Երևան, 23.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ստվերված միջոցառում, երեսպաշտության «շքահանդես». «Փաստ»

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Տևական ժամանակ Ադրբեջանն օրուգիշեր պատրաստվում էր COP29 համաժողովի հյուրընկալմանը։ Ընդ որում, Ադրբեջանում կլիմայական այս խոշոր միջոցառումը տեղի ունեցավ Հայաստանի համաձայնության պարագայում, երբ ՀՀ իշխանությունների հետ կայացավ գործարք, ու հայկական կողմը համաձայնեց մի քանի գերի վերադարձնելու դիմաց հանել իր թեկնածությունը։ Բաքուն խնդիր էր դրել իր առաջ ապահովել նաև Հայաստանի մասնակցությունը ՄԱԿ-ի կլիմայական համաժողովին ու ցույց տալ, թե իրենք հավատարիմ են խաղաղությանը, ու խաղաղության հաստատման գործընթացը շարունակական է, ու սա այն պարագայում, երբ այդ երկրում դեռևս հայ ռազմագերիներ են պահվում։
 
Բայց քանի որ նույնիսկ համաժողովի մեկնարկից չորս օր անց էլ Հայաստանից պաշտոնապես ոչ ոք չի գրանցվել, Բաքուն անցել է նոր սպառնալիքների։ Անգամ ադրբեջանական հեռուստաալիքով կոնկրետ սպառնալիք է հնչում, թե եթե Հայաստանը չմասնակցի համաժողովին, կդադարի գոյություն ունենալ։ Ալիևն էլ իր հերթին է շարունակում սպառնալիքները, թե իբր Հայաստանը տարիներ շարունակ «օկուպացրել» է իր տարածքները, և այդպես շարունակ։ Այնպիսի տպավորություն է, որ COP29-ը վերածվել է Հայաստանի ուղղությամբ հոխորտալու հարթակի։ Չնայած հանցագործ երկրից այլ բան ակնկալելն առնվազն միամտություն կլիներ: Ի սկզբանե Ադրբեջանն ակնկալում էր, թե մեծ ներկայացուցչություն պետք է ապահովեր համաժողովի մասնակցության առումով, տասնյակ կարևոր պետությունների ղեկավարներ պետք է շտապեին այս օրերին ժամանել Բաքու, բայց իրականում հնարավոր չեղավ մեծ մակարդակի ներկայացուցչություն ապահովել։ Բաքու չժամանեցին այնպիսի երկրների ղեկավարներ, ինչպիսիք են Հնդկաստանը, Չինաստանը, Գերմանիան, Ֆրանսիան, Բրազիլիան, Կանադան և այլն։
 
Բազմաթիվ երկրների պաշտոնյաներ ու խոշոր ընկերությունների, բիզնեսի և հասարակական հատվածի ներկայացուցիչներ ուղղակի խուսափել են Բաքու այցելությունից տարբեր պատճառաբանություններով՝ այն համարելով որպես ժամանակի անիմաստ կորուստ։ Այսինքն, Ադրբեջանի՝ միջազգային մակարդակում իր հեղինակությունը նոր աստիճանի բարձրացնելու ակնկալիքներն այդպես էլ իրականություն չեն դառնում։ Դրա հետ միասին՝ համաժողովն առիթ է դառնում, որ միջազգային լրատվամիջոցները և տարբեր կազմակերպություններ բարձրացնեն Ադրբեջանի՝ ավտորիտար ու բռնատիրական վարչակարգ ունենալու հանգամանքը, մի երկիր, որտեղ մարդու իրավունքներն ու խոսքի ազատությունն ընդհանրապես տեղ չունեն։ Մյուս կողմից էլ՝ նշվում է Ադրբեջանի կողմից Արցախի դեմ իրագործված հանցագործությունների փաստը։
 
Իրավապաշտպան կազմակերպություններ իրենց զեկույցներում նշում են Արցախի անմարդկային շրջափակման, ապա արցախահայերի բռնագաղթի մասին։ Ու միջազգային տարբեր շրջանակների կողմից օրակարգ է բերվում նաև արցախահայերի վերադարձի թեման։ Այս ֆոնին ընդգծվում է այն հանգամանքը, որ Բաքվում տեղի ունենալիք կլիմայական համաժողովը նմանվում է ընդամենը երեսպաշտության, քանի որ այդ երկիրն իր եկամուտները ստանում է միայն նավթի ու գազի արտահանումից, որի արդյունքում ներդրում է ունենում մթնոլորտի աղտոտման ու գլոբալ տաքացման պրոցեսում։ Ադրբեջանի էներգիայի մատակարարման 98 %-ը հիմնված է հանածո վառելիքի վրա, իսկ կառավարության եկամուտների մոտ երկու-երրորդը ստացվում է նավթի և գազի արտահանումից: Վերջերս էլ լրատվամիջոցների ուշադրությանն էր արժանացել այն դեպքը, երբ կլիմայական համաժողովի գործադիր տնօրենը քննարկում է հանածո վառելիքի հնարավոր գործարքները: Փաստացի Բաքուն կլիմայական ամենախոշոր միջոցառումն օգտագործում է շրջակա միջավայրն աղտոտող իր ածխաջրածնային ռեսուրսների վաճառքն ավելացնելու նպատակով։
 
Վերջին տարիների իրադարձությունները ևս ցույց են տալիս, որ Ադրբեջանի քայլերը ընդհանուր առմամբ միտված են կլիմայական բացասական փոփոխություններին, քանի որ այդ երկիրը մտադիր է ավելացնել իր էներգակիրների՝ մասնավորապես գազի մատակարարումը դեպի Եվրոպա, քանի որ եվրոպական երկրները փորձում են այլընտրանք գտնել ռուսական գազին։ Լիովին անտրամաբանական է, թե այս պարագայում COP29-ի անցկացումն Ադրբեջանում ինչ կլիմայական հարց է ընդունակ լուծելու։ Բաքվում դրա փոխարեն կարելի էր անցկացնել, օրինակ՝ նավթային ռեսուրսների անխնա օգտագործման ու մթնոլորտի աղտոտման համաժողով։ Անգամ կլիմայական հարցերով ակտիվիստներն են այս խնդիրները բարձրացնում, ու պատահական չէ, որ Ադրբեջանում կլիմայական համաժողովի անցկացման դեմ բողոքի ցույցեր են տեղի ունենում։ Օրինակ՝ հայտնի կլիմայական ակտիվիստ Գրետա Թունբերգը Թբիլիսիում մասնակցում էր Վրաստանում անցկացվող ցույցին՝ ի նշան Ադրբեջանի դեմ բողոքի, որը հյուրընկալել է ՄԱԿ-ի՝ կլիմային նվիրված համաժողովը:
 
Ի դեպ, նա երեկ ժամանել է Երևան: Ու եթե համեմատելու լինենք անցած տարի Դուբայում տեղի ունեցած COP28-ի հետ, որի ժամանակ շատ բարձր մակարդակի ներկայացուցչություն էր ապահովվել, ապա Բաքվի համաժողովը կարելի է համարել ստվերված մի միջոցառում, որի նպատակը նույնիսկ պարզ չէ, երբ իրապես կլիմայական հարցերին անդրադառնալու փոխարեն այդ երկրի ուշք ու միտքը կա՛մ նավթային ու սպառազինությունների ձեռքբերման գործարքներն են, կա՛մ էլ Հայաստանին սպառնալը։ Բայց պետք է ընդունել, որ մի հարցում Ադրբեջանը հաջողել է։ Ավտորիտար, բռնապետական ու հանցագործ լինելով հանդերձ՝ այդ երկիրը կարողացել է հասնել նրան, որ համաժողովը տեղի ունենա հենց Բաքվում։ Թերևս այստեղ իր դերն է ունեցել նաև «խավիարային դիվանագիտությունը»։
 
ԱՐՍԵՆ ՍԱՀԱԿՅԱՆ
 
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
ՌԴ ՊՆ-ն հրապարակել է Դնեպրի օդանավակայանում Ուկրաինայի զինված ուժերի` ՄիԳ-29 ինքնաթիռի կործանման կադրերը (տեսանյութ) Պուտինն ուշագրավ օրենքներ է ստորագրել Հրաժարվեք թե այս մարդուց, թե այդ հանցանքից, մեղքից, վաղը ձեզ համար ուշ է լինելու․ Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին (տեսանյութ) Որքա՞ն արժե Մոսկվա-Երևան թռիչքի տոմսերն այս պահի դրությամբ Շահագործման է հանձնվել հերթական զինվորական ճաշարանը. ՊՆՀրազդանի բնակիչը 330․000 դրամ է փոխանցել վարորդական վկայական ձեռք բերելու համար և դարձել խարդախության զոհԲարդ փուլ է. Կոպիրկինը՝ Երևան-Մոսկվա հարաբերությունների մասին ՏԿԵ նորանշանակ նախարարը հետևել է Կոտայքի մարզում իրականացվող սուբվենցիոն ծրագրերի ընթացքին Երբ աշխարհում գործածվեց Արևմտյան Հայաստան տերմինը, մարդկությանը հայտնի չէին կովկասյան թաթարները Արժույթի միջազգային հիմնադրամը կանխատեսում է ՀՀ ՀՆԱ աճի տեմպերի նվազում եւ գործազրկության աճ Արտակարգ իրավիճակ՝ Բյուրեղավան քաղաքում. կեղտաջրերը ողողել են մի ամբողջ թաղամաս Կողբ գյուղի տներից մեկի տանիքում հրդեհ է բռնկվել ԱԺ պատվիրակությունը Անդրանիկ Քոչարյանի ղեկավարությամբ մասնակցում է ՆԱՏՕ-ի ԽՎ աշնանային նստաշրջանին Ռուսաստանը հետաքրքրություն է հայտնել Հայաստան պարենային մատակարարումների ավելացման հարցում Երևանի և Կոտայքի մարզի մի շարք հասցեներում ջուր չի լինի «Վերադարձի´ր շարք». ՊՆ-ի հորդորը` թոշակառու սպաներին Ամերիկացի մուլտիմիլիարդատերն ԱՄՆ-ի սնանկացում է կանխատեսել «Արևմտյան Հայաստանն Արևմտյան Ադրբեջանի հետ համադրելը քաղաքական ինքնասպանություն է». Լիլիթ Գալստյան Երևանում բախվել են թիվ 36 երթուղու ավտոբուսն ու «Volvo» բեռնատարը. Shamshan.com Ռուսաստանը ցանկանում է ուկրաինական տարածքները երեք մասի բաժանել. ՊՆ Ադրբեջանի դատախազությունը Ռուբեն Վարդանյանի միջազգային փաստաբանին թույլ չի տվել այցելել Բաքու Նիկոլի գործը բացառապես քանդելն է, ոչ թե բարեփոխելը․ Արմեն Հովասափյան«Արեւմտյան Ադրբեջանը հորինվածք է, որով հաջողությամբ ճնշում են իրեն, ինքն էլ ճնշվում է». Վարդան Հարությունյան Դաղստանում միկրոավտոբուս է շրջվել․ 10 վիրավnր կա, 3-ի վիճակը ծանր է (տեսանյութ) Առաջին պատասխանատուն Փաշինյանն է, ինքն է սխալ կադրեր նշանակել բանակում. Սամվել Բաբայան Բերձորն այսօր. բացառիկ կադրեր Կանանց իրավունքների խթանումը հավասար հնարավորություններ երաշխավորելու մասին է. Անահիտ Մանասյան Ադրբեջանը մտադիր է ուժեղացնել «զորքերի մարտունակությունը Հայաստանի հետ սահմանին» «Ինտերի» մեկնարկային կազմը Ալեն Սիմոնյանն ամփոփել է Վիետնամ կատարած այցը Ֆրանսիայի ֆուտբոլի ֆեդերացիան մերժել է ՊՍԺ-ի բողոքը Աղազարյանը մանդատը վայր դնել-չդնելու հետ կապված որոշում կայացրել է Երբ Փաշինյանը Արցախը ճանաչեց Ադրբեջանի մաս, էթնիկ զտnւմը սկսվեց. նույնը սպասենք Հայաստանում Նոր պատերա՞զմ. ի՞նչ սպասել Թրամփից Տարադրամի փոխարժեքները՝ նոյեմբերի 23-ին ԽԾԲՏ՝ քպական ձևով. Կոնջորյանի կնոջը բարձր վարձատրվող աշխատանք են տվել 2 ամսում՝ 12 հազարից ավելի այցելու. Անահիտ աստվածուհու արձանը մեծացրել է Պատմության թանգարանի հոսքը. տեսանյութ Պադավատապետության «հայրը» բողոքում է պադավատներից. Փաշինյանի երկերեսանությունը Օդի ջերմաստիճանը աստիճանաբար կնվազի 6-10 աստիճանով Աղազարյանը մերժելու է. Փաշինյանի խնդրանքը կմնա՞ անպատասխան Փաշինյանը խոստովանում է իր կատարած հանցագործությունը Դիվանագիտական սկանդալ` Թեհրանի և Մոսկվայի միջև Թրամփը կնշանակի ուկրաինական հակամարտության գծով հատուկ բանագնաց Ռուբլու բարձր փոխարժեք սահմանվեց Արցախը սպանել է, բանակը սպանել է, պատմությունը սպանում է, հիմա խոսում է իր «պարտքի» մասին․ Ստեփան Դանիելյան ՌԴ-ն ՀԱՊԿ-ի իր գործընկերների հետ կքննարկի հեռահար զինատեսակներով Ռուսաստանին հարվածների թեման Ընթանում է «Հարավային Կովկաս. Ռեգիոնալ անվտանգություն եւ մարտահրավերներ» միջազգային համաժողովը Լևոն Քոչարյանն անդրադարձել է Փաշինյանին Թուրքիայում ուժեղ քամու պատճառով փլուզումներ են եղել․ մանրամասներ (տեսանյութ) Պուտինի մամուլի քարտուղարը պատասխանել է զորահավաքի հնարավորության մասին հարցին