Երևան, 27.Դեկտեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Թրամփի դիրքորոշումը, ինչպես նաև նրա կադրային որոշումները կարող են խնդիրներ ստեղծել Բաքվի համար. «Փաստ»

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

eurosianet.org-ը «Թրամփը կարող է Կովկասի երկրներին անակնկալներ մատուցել» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը ԱՄՆ նախագահական ընտրություններից ստացավ այն, ինչ ցանկանում էր՝ Դոնալդ Թրամփը վերադառնում է Սպիտակ տուն։ Ընդհանուր առմամբ, ակնկալվում է, որ Թրամփի նոր վարչակազմն ավելի քիչ ուշադրություն կդարձնի ԱՄՆ արտաքին քաղաքականության այնպիսի ուղենիշներին, ինչպիսիք են ժողովրդավարական սկզբունքների և մարդու իրավունքների հարգումը: Դա ողջունելի նորություն է ավտորիտար առաջնորդների, այդ թվում՝ Ալիևի, ինչպես նաև Վրաստանի իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության համար, որը վերջին տարիներին ոչ լիբերալ քաղաքականություն է վարում:
 
Նոյեմբերի 5-ին կայանալիք ԱՄՆ նախագահական ընտրություններից առաջ Ալիևը Թրամփի առաջին ժամկետն անվանել էր ԱՄՆ-ի և Ադրբեջանի միջև «շատ արդյունավետ համագործակցության» շրջան։ Հիմա նա հույս է հայտնել, որ ջերմ հարաբերությունները կշարունակվեն Թրամփի երկրորդ նախագահության ընթացքում և ողջունելի հանգստություն կբերեն Բաքվին՝ Բայդենի վարչակազմի հետ չորս տարի տևած խոսակցական պատերազմներից հետո՝ կապված Ադրբեջանում մարդու իրավունքների պաշտպանության վիճակի հետ: «Այս անգամ Միացյալ Նահանգները կգլխավորի ավելի փորձառու և ուժեղ Թրամփը։ Դա թույլ կտա նրան իրականացնել «Ամերիկան կրկին մեծ դարձնենք» կարգախոսը», - նշվել է Բաքվի կառավարամետ լրատվական գործակալության խմբագրականում:
 
Սակայն որոշ հարցերում Թրամփի դիրքորոշումը, ինչպես նաև նրա կադրային որոշումները կարող են խնդիրներ ստեղծել Բաքվի համար։ Սկսենք նրանից, որ, ըստ փորձագետների, Կովկասի աշխարհաքաղաքական իրավիճակը դժվար թե հետաքրքրի Թրամփին, և նա, ամենայն հավանականությամբ, ԱՄՆ քաղաքական կուրսի ձևավորման պատասխանատվությունը կփոխանցի իր ենթականերին։ Այդ պատճառով Բաքվում անհանգստություն են առաջացնում լայնորեն շրջանառվող լուրերը, թե Թրամփը մտադիր է Ֆլորիդայի սենատոր Մարկո Ռուբիոյին առաջադրել պետքարտուղարի պաշտոնում։ Ռուբիոն, որը հայտնի է արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ իր միջամտողական հայացքներով, անկեղծորեն է արտահայտվել Ադրբեջանում մարդու իրավունքների վիճակի և ղարաբաղցի հայերի նկատմամբ վերաբերմունքի մասին:
 
2023 թվականի հունիսին նա համահեղինակել էր օրինագիծ, որը դատապարտում էր Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակումը և պատժամիջոցներ սահմանում այդ երկրի նկատմամբ։ Նա նաև բացահայտ քննադատել է Ալիևի վարչակազմի կողմից քաղաքական հակառակորդների և այլախոհների նկատմամբ ճնշումները: Ռուբիոյի նշանակումը կարող է Բաքվում անհանգստություն առաջացնել, քանի որ տարածաշրջանի նկատմամբ ԱՄՆ արտաքին քաղաքականությունը հիմնվելու է հոկտեմբերին սոցցանցերում Թրամփի տված խոստման վրա, այն է՝ ուժեղ աջակցություն ցուցաբերել Հայաստանին հայ-ադրբեջանական խաղաղության գործընթացում: «Երբ ես դառնամ նախագահ, ես կսկսեմ պաշտպանել հալածվող քրիստոնյաներին, ես կաշխատեմ դադարեցնել բռնությունն ու էթնիկ զտումները, և մենք կվերականգնենք խաղաղությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև»,- գրել էր Թրամփը: Ադրբեջանցի մի շարք փորձագետներ վերաիմաստավորում են առաջիկա չորս տարին։
 
«Այս պահին դժվար է ասել, թե իրականում ինչ նշանակություն կունենա Թրամփի ընտրությունը Հարավային Կովկասի համար, քանի որ դեռ շատ անհասկանալի կետեր կան։ Շատ բան կախված կլինի նրանից, թե Թրամփի վարչակազմն ինչ առաջնահերթություն է տալիս տարածաշրջանին»,- իր X էջում գրել է բաքվաբնակ վերլուծաբան Շուջաթ Ահմեդզադեն։ Թբիլիսիում էլ, հավանաբար, հույս ունեն, որ Թրամփի վերադարձը կթուլացնի Արևմուտքի ճնշումը Թբիլիսիի վրա ժողովրդավարական բարեփոխումների տեսակետից: Այնուամենայնիվ, մի շարք տարածաշրջանային փորձագետներ նշում են, որ Թրամփի վերադարձը կարող է լուրջ բացասական տնտեսական հետևանքներ ունենալ «Վրացական երազանքի» և տարածաշրջանի այլ պետությունների համար։
 
Թրամփի և «Վրացական երազանքի» միջև գաղափարական մտերմությունը, հավանաբար, էական դեր չի խաղա տարածաշրջանի նկատմամբ նրա հետաքրքրության բացակայության պատճառով, կարծում է Նյու Յորքի քաղաքային համալսարանի համեմատական քաղաքականության պրոֆեսոր Ջուլի Ջորջը: «Կարծում եմ, որ Թրամփի վարչակազմը ակտիվ գործողություններ չի ձեռնարկի Կովկասի հետ կապված, հատկապես ժողովրդավարության և տնտեսական աջակցության խթանման հարցերում»,- ասել է նա։ Վրաստանը տարածաշրջանում ԱՄՆ-ից օգնություն ստացողներից մեկն է, օրինակ՝ 2023 թվականին այդ երկրին տրվել է ավելի քան 150 միլիոն դոլար։ Թրամփն ակնարկել է այն ծրագրերի ֆինանսավորումը կրճատելու մասին, որոնք հստակ և ուղղակիորեն օգուտ չեն բերում Միացյալ Նահանգներին: «Թրամփի ընտրությունը հնարավոր է դարձել բնակչության տարբեր շերտերի ձայների շնորհիվ, այդ շերտերից մեկն ունի մեկուսացման տրամադրություններ և շահագրգռված չէ այլ երկրների զարգացման վրա գումարներ ծախսելու հարցում, - բացատրել է Ջորջը,առաջնորդների նոր սերունդը հակված չէ խստորեն հավատարիմ մնալ սառը պատերազմի դաշինքներին և հիերարխիկ կառույցներին և ավելի քիչ զգայուն է ռուսական իմպերիալիզմի նկատմամբ»:
 
Թրամփի նախագահությունը կարող է նաև այլ տեսակի անակնկալ մատուցել «Վրացական երազանքին»: Մասնավորապես, Թրամփը երկարաժամկետ հարաբերություններ ունի վրացական ընդդիմության առաջնորդ և նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիի հետ։ Հարցերը, որոնք կծագեն Թրամփի երկրորդ նախագահական ժամկետում, արդեն ճշգրտումներ են մտցնում Կովկասում աշխարհաքաղաքական հաշվարկներում, ասել է Բաքվից փորձագետ Շուջաթ Ահմեդզադեն։ «Ավելի փոքր երկրները, ինչպիսիք են Հայաստանը, Ադրբեջանը և Վրաստանը, հնարավոր է, որ ստիպված լինեն արագացնել իրենց ջանքերը այլ մեծ տերությունների, այդ թվում՝ Ռուսաստանի և Չինաստանի հետ հարաբերությունները վերանայելու հարցում», - գրել է նա։
 
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Ռուսաստանը ձգտում է վերջ դնել Ուկրաինայի հետ հակամարտությանը. Պուտին Իսրայելական առաջատար ավիափոխադրողը Բաքու-Գրոզնի չվերթի վթարից հետո դադարեցրել է իր բոլոր թռիչքները դեպի Մոսկվա Հայաստանի աշխատանքը ԱՊՀ-ում օգուտ է թե՛ Երևանին, թե՛ ասոցիացիային․ Պեսկով Լույս չի լինելու․ հասցեներ Ինչ են քննարկել Եվլախում․ ով հանձնեց Արցախը (տեսանյութ) Վարչապետը Լուկաշենկոյին հիշեցրեց Բելառուսի մասին արված իր հայտարարությունը․ նրանք լարված զրույց ունեցան Իրանը ԵՏՄ դիտորդ է, հայ-իրանական սահմանը ստանում է ավելի լայն աշխարհաքաղաքական կարգավիճակ․ քաղաքագետ Ի՞նչ փուլում է վիզաների ազատականացման գործընթացը․ մանրամասնել է նախարարը -11․ եղանակն առաջիկա օրերին կցրտի 25 տարվա անպտղությունից հետո 43-ամյա կինը զույգ փոքրիկների է լույս աշխարհ բերել 92 տարեկանում մահացել է Հնդկաստանի նախկին վարչապետ Մանմոհան Սինգհը Քոուլ Փալմերը՝ «Չելսիի» ռեկորդակիր Զինվորների այրված ու մթի մեջ քիմիական թույնով լուսարձակող ձեռքերը մոռանալ չի լինում․ Զոհրաբյան Ես գոհ եմ իմ թիմի ցուցադրած խաղից․ Գվարդիոլան՝ Էվերթոնի հետ ոչ-ոքիից հետո Կրակոցներ Երևանում. 33-ամյա տղամարդը մոտ 20 կրակոց է արձակել 47-ամյա հարևանուհու տան ուղղությամբ Փաշինյանին անվստահություն հայտնելու տարբերակը կարող է միանգամայն իրատեսական դառնալ. Չալաբյան Եկեղեցին իր ծառայությամբ հավատարիմ է սրբազան նպատակին․ Արամ Ա Վեհափառ Հայրապետ Խոլերայի վտանգ՝ Երևանում․ Խորենացի փողոցին հարակից տների բնակիչները ելումուտ են անում կեղտաջրերով Քաղաքական գործիչը Հայաստանում գնաճի աճ և դրամի արժեզրկում է կանխատեսում ՄԻՊ-ն ու Շիրակի մարզպետը քննարկել են մարզում առկա սոցիալ-տնտեսական հիմնահարցերը Ավինյանը մեկնաբանել է աղմուկ հանած տեսանյութը Հաջորդ տարի պայքարը կսրվի. «Հայաքվե» Իրանը հայտնել է Ադրբեջանի հետ սահմանին մի անձի ձերբակալության մասին՝ հարևան երկրի օգտին լրտեսելու կասկածանքով «Չելսին» պարտվեց, «Նոթինգեմն» ու «Նյուքասլը» հասան հաղթանակի (տեսանյութ) Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու բացառիկ դերը քաղաքական իշխանությունը չի կարող նսեմացնել․ Թաթոյան Հրդեհ Դսեղ գյուղում. այրվել են անասնագոմի տանիքը և 80 հակ անասնակեր՝ մասամբ Ոստիկանությունը զգուշացնում է՝ կեղծ խմիչքից թունավորման դեպքեր կարող են լինել․ բացահայտում Վեհափառի ուղերձի համար խոչընդոտներ ստեղծելը կապ ունի Փաշինյան-Ալիև պայմանավորվածության հետ․ Վարդանյան Հայտնաբերվել է Azerbaijan Airlines կործանված ինքնաթիռի ևս մեկ «սև արկղ» Իսրայելական ուժերը գրավել են Սիրիայի տարածքի 600 քառակուսի կիլոմետրը. YPA ՀՀ նախագահությամբ ԵՏՀ գործողությունների ծրագիրը հագեցած էր․ վարչապետը՝ ԵԱՏՄ բարձրագույն խորհրդի նիստին Թատրոն, որտեղ միշտ սպասում են քեզ. ձեռքբերումներ և կորուստներ. ինչպես է ամփոփում 2024-ը Գյումրու տիկնիկայինը Պաշտոնանկություն՝ Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ Քաղաքական գործիչը Հայաստանում գնաճի աճ և դրամի արժեզրկում է կանխատեսում Փաշինյանը «մեկուսացել է» Երևանի փողոցներում Այսօրվա գագաթնաժողովի արդյունքներով ԵԱՏՄ երկրների ղեկավարները 17 փաստաթուղթ են հաստատել ԵԱՏՄ ղեկավարները համաձայնագիր են ընդունել Արցախի Հաթերք գյուղում ավերվել է Հայրենական պատերազմի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանը Գնդապետ Եփրեմ Ալեքսանյանը նշանակվել է ՀՀ ՊՆ թիկունքային ապահովման վարչության պետ Լոռու մարզը սպանդանոցների քանակով ինքնաբավ է. ՍԱՏՄ Հայ կամավորները օգնում են վերացնել են Սև ծովում տեղի ունեցած վթարի հետևանքները Լուկաշենկոն ու Նիկոլ Փաշինյանը վիճել են ԵԱՏՄ նիստում (տեսանյութ) Ստորագրվել է Հայաստանի և Ճապոնիայի միջև եկամուտների կրկնակի հարկումը բացառող կոնվենցիան Լարված զրույց՝ Փաշինյանի և Լուկաշենկոյի միջև. Փաշինյանը վերահաստատել է, որ չի մեկնի Մինսկ Ադրբեջանի կառավարության աղբյուրները հաստատել են՝ AZAL-ի ինքնաթիռը խոցվել է ռուսական հրթիռով Տեսախցիկները հազվագյուտ կադրեր են ֆիքսել՝ ինչպես է Կովկասյան ընձառյուծն իր ձագի հետ շրջում Ո՞րն է եղել Ղազախստանում ադրբեջանական ինքնաթիռի կործանման պատճառը․ նոր տեղեկություններ Որոշ հասցեներում գազ չի լինի Նավթի համաշխարհային գներն աճել են․ Wall Street Journal Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբը հյուրախաղերով հանդես կգա Չինաստանում