Երևան, 22.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Տնտեսական ակտիվության... ազատ անկումը. «Փաստ»

ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Արտաքին գործոններով պայմանավորված Հայաստանի տնտեսական վերելքի ժամանակահատվածն ավարտվում է, ու տնտեսությունն այլ փուլ է թևակոխում։ Չնայած տնտեսական ակտիվությունը դեռևս որոշակիորեն բարձր մակարդակի վրա է, բայց ամիսներ շարունակ նվազման միտումներ է գրանցում։ Այս ամենն արտացոլվում է նաև Համաշխարհային բանկի զեկույցում, որտեղ նշվում է, թե օգոստոսին Հայաստանի տնտեսական աճը տարեկան կտրվածքով փոքրինչ դանդաղել է՝ 6,2 %-ից հասնելով 5,6 %-ի։ Տարվա ամիսների կտրվածքով վերլուծելու դեպքում կտեսնենք, որ ՀՀ տնտեսական ակտիվության աճի տեմպերը վերջին ամիսներին էականորեն դանդաղել են տարեսկզբի բարձր աճերի համեմատ։ Այնուամենայնիվ, սեպտեմբերին նկատվել է աճի տեմպի որոշակի արագացում, ինչը հիմնականում պայմանավորված է ծառայությունների և արդյունաբերության աճերի արագացմամբ։
 
Վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ 2024 թ. հունվար-սեպտեմբեր ամիսների աճին առևտրի և արդյունաբերության նպաստումները եղել են 8,3 և 2,7 տոկոսային կետով։ Աճի համար պայմաններ են ստեղծել նաև ծառայությունների և շինարարության ոլորտները՝ համապատասխանաբար 1,4 և 0,8 տոկոսային կետով: Միևնույն ժամանակ, նկատենք, որ, չնայած շինարարության ոլորտում աճը շարունակվում է, սակայն այն այս տարվա սեպտեմբերին կազմել է 14,7%, սակայն օգոստոսի համեմատ դանդաղել է 1,8 տոկոսային կետով, իսկ հունվար-սեպտեմբեր ամիսների աճը կազմել է 15,9%՝ դանդաղելով 0,3 տոկոսային կետով: Ճիշտ է, բնակարանային շինարարության նկատմամբ հետաքրքրությունը դեռևս պահպանվում է, սակայն երբ 2025թ. հունվարի 1-ից ուժի մեջ կմտնեն հիփոթեքային վարկի շրջանակներում եկամտահարկի վերադարձի սահմանափակումները, ապա այն իր բացասական ազդեցությունը կունենա շինարարության ոլորտի աճի վրա։
 
Ինչպես ցույց է տալիս «Լույս» հիմնադրամի կատարած վերլուծությունը, այս տարվա վերջին ամիսներին տնտեսական ակտիվությունն ավելի է նվազելու, քանի որ նախորդ տարվա վերջին ամսիներից վերարտահանման՝ մասնավորապես ոսկերչական գործունեության արագացմամբ պայմանավորված՝ տնտեսական ակտիվության արագացումն արդեն սարերի հետևում է։ Որոշակի ամիսների միայն արտահանման մեկ երրորդը կազմում էր ոսկու և ադամանդների վերարտահանումը Ռուսաստանից դեպի Արաբական Միացյալ Էմիրություններ և Հոնկոնգ։ Շատ մասնագետներ զգուշացնում էին, որ վերարտահանման վրա հիմնված տնտեսական բարձր աճի էֆեկտը խաբուսիկ է, և երկարաժամկետ արդյունքներ չի կարող ապահովել, բայց նրանց լսող չկար։ Կարևորը գեղեցիկ ցուցանիշներ ցույց տալն էր։ Ու հիմա արդեն ոսկերչական գործունեության արգելակման պայմաններում առևտրի աճի տեմպն աստիճանաբար դանդաղում է, ինչն իր արտացոլումն է գտնում առևտրի հաշվեկշռում։
 
Առևտրի ոլորտում սեպտեմբերին գրանցվել է 13,4 % աճ, որը 1,5 տոկոսային կետով ցածր է նախորդ ամսվա ցուցանիշից: Ըստ երևույթին, հաջորդ ամսվանից ավելի կդանդաղի։ Արտահանման աճը ևս դանդաղել է՝ այս տարվա սեպտեմբերին կազմելով 38,9 % և նախորդ ամսվա համեմատ իջնելով 26,1 տոկոսային կետով: Այս ցուցանիշները ևս մեկ անգամ ցույց են տալիս, թե արտահանման մեջ ինչ մեծ մասնաբաժին էին կազմում ոսկերչական ապրանքները։ Ներմուծման աճի տեմպը ևս էականորեն դանդաղել է: Այս ոլորտում աճը 2024 թ. սեպտեմբերին կազմել է 11,9%՝ էականորեն ցածր լինելով ինչպես տարեսկզբի, այնպես էլ նախորդ ամսվա ցուցանիշներից: Նման իրողությունը մի կողմից կապված է նույն ոսկերչական ապրանքների վերարտահանման ծավալների նվազման, իսկ մյուս կողմից՝ այլ ապրանքախմբերի գծով ներմուծման նվազման կամ ներքին պահանջարկի նվազման հետ:
 
Պետք է նաև հաշվի առնել, որ Հայաստանի տնտեսական խնդիրները կարող են խորանալ, քանի որ ՀՀ տնտեսությունը պատրաստ չէ կտրուկ ցնցումների, որոնք կարող են պայմանավորված լինել արտաքին տնտեսական գործոններով։ Օրինակ՝ Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի ֆոնին ռուսական շուկայում տեղի ունեցող տնտեսական տեղաշարժերը, Ռուսաստանի նկատմամբ խիստ պատժամիջոցները, ռուբլու արժեզրկումը, գնաճը և այլ հանգամանքներ կարող են էական բացասական ազդեցություն ունենալ Հայաստանի տնտեսության վրա։ Պատահական չէ, որ զբոսաշրջությունից և տրանսֆերտներից ստացված Հայաստանի եկամուտները խիստ նվազել են; Այս երկու ոլորտն էլ էականորեն փոխկապակցված են Ռուսաստանից մարդկանց ու կապիտալի հոսքերի հետ:
 
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Հանցագործ աշխարհը ճանաչող մարդ պետք է նշանակվեր, բայց եթե կին է, տրագեդիա չէ․ ՀՀ նախկին ոստիկանապետը՝ Արփինե Սարգսյանի մասին Մարտնչել Հայաստանի համար, նշանակում է մարտնչել 21-րդ դարի քաղաքակրթության համար. Ֆրանսիայի ԱԺ պատգամավոր Վոքիեն BMW-ն հայտնվել է երկաթգծերի վրա․ ի՞նչ է կատարվել Արմավիրում Զախարովան մեկնաբանել է ուղիղ եթերում ստացած զանգը 9 ամիս սպասեցի, ստացա զանգ ու հասկացա` վերջ. Մարիամ Ալեքսանյանը` չսիրելու, հիասթափության և Գոռի հետ հարաբերությունների մասին Թուրքիայում հայտնաբերվել է 5-րդ դարի քրիստոնեական կախոց սատանային խոցող Սողոմոն թագավորի պատկերով Լույս չի լինի․ հասցեներՄԱԿ-ը կոչ է արել շտապ քայլեր ձեռնարկել՝ կանխելու Ուկրաինայում հակամարտության սրումը Ինչ եղանակ կլինի առաջիկա օրերին․ սպասվում են նաև տեղումներ ԵՄ շուրջ 20 երկրներ պայմանավորվել են ուժեղացնել հակաօդային և հակահրթիռային պաշտպանությունը Պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը հետևել է Ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության եզրափակիչ գոտեմարտերին Քննարկեցինք Արցախից հայերի զանգվածային բռնի տեղահանման, արցախահայության վերադարձի իրավունքի հարցեր. Թաթոյան Ուժը դրսում չի պատում, թիմի դեմ «առյուծ է խաղում», Փաշինյանը ուզում է ցույց տալ՝ խիզախ է. Հուսիկ Արա Ովքե՞ր ունեն մասնակի կենսաթոշակի իրավունք․ մանրամասներ Բիթքոյն թվային արժույթը կտրուկ թանկացել էՌուսաստանն ԱՄՆ-ին կամ այլ երկրների նախապես ծանուցում չի ուղարկել «Օրեշնիկ»-ի օգտագործման մասին․ Պեսկով Փաշինյանի ընտանիքին պատկանող թերթի տեղեկություններով՝ Փաշինյանը հարցազրույց կտա Վախենում ես՝ մի արա, անում ես՝ մի վախեցիր, իսկ եթե արել ես, մի ափսոսա․ Ռոմանոս ՊետրոսյանԲաց հարթակ. Կադրային փոփոխությունները նախընտրական PR չեն. ՀակոբյանԿարմիր կամուրջը վերականգնվում է․ Տիգրան Ավինյան Ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության որոշ մրցանակակիրներ պարգևատրվել են Մանկապարտեզներում բացառվում է անառողջ և անորակ սնունդըԿառավարության նոր որոշումը պարադոքս է. ինչպե՞ս գոյատևեն արցախցիները 24 ժամ ջուր չի լինի․ հասցեներ են նշվել «Ի՞նչ նպատակով է Նիկոլը իր կաբինետը կանացի դարձնում, արդյոք դա ֆեմինիստական շարժում կարելի՞ է կոչել»․ Մարգարիտ ԵսայանԱրարատ Միրզոյանը և Արաղչին են հեռախոսով զրուցել․ ի՞նչ են քննարկել Գույքահարկի թանկացումը՝ լրացուցիչ ֆինանսական բե՞ռ, թե անհրաժեշտություն. պարզաբանում են փորձագետները Փաշինյանը Բունդեսթագի պատվիրակության հետ սահմանազատման գործընթացն է քննարկել ԵՄ-ն, Նիդեռլանդները, ՀԱՄԱՍ-ն արձագանքել են Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուին ձերբակալելու օրդերի մասին որոշմանը ԱՄՆ-ը պատժամիջոցներ է սահմանել «Գազպրոմբանկի» և այլ խոշոր ֆինանսական կազմակերպությունների դեմ․ մանրամասներ Բացահայտվել է ծանր հանցագործություն, կասկածյալը Էրեբունու նախկին թաղապետի տեղակալ «Պույի Արմենի» որդին է․ Shamshyan «Սա լինելու է ներքին համերաշխության, միասնական աջակցության ու անմոռանալի տպավորություններով հարուստ մարզական երեկո». Հրաչյա ՌոստոմյանՔննիչները առգրավել են Հովիկ Աղազարյանի հեռախոսը Թուրքիան ու Ռուսաստանը շահագրգռված են Զանգեզուրի միջանցքի բացմամբ, բայց դա կբերի՞ խաղաղություն Զինծառայող Արման Ավագյանը հաղթել է Իտալիայի մասնակցին 7։4 հաշվով և նվաճել բրոնզե մեդալ Ե՞րբ կավարտվի պատերազմը Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև Ամիօ բանկը ԵԴԹ «Երեք ընկեր» ներկայացման գլխավոր գործընկերն էԽոշոր հրդեհից հետո՝ դեկտեմբերի 7-ին, կբացվի Փարիզի Աստվածամոր տաճարը Երևանում փոշու պարունակությունը գերազանցել է թույլատրելի կոնցենտրացիան Հայաստանն առաջարկում է ԵԱՏՄ շրջանակում գազային երկկողմ համաձայնագրերն ուժը կորցրած ճանաչել. DW «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի երեխաները՝ IDBank-ումԱրդարության սեւ օր․ Իսրայելի նախագահը՝ Բենիամին Նեթանյահուի ձերբակալության օրդերի մասին Ո՞ւմ է Փաշինյանն ուղարկել նարկոթեստ հանձնելու, ո՞վ է լինելու հաջորդը, և ո՞ւմ ձեռքով են «փուռը գնացել» ՔՊ-ականները Լավ չե՞ն փնտրում. անորսալի «Կոկո»–ին դեռ չեն գտել. MediaHub Հակակոռուպցիոն կոմիտեի պաշտոնյաները ոսկեջրած արծաթյա ժամացույցներ են նվեր ստացել Ո՞վ կզբաղեցնի Արմավիրի մարզպետի պաշտոնը, և ո՞վ է հրաժարվել «Փաշինյանի կայֆերը ապահովում են «Լֆիկը», «Գռզոն», որոնք իր համար «հերոս են». Աննա Մկրտչյան Գիտնականները վերծանել են 2600-ամյա հուշարձանի արձանագրությունը ժամանակակից Թուրքիայի տարածքում Գերմանիայում կտրուկ աճել է սնանկացած ընկերությունների թիվը Դեղատների սեփանակատերերը դիմել են վարչապետին. տուգանքներ կիրառելու գործելակերպը իրենց տանում է սնանկացման