Երևան, 13.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (9 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ)․ Բեռլինյան պատի քանդումը, աշխարհում առաջին ծալովի պարաշյուտը, «բյուրեղապակյա գիշերը»․ «Փաստ»

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

ՏՈՆԵՐ ԵՎ ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ
 
Գերմանիա, Ավստրիա, Շվեյցարիա՝ Գյուտարարների օր, Ուկրաինա՝ Ուկրաինական գրերի և լեզվի օր, Գերմանիա՝ Բախտորոշ օր, Ռուսաստան՝ Արագ արձագանքման հատուկ ուժերի օր:
 
ՀԱՅ-ՀԱՅԱՍՏԱՆ
 
1899 – ծնվել է ճարտարապետ Միքայել Մազմանյանը:
 
1900 – ծնվել է հայ խորհրդային դերասանուհի Անահիտ Մասչյանը:
 
1901- վախճանվել է բանաստեղծ, բանասեր և պատմաբան Ղևոնդ Ալիշանը:
 
1907 – ծնվել է գրականագետ Մկրտիչ Մկրյանը;
 
1920 – ծնվել է ֆիզիկայի ոլորտում Իրանի առաջին կին-պրոֆեսոր հայազգի Ալենուշ Տերյանը:
 
1932– ծնվել է ամերիկահայ պատմաբան Ռիչարդ Հովհաննիսյանը՝ քաղաքական գործիչ Րաֆֆի Հովհաննիսյանի հայրը:
 
1926 - Երևանում կայացել է «Զարե» գեղարվեստական ֆիլմի պրեմիերան:
 
1948 – ծնվել է «Արարատ» թիմի անդամ, ֆուտբոլիստ Սերգեյ Բոնդարենկոն:
 
1957 – վախճանվել է խորհրդահայ քաղաքական գործիչ Գրիգոր Հարությունյանը:
 
1961 – ծնվել է քանդակագործ Արշակ Նազարյանը:
 
1995- վախճանվել է ֆիզիկոս Իոսիֆ Սիսակյանը:
 
2005- Փարպի գյուղից ոչ հեռու գտնվող տարածքում Հայաստանի հնագետները հայտնաբերել են մ.թ.ա. երրորդ հազարամյակի գերեզմանաթմբեր, որոնք պարունակել են արիացիների կմախքի մնացորդներ և զարդեր:
 
2009-տեղի է ունեցել Թուրքիայի Կայսերի նահանգում 12-րդ դարում կառուցված Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ հայկական եկեղեցու վերաբացման և օծման արարողությունը:
 
2010- ընդդիմադիր Հայ ազգային կոնգրեսը սկսել է պիկետը «Երևան» հյուրանոցի դիմաց, որտեղ աշխատանքներն է սկսել «Եվրամիություն - Հայաստան. քաղաքացիական հասարակություն» երկօրյա սեմինարը. 4 անձ բերման է ենթարկվել իրավապահների կողմից:
 
2020-կնքվել է Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի դադարեցման մասին եռակողմ հայտարարությունը, իսկ ժամը 18:30-ին Հայաստանի օդային տարածքում՝ Նախիջևանի սահմանին մոտ, խփվել է ռուսական Ми-24 ուղղաթիռ:
 
ԱՇԽԱՐՀ
 
959 – վախճանվել է Բյուզանդիայի կայսր Կոստանդին Ծիրանածինը:
 
1799 -տեղի է ունեցել Բրյումերի 18-ի հեղաշրջումը՝ Նապոլեոն Բոնապարտը զինվորականների օգնությամբ տապալել է դիրեկտորիատի ռեժիմը:
 
1818 – ծնվել է ռուս հանրահայտ գրող Իվան Տուրգենևը:
 
1870 - Կուլմանեի ճակատամարտում ֆրանսիացիները հաղթել են պրուսացիներին:
 
1892 – ծնվել է գերմանացի գրականագետ Էրիխ Աուերբախը:
 
1897 – ծնվել է բրիտանացի քիմիկոս Ռոնալդ Ջորջ Ռեյֆորդ Նորիշը:
 
1900 -ռուսական 100 հազարանոց զորաբանակը ավարտել է Մանչժուրիայի օկուպացիան:
 
1906 - Թեոդոր Ռուզվելտը դարձել է օտար երկիր այցելած Միացյալ Նահանգների առաջին նախագահը:
 
1907 -Տրանսվաալ գաղութը բրիտանական թագավոր Էդուարդ 7-րդին է նվիրել «Կուլլինան» ալմաստը, որը մինչ հիմա համարվում է հայտնաբերված ամենախոշոր ալմաստն աշխարհում:
 
1911-Գլեբ Կոտելնիկովը հաջողությամբ փորձարկել է իր ստեղծած՝ աշխարհում առաջին ծալովի РК-1 պարաշյուտը:
 
1918– վախճանվել է ծագումով լեհ, ֆրանսիացի բանաստեղծ Գիյոմ Ապոլիները:
 
1934 – ծնվել է ամերիկացի աստղագետ, աստղաքիմիկոս և գրող Կարլ Սագան:
 
1936 – ծնվել է լատվիացի խորհրդային նշանավոր շախմատիստ, շախմատի աշխարհի 8-րդ չեմպիոն Միխայիլ Տալը:
 
1937- ճապոնական զորքերն իրենց վերահսկողության տակ են վերցրել Չինաստանի Շանհայ քաղաքը:
 
1938– նացիստական Գերմանիայի ամբողջ տարածքում հրեաների նկատմամբ սկսվել են ֆիզիկական բռնություններ, այդ գիշերը պատմության մեջ է մտել «բյուրեղապակյա գիշեր» անվանմամբ:
 
1965-էլեկտրամատակարարման համակարգում տեղի ունեցած խոշորագույն վթարի հետևանքով ԱՄՆ-ի հյուսիս–արևել յան 7 նահանգները և կանադական Օնտարիոն գիշերը հայտնվել են խավարի մեջ:
 
1970 – վախճանվել է ֆրանսիացի քաղաքական և ռազմական գործիչ, Ֆրանսիայի նախագահ Շառլ դը Գոլը:
 
1974– ծնվել է իտալացի ճանաչված ֆուտբոլիստ Ալեսանդրո դել Պիերոն:
 
1985 - Գարրի Կասպարովը, հաղթելով Անատոլի Կարպովին, 22 տարեկանում դարձել է շախմատի աշխարհի 13-րդ չեմպիոն:
 
1989- սկսվել է «սառը պատերազմի» խորհրդանիշ հանդիսացող Բեռլինյան պատի քանդումը։
 
1993- բոսնիական Մոսթար քաղաքում ռմբակոծություններից ավերվել է 1566 թվականին կառուցված կամուրջը:
 
1994– առաջին անգամ սինթեզվել է Պարբերական աղյուսակի 110-րդ տարրը` դարմշթադթիումը:
 
2004– թողարկվել է Mozilla Firefox դիտարկիչի առաջին տարբերակը:
 
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Խոշոր վթար Սեբաստիայի փողոցում. կան տուժածներ Պակիստանում հարսանեկան ավտոբուսը գահավիժել է գետը, զոհվել է 14 մարդ Արդարադատության միջազգային դատարանն ընդունել է Հայաստանի երեք առարկություններից երկուսը Էվելինա Շահիրյանի և Հովհաննես Ղազարյանի որդին 40 օրական է. դերասանուհու հուզիչ հրապարակումը Ավտովթար է տեղի ունեցել Լոռու մարզում․ վիրավոր կա Ադրբեջանն անվանում են նավթային պետություն, դա անարդար է. Ալիև Ե՞րբ կլինի ուժեղ մագնիսական փոթորիկ․ ինչպես կզգան իրենց մարդիկ ՔՊ Վարչության այսօրվա նիստում քննարկեցինք Գյումրիում առաջացած կառավարման ճգնաժամը. Նիկոլ Փաշինյան Ձյուն կտեղա․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Գրետա Թունբերգը Հայաստանում է Լույս չի լինի Երևանում և 5 մարզերում․ հասցեներ Ժպիտով կարդացի ինձ վերագրված «Ես ՀՀ լավագույն իրավաբանն եմ» հումորային հրապարակումները․ ՄԻՊ Բաքվում ԱՄՆ-ի դեսպանը հայտարարել է, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանն անդրսահմանային գետերի ռեսուրսների կառավարման սխեմա են մշակում Պարզվել են 17-ամյա Դավիթ Պողոսյանին կյանքից զրկելու հանգամանքներըԹուրքիան իր թեկնածությունն է առաջադրել 2026 թվականին COP31-ը հյուրընկալելու համար Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Kia Forte»-ն ու «Opel Astra»-ն․ կան վիրավորներ COP29-ը բոյկnտելու ջանքերը ձախողվել են․ Ալիև Սարի թաղում աներոջը դանակահարած փեսան հայտնաբերվեց Նիկոլ Փաշինյանը Վարչության նիստ է հրավիրել Արտագնա աշխատանքի սեզոնն ավարտվում է․ ի՞նչ արժեն այս պահին Մոսկվա-Երևան թռիչքի տոմսերը Երկու տարեկան երեխան կուլ է տվել ուտիճների դեմ միջոցը և հայտնվել հիվանդանոցում Ինչքան կարժենա տրանսպորտը հունվարի 1-ից. ով, ինչքան կվճարի Խոշոր հրդեհ Քանաքեռ-Զեյթունում՝ «Դոմուս»-ի մոտ ՔՊ-ն տապալեց «հայ ռազմագերիների վերաբերյալ» հայտարարությունը, նրանք էլ գերի են մեկ մարդու կամքին Միրզոյանը Շվեդիայի ԱԳ նախրարաին է ներկայացրել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման զարգացումները ՄԻՊ-ն աշխատանքային այցով Սյունիքի մարզում է Աղձք բնակավայրի հարակից հատվածում իրականացվելու են պայթեցման աշխատանքներ Օկուպացված Արցախի՝ ‹‹Մենք ենք մեր սարերը›› հուշարձանը վանդալիզմի է ենթարկվել․ ահազանգ Ավստրալիայի բուսաբանական այգում ծաղկել է աշխարհի ամենամեծ ծաղիկներից մեկը 11 դպրոցի տնօրենների են ազատել աշխատանքից․ հայտնի է պատճառը․ ՌԴ Տավուշի մարզում սեփական մաշկի վրա են զգում միակողմանի զիջման հետևանքները Կրթական ուղևորություն Դուբայ. «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի բացառիկ առաջարկըԳերասիմ Վարդանյանի նկատմամբ կիրառված տնային կալանք խափանման միջոցը վերացվեց Ադրբեջանը ոչնչացրել է Ստեփանակերտի հերոսների պանթեոնը Կատարում, Ռուանդայում ու Ուգանդայում ՀՀ դեսպաններ են նշանակվել Ո՞վ կարող է օգտվել մասնակի կենսաթոշակից Սյունիքի մարզում առատ տեղումներ են COP29-ի շրջանակներում դռնփակ ռեժիմով կայացել է Էրդողան-Ալիև հանդիպումը Ցեղասպանության միջազգային ճանաչումը երկար տարիներ զսպել է Թուրքիային. Տիգրան Աբրահամյան Ապօրինի հատել էր 25 ծառ, հրացանի համար էլ փաստաթուղթ չի ունեցել Էվոկաբանկը առաջինը բանկերից միացել է Իդրամի Բաց QR ենթակառուցվածքինՁեզ լավ բան չեն ասում մարդիկ, որոնք առավոտյան փորձում են խցկվել ավտոբուսներ, անձամբ եմ լսել. Թադևոս Ավետիսյան Ազնավուրին կրկնօրինակել է Խորեն Լևոնյանը. «Մսյո Ազնավուր» ֆիլմը կհայտնվի հայաստանյան կինովարձույթում Թող իրենք գեներացնեն. ՀՀ իշխանությունները չեն բարձրացնի թանգարանների եւ գրադարանների աշխատողներչի աշխատավարձը ԱրարատԲանկում RIA փոխանցումներ դեպի Ուկրաինա՝ 25% զեղչով«Լուսաբացին մայրս ամեն օր կանչում էր եղբորս անունը». Իրինա Այվազյանը պատմել է եղբոր հետ կապն ընդհատվելու 70 օրվա մասին Ռոնալդուն մրցանակի է արժանացել հայրենիքում Սյունիքում փրկարարներն արգելափակումից դուրս են բերել 7 բեռնատար. Խցանումից դուրս է եկել 250 մեքենա Վարչախումբը ոտնահարում է ժողովրդավարությունը համայնքներում․ Մենուա ՍողոմոնյանԳրետա Թունբերգը պատրաստվում է գալ Հայաստան՝ ակտիվիստների հետ գործողություններ պլանավորելու