Երևան, 02.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Տնտեսական ակտիվության... ազատ անկումը. «Փաստ»

ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Արտաքին գործոններով պայմանավորված Հայաստանի տնտեսական վերելքի ժամանակահատվածն ավարտվում է, ու տնտեսությունն այլ փուլ է թևակոխում։ Չնայած տնտեսական ակտիվությունը դեռևս որոշակիորեն բարձր մակարդակի վրա է, բայց ամիսներ շարունակ նվազման միտումներ է գրանցում։ Այս ամենն արտացոլվում է նաև Համաշխարհային բանկի զեկույցում, որտեղ նշվում է, թե օգոստոսին Հայաստանի տնտեսական աճը տարեկան կտրվածքով փոքրինչ դանդաղել է՝ 6,2 %-ից հասնելով 5,6 %-ի։ Տարվա ամիսների կտրվածքով վերլուծելու դեպքում կտեսնենք, որ ՀՀ տնտեսական ակտիվության աճի տեմպերը վերջին ամիսներին էականորեն դանդաղել են տարեսկզբի բարձր աճերի համեմատ։ Այնուամենայնիվ, սեպտեմբերին նկատվել է աճի տեմպի որոշակի արագացում, ինչը հիմնականում պայմանավորված է ծառայությունների և արդյունաբերության աճերի արագացմամբ։
 
Վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ 2024 թ. հունվար-սեպտեմբեր ամիսների աճին առևտրի և արդյունաբերության նպաստումները եղել են 8,3 և 2,7 տոկոսային կետով։ Աճի համար պայմաններ են ստեղծել նաև ծառայությունների և շինարարության ոլորտները՝ համապատասխանաբար 1,4 և 0,8 տոկոսային կետով: Միևնույն ժամանակ, նկատենք, որ, չնայած շինարարության ոլորտում աճը շարունակվում է, սակայն այն այս տարվա սեպտեմբերին կազմել է 14,7%, սակայն օգոստոսի համեմատ դանդաղել է 1,8 տոկոսային կետով, իսկ հունվար-սեպտեմբեր ամիսների աճը կազմել է 15,9%՝ դանդաղելով 0,3 տոկոսային կետով: Ճիշտ է, բնակարանային շինարարության նկատմամբ հետաքրքրությունը դեռևս պահպանվում է, սակայն երբ 2025թ. հունվարի 1-ից ուժի մեջ կմտնեն հիփոթեքային վարկի շրջանակներում եկամտահարկի վերադարձի սահմանափակումները, ապա այն իր բացասական ազդեցությունը կունենա շինարարության ոլորտի աճի վրա։
 
Ինչպես ցույց է տալիս «Լույս» հիմնադրամի կատարած վերլուծությունը, այս տարվա վերջին ամիսներին տնտեսական ակտիվությունն ավելի է նվազելու, քանի որ նախորդ տարվա վերջին ամսիներից վերարտահանման՝ մասնավորապես ոսկերչական գործունեության արագացմամբ պայմանավորված՝ տնտեսական ակտիվության արագացումն արդեն սարերի հետևում է։ Որոշակի ամիսների միայն արտահանման մեկ երրորդը կազմում էր ոսկու և ադամանդների վերարտահանումը Ռուսաստանից դեպի Արաբական Միացյալ Էմիրություններ և Հոնկոնգ։ Շատ մասնագետներ զգուշացնում էին, որ վերարտահանման վրա հիմնված տնտեսական բարձր աճի էֆեկտը խաբուսիկ է, և երկարաժամկետ արդյունքներ չի կարող ապահովել, բայց նրանց լսող չկար։ Կարևորը գեղեցիկ ցուցանիշներ ցույց տալն էր։ Ու հիմա արդեն ոսկերչական գործունեության արգելակման պայմաններում առևտրի աճի տեմպն աստիճանաբար դանդաղում է, ինչն իր արտացոլումն է գտնում առևտրի հաշվեկշռում։
 
Առևտրի ոլորտում սեպտեմբերին գրանցվել է 13,4 % աճ, որը 1,5 տոկոսային կետով ցածր է նախորդ ամսվա ցուցանիշից: Ըստ երևույթին, հաջորդ ամսվանից ավելի կդանդաղի։ Արտահանման աճը ևս դանդաղել է՝ այս տարվա սեպտեմբերին կազմելով 38,9 % և նախորդ ամսվա համեմատ իջնելով 26,1 տոկոսային կետով: Այս ցուցանիշները ևս մեկ անգամ ցույց են տալիս, թե արտահանման մեջ ինչ մեծ մասնաբաժին էին կազմում ոսկերչական ապրանքները։ Ներմուծման աճի տեմպը ևս էականորեն դանդաղել է: Այս ոլորտում աճը 2024 թ. սեպտեմբերին կազմել է 11,9%՝ էականորեն ցածր լինելով ինչպես տարեսկզբի, այնպես էլ նախորդ ամսվա ցուցանիշներից: Նման իրողությունը մի կողմից կապված է նույն ոսկերչական ապրանքների վերարտահանման ծավալների նվազման, իսկ մյուս կողմից՝ այլ ապրանքախմբերի գծով ներմուծման նվազման կամ ներքին պահանջարկի նվազման հետ:
 
Պետք է նաև հաշվի առնել, որ Հայաստանի տնտեսական խնդիրները կարող են խորանալ, քանի որ ՀՀ տնտեսությունը պատրաստ չէ կտրուկ ցնցումների, որոնք կարող են պայմանավորված լինել արտաքին տնտեսական գործոններով։ Օրինակ՝ Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի ֆոնին ռուսական շուկայում տեղի ունեցող տնտեսական տեղաշարժերը, Ռուսաստանի նկատմամբ խիստ պատժամիջոցները, ռուբլու արժեզրկումը, գնաճը և այլ հանգամանքներ կարող են էական բացասական ազդեցություն ունենալ Հայաստանի տնտեսության վրա։ Պատահական չէ, որ զբոսաշրջությունից և տրանսֆերտներից ստացված Հայաստանի եկամուտները խիստ նվազել են; Այս երկու ոլորտն էլ էականորեն փոխկապակցված են Ռուսաստանից մարդկանց ու կապիտալի հոսքերի հետ:
 
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Վթար՝ Կոտայքի մարզում«ԳՈՅ» թատրոնը կվերսկսի իր բնականոն աշխատանքըՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են Տեղի է ունեցել Գագիկ Ծառուկյանի և Կաթողիկոս Արամ Առաջինի հեռախոսազրույցըԲամբուկ, մամուռ, կաշի, բամբակ. ի՞նչ կապ ունեն այս բոլորն իրար հետ. «Փաստ»Պայթյուն ավտոտնակում. 56-ամյա տղամարդը ձերբակալվել է (տեսանյութ) ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (2 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ). Հոսանքազրկվել են մայրաքաղաք Երևանը ու մի շարք մարզեր. «Փաստ»Տրանսպորտից օգտվելիս առաջիկայում հնարավոր կլինի վճարում իրականացնել նաև բանկային քարտերի միջոցով. Կոստանյան ՌԴ Կիրովում բախվել են բեռնատար ու մեքենա․ մայր ու երեխա են մաhացել, ընտանիքից մյուսների վիճակը ծանր է Փաշինյանը աշխարհաքաղաքական ինտրիգների էպիկենտրոնում և... տեղի ունեցող իրադարձությունների պոչին. «Փաստ»«Հըզբոլլահը» հարվածներ է հասցրել Թել Ավիվի արվարձաններին Արդյո՞ք խաղն արժե վառած մոմին. «Փաստ»Նոյեմբերի 4-ին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի Երևանում շենք է այրվել․ մանրամասներ«Սիրտը մաքուր էր, անկեղծ էր, ընկերասեր, հյուրասեր». սերժանտ Կարեն Միրզոյանն անմահացել է նոյեմբերի 7-ին Շուշիում. «Փաստ»ՌԴ ՊՆ-ն՝ ծանր գիշերվա մասին Հրդեհ Աքորի գյուղում. ի՞նչ է պատահել «Հարսանիք չկա, հարսնացու էլ չկա, հոգնել եմ անիմաստ ինտրիգներից». Հայկ Հովհաննիսյան Բախվել են «ԻԺ»-ը և «Opel Astra»-ն, որն էլ հետո բախվել է ծառին ու բռնկվել, նոր մանրամասներ ողբերգական վթարիցԿրթության նկատմամբ քամահրական վերաբերմունքի դրսևորումները. «Փաստ»Գիտնականները մշակել են «իդեալական» արևային վահանակներ՝ 24 % արդյունավետությամբՄենք որոշել են հարսանիքի օրը… Ռոզա Դավթյանը պատասխանել է՝ երբ է ամուսնանլու հարցին Նախորդ տարվա համեմատությամբ վճարած հարկերի աճի ցուցանիշով առաջատար է Զանգեզուրի ՊՄԿ-ն՝ +31,3 մլրդ դրամ Եթե Արցախի ճակատագիրը կանխորոշված լիներ, Նիկոլ Փաշինյանը չէր կատարի Արցախի ինքնորոշման իրավունքը միջազգայնորեն ճանաչել տալու մասին հայտարարություններ. ՀայաՔվեԵրեկ պատիվ ունեցա ելույթ ունենալու «В МЕСТЕ С РОССИЕЙ» 8-րդ միջազգային կոնգրեսին. Մհեր Ավետիսյան Տնտեսական ակտիվության... ազատ անկումը. «Փաստ»Միրզոյանի հայտարարությունը ոչ միայն գործող իշխանության` թnւրքական առաջնահերթություններով առաջնորդվելու, այլ ՀՀ-ի անվտանգությունը hшրվածի տակ դնելու մասին է. Աբրահամյան Ի՞նչ փոխարժեքներ են սահմանվել նոյեմբերի 2-ին «Կարմիր գծերը» և ուրացման շարունակական ընթացքը. «Փաստ»«Չեմ նախանձում հաջորդ իշխանություններին, որոնց վրա լուրջ բեռ է դրվելու». «Փաստ»Բա որ «շեֆը» զայրանա. «Փաստ»Սպասվում են ձյան տեսքով տեղումներ․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Արցախից բռնի տեղահանված անձանց սոցիալական աջակցություն կտրամադրվի ևս երեք ամիս, դրանից հետո այն կտրամադրվի բացառապես առանձին խմբերի. «Փաստ»Թուրքիայում ավելի ու ավելի են ընդգծվում ազգայնական, այլատյաց տրամադրությունները. «Փաստ»Բացառիկ հնարավորություն՝ Հայաստանի պատանի երաժիշտների համար. «Փաստ»Հայտարարագիր է ներկայացրել պոտենցիալ հայտարարատու անձանց մոտ կեսը. «Փաստ»Ինչպե՞ս է Նարեկ Նալբանդյանը ոսկու հանք ձեռք բերել. «Փաստ»Առուշ Առուշանյանի դրած դրոշը հանել են Լծված ենք գերիների ազատ արձակման աշխատանքին․ Արամ Ա Հայրապետն ու Օկամպոն հեռախոսազրույց են ունեցել Հրդեհ է բռնկվել Գյումրիում՝ Լոմոնոսովի փողոցի տներից մեկի տանիքում ՀՊԼ 14-րդ տուրում «Նոան» հաղթել է «Ուրարտուին» Կոչ ենք անում զերծ մնալ ՄԻՊ հաստատության հեղինակությունն արատավորող անհիմն հայտարարություններից․ ՄԻՊ աշխատակազմ Լույս չի լինելու․ հասցեներ Սպասվում են ձյան տեսքով տեղումներ․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին «Եվրասիա» ԻՀԿ-ն կազմակերպեց երեկո՝ նվիրված Լերմոնտովի ստեղծագործություններինՈղբերգական ավտովթար Շիրակի մարզում. կա 1 զոհ, 3 վիրավոր. ժամանել է մարզի ոստիկանապետը Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու Ե՞րբ կարող եք ստանալ այս ամսվա թոշակները Էրդողանը դատի է տվել Ստամբուլի քաղաքապետին և ընդդիմության առաջնորդին Վաղինակ Քարամյանը որոնվում է որպես անհետ կորած