագետները զգուշացնում էին, որ ՀՀ տնտեսության՝ չափից ավելի մեծ կախվածությունը արտաքին գործոններից որոշակի պահից սկսած մեծ ռիսկեր է ստեղծելու տնտեսական աճի համար։

Խնդիրն այն է, որ անցյալ տարի տնտեսության մեջ մեծ տեղ էին գրավում վերաարտահանումները՝ հիմնականում սարքավորումների և ավտոմեքենաների։ Իսկ այս տարի արդեն զարկ տրվեց թանկարժեք քարերի ու ոսկերչական ապրանքների վերաարտահանմանը, որը երկար տևել չի կարող։ Արդյունքում Հայաստանի տնտեսության կառուցվածքը փոխվել է, և վերաարտահանումից առավել մեծ կախվածությունը պայմաններ է ստեղծել ազատ անկման համար։ Բայց մասնագետների ձայնն այդպես էլ լսելի չէ. իշխանություններին դեռևս թվում է, թե արտաքին բարենպաստ պայմանները հարատև են լինելու։

Բնական է, որ տնտեսական աճի նվազումն իր հերթին հանգեցնում է նաև պետբյուջե մուտքագրվող գումարների նվազման։ Ու սա այն պարագայում, երբ իշխանությունները շարունակաբար ընդլայնում են պետական ծախսերի մասնաբաժինը, ու իրենք ևս օգտվում դրա ընձեռած հնարավորություններից՝ պետության հաշվին շռայլ ծախսեր կատարելով։ Եվ հիմա արդեն ծախսերի կատարման հետ կապված լուրջ խնդիրներ են առաջանում։ 2024 թվականի առաջին կիսամյակում Հայաստանի պետական բյուջե են մուտքագրվել մոտ 1 տրլն 188 մլրդ դրամի հարկեր և տուրքեր։ Բայց կառավարությունը պլանավորել էր այս ժամանակահատվածում հավաքագրել 1 տրլն 305 մլրդ դրամ։ Ստացվում է, որ 117 մլրդ դրամով պակաս հարկ է հավաքագրվել։ Ու այս խնդիրը լուծելու համար կառավարությունը կարող էր նոր գործիքեր գործարկել տնտեսական աճը խթանելու համար, որպեսզի կորուստները փոխհատուցի երկրորդ կիսամյակում՝ հարկերի հավաքագրման ավելցուկ ապահովելու միջոցով:

Բայց իշխանությունները որոշել են այլ մոտեցմամբ ու առավել «հեշտ» ճանապարհով առաջնորդվել, այն է՝ բիզնեսից ու քաղաքացիներից նոր հարկեր քերել։ Իհարկե, գնահատելի է, որ կառավարությունը հետևողական լինի հարկերի հավաքագրման հարցում, բայց դա չի նշանակում, որ պետք է բարդացնել բիզնեսի գործունեության պայմանները։ Կառավարությունն այնպիսի նախաձեռնություններով է հանդես գալիս, որոնք նոր խոչընդոտներ են առաջացնում բիզնեսի համար։ Դրանցից մեկն էլ այն է, որ եթե նախկինում մինչև 10 մլն դրամ հարկային անճշտության դեպքում կազմակերպության հիմնադիրը կարող էր վճարել տույժը, և գործը կկարճվեր, ապա հիմա վճարելուց հետո անգամ ենթարկվելու է քրեական պատասխանատվության։ Այս նախաձեռնությունը նոր դժվարություններ ու անորոշություններ է ստեղծելու տնտեսվարողների համար։ Շատ երկրներ ձգտում են նվազեցնել իրավապահ մարմինների ներազդեցության մակարդակը բիզնեսի վրա՝ քրեական պատժամիջոցները փոխարինելով վարչական և ֆինանսական միջոցներով, ինչը նաև պետությանն է ձեռնտու, իսկ Հայաստանում զարմանալիորեն տեղի է ունենում հակառակ գործընթացը։ Միգուցե այս նախաձեռնությամբ իշխանությունները փորձում են քաղաքական խնդիրներ լուծել ու հերթական անգամ գործարկել իրավապահ մահակը՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ բիզնես հատվածում առաջիկայում կարող է լուրջ բողոքի ալիք բարձրանալ։

Իսկ մեր իրականության մեջ լավ գիտենք, որ շատ դեպքերում անհիմն քրեական գործեր են հարուցվում։ Տարբեր չարաշահումների գործով մարդիկ կարող են բանտարկվել, բայց որոշ ժամանակ անց պարզվում է, որ մեղադրանքներն անհիմն էին, ու այդ մարդիկ անհիմն մեղադրանքներով ազատազրկվել են՝ դրա համար համարժեք փոխհատուցում չստանալով։ Մյուս կողմից էլ՝ ժամանակի ընթացքում կառավարությունը նոր հարկատեսակներ է հորինում բիզնեսին հարկելու համար։ Դե, բարեխիղճ տնտեսվարողները փորձում են մի կերպ գոյատևել ու պատշաճ կերպով վճարել հարկերը։

Իշխանությունների «հարկային կացինը» չի շրջանցել նաև աշխատավարձով ապրող քաղաքացիներին։ Փորձ է կատարվում աստիճանաբար սահմանափակել եկամտային հարկի վերադարձի կիրառության շրջանակները։ Իշխանություններն արդեն փաստաթղթային տարբերակով քննարկում են հիփոթեքային վարկից քաղաքացիներին վերադարձվող եկամտային հարկը հարկելու թեման։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ներքաղաքական ենթատեքստ չկա. Զախարովան՝ Գյումրիում ՌԴ գլխավոր հյուպատոսի՝ ընդդիմադիր «Մայր Հայաստան» դաշինքի գրասենյակ այցի մասին Երկրաշարժ է եղել Ադրբեջանում Մեր հայկական գարունները դեռ նոր են գալու. Գոհար Դավթյան Նշված դեպքում վարելու իրավունքը կդադարեցվի «Երբեմն կյանքը կարող է չընթանալ մեր պատկերացրած հունով, պետք է լինենք ուժեղ ու ինքնավստահ». Աննա Մանուչարյան «ՀայաՔվե» միավորման հրավերով այս օրերին Երևանում է Իրաքի Քրդստանի պատվիրակությունը` հարգանքի տուրք մատուցելու Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակինԱրևային էներգիայով աշխատող ռոբոտները Չինաստանում սովորել են մաքրել ստացիոնար արևային մարտկոցները Իշխանության վախերը Էրդողանն ապրիլքսանչորսյան ուղերձ է հղել Այրվեցին Թուրքիայի ու Ադրբեջանի դրոշները, բազմահազարանոց երթն ավարտվեց տերունական աղոթքով Չէի պատկերացնում, որ մի օր կլինի «հայ», որ հարցականի տակ կդնի այս ամենը․ Սիրուշո Փաշինյանի դավաճանության երկու փաստ Մեր ընտանիքի օրգանական մասն է այս ամբողջը. Տիգրան ՄանսուրյանԸնդդիմության նախագիծը՝ ծանր հարված Նիկոլ Փաշինյանին Փաշինյանը գազազել է Հենրիխ Մխիթարյանի քայլից Եվրամիությունը Փաշինյանից պահանջում է չգնալ Մոսկվա Սամվել Շահրամանյանը տեսել է՝ ինչպես են գերեվարnւմ Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարությանը Ինչ եղանակ կլինի․ սպասվում է նաև անձրև «Շատ կուզեի նորից կարողանալ սկսել կյանքս ու ավելին անել, քան անում եմ». Մարջան Ավետիսյան Այսօր ոգեկոչում ենք Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը. ԶՊՄԿՄեր այս փոքրիկ պետությունը պետք է դարձնենք անառիկ ամրոց, որ չձուլվենք թշնամուն. Ավետիք Չալաբյան«Հայաքվե» միավորման անդամներն այցելեցին Ծիծեռնակաբերդ հուշահամալիր՝ հարգանքի տուրք մատուցելու Հայոց Ցեղասպանության զոհերի հիշատակին Այսօր, առավել քան երբևէ, մենք կարիք ունենք ներքին հաշտության, հայկական աշխարհի միասնականության, պետության վերականգնման և ազգային վերածննդի. Գագիկ ԾառուկյանԵրևանում «Mercedes»-ը բախվել է կայանված «Kia»-ին. կա տուժած Մակրոնը հայերենով ուղերձ է հղել Երկրաշարժից հետո հարյուրավոր բնակիչներ գիշերել են վրաններում, մզկիթներում և այլ վայրերում․ Ստամբուլ «Հիշենք, որ պատմությունը կրկնվելու հատկություն ունի». Աննա Մաքսիմ Մենք հիշում ենք․ նզովվի՜ ուրացողը. ՀայաՔվե Փաշինյանն ապրիլքսանչորսյան իր ուղերձում ճանաչում բառ չի օգտագործում, Ցեղшսպшնnւթյnւն էլ ստիպված է ասել՝ վախենալով հանրության արձագանքից. Քրիստինե Վարդանյան Այս խորհրդանշական օրը երկրի կառավարիչը առիթ է փնտրում իր խոնարհումը ցուցաբերելու Թուրքիայի և Ադրբեջանի նախագահներին. Տիգրան Աբրահամյան Իմ հայ բարեկամներ, հիշեք անցյալը և նայեք դեպի պայծառ ապագա. շվեդ պատգամավոր Ջուր չի լինի․ հասցեներ «Հիշողությամբ ապրել չի կարելի, ինչպես և չի կարելի ապրել առանց դրա». Անի Խաչիկյան Հայոց Ցեղասպանության հիշողությունը նաև պետք է չխանգարի Հայաստանի Հանրապետության՝ որպես պետություն, հարաբերություններին՝ որևէ պետության հետ, այդ թվում նաև Թուրքիայի հետ հարաբերություններ կառուցելիս․ Մհեր Ավետիսյան Այսօր հայ ազգը ոգեկոչում է մեկուկես միլիոն հայերի հիշատակը, ովքեր բնաջնջվել են միայն հայ լինելու համար. Նաիրի ՍարգսյանՌԴ-ն գրոհել են ուկրաինական անօդաչուները․ իրավիճակը՝ երկրում Ապրիլի 24-ը դարձել է ճշմարտության անպարտելիության վկայություն. Արմեն Սարգսյան Իշխող վարչախմբի փորձերը՝ նսեմացնելու Հայոց Ցեղասպանությունը, Հայաստանի և հայ ժողովրդի դեմ անթույլատրելի ոտնձգություն են. «ՀայաՔվե»Սգում ենք հայ ժողովրդի հետ միասին․ ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանություն Ոգեկոչում ենք այսօր մեր բոլոր սուրբ նահատակների հիշատակը, սգում ենք կորսված հայրենիքի համար, և խոնարհում գլուխներս՝ նրա ազատության համար մաքառած բոլոր նվիրյալների առաջ․ Ավետիք Չալաբյան Դոլարը փոքր-ինչ թանկացել է, ռուբլին՝ էժանացել․ փոխարժեքն՝ այսօր ՀՀ-ն՝ միջազգայնորեն ճանաչված տարածքով, հարևանների հետ կարգավորված հարաբերություններով, բաց սահմաններով․ ահա թե ինչպես պիտի վառ պահեն Ցեղաuպանnւթյան զոհերի հիշատակը․ Նիկոլ Փաշինյան Տեղումնաբեր ցիկլոնը դեռ Հայաստանում է․ ինչ է կանխատեսում Գագիկ Սուրենյանը ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհները հիմնականում անցանելի են Այսօր Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցն է Ադրբեջանի ԶՈՒ ստորաբաժանումները կրակ են բացել. ՊՆ Հանրապետության հրապարակում այրեցին Թուրքիայի և Ադրբեջանի դրոշները Լարսը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար Ջուր չի լինելուՆանուլի ծննդյան 15-ամյակն ու տարեդարձի ֆոտոշարքը
Կո՞ղմ եք ֆիզիկական անձանց եկամուտների հայտարարագրմանը