Ինչպե՞ս երիտասարդ, անփորձ կուրսանտները «անուն տվեցին» բիլիարդի նոր տեսակին. «Փաստ»
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Սնուկերը բիլիարդ խաղի հանրաճանաչ ձևերից մեկն է, եթե ոչ ամենահանրաճանաչը: Այդ խաղը բիլիարդիստից պահանջում է ունենալ բարդ տեխնիկա և կոմբինացիաներ հաշվարկելու «շախմատային» ունակություն:
Սնուկերի պատմությունը սկսվել է 16-րդ դարից։ Այն հայտնվել է 1870-ականներին։ Այն ժամանակ բրիտանական Դևոնշիր գունդը տեղակայված էր Հնդկաստանի Ջուբլոպոր քաղաքում: Սպաները հաճախ էին իրենց ժամանակն անցկացնում բիլիարդի սեղանների շուրջ: Հենց այնտեղ էլ գնդապետ Նևիլ Չեմբերլենը որոշել է մի փոքր փոփոխել այն ժամանակ հայտնի «բլեկպուլ» բիլիարդային խաղը՝ ավելացնելով մի քանի գունավոր գնդեր: Խաղը ստացել է «սնուկեր» անվանումը նույն Չեմբերլենից. բանն այն է, որ այդպես էին անվանում այն երիտասարդ կուրսանտներին, որոնք փորձ չունեին։ 1882 թվականին ձևավորվել են սնուկերի առաջին կանոնները։ 1919 թվականին Բիլիարդի ասոցիացիան և Վերահսկիչ խորհուրդը պաշտոնապես ճանաչել են սնուկերը՝ որպես բիլիարդի տեսակ։ Ընդամենը մի քանի տասնամյակի ընթացքում սնուկերն ավելի հայտնի է դարձել, քան անգլիական բիլիարդը՝ նույն «բլեկպուլը»: Իսկ արդեն 1927 թվականին կազմակերպվել և անցկացվել է սնուկերի աշխարհի առաջին պաշտոնական առաջնությունը։
Ջո Դևիսն է եղել սնուկերի պատմության ամենահայտնի դեմքերից մեկը։ Նա բիլիարդին ծանոթ էր վաղ մանկությունից, նրա հայրը մի պանդոկ ուներ, որն ուներ բիլիարդի սեղան: Դեռ 13 տարեկանում Ջոն հաղթել է Չեստերֆիլդի սնուկերի առաջնությունում, իսկ 18 տարեկանում դարձել է աշխարհի առաջին չեմպիոնը՝ տասը տարի կրելով այդ տիտղոսը։ Բացի այդ, նա երեք անգամ հաղթել է «News off the world» մրցաշարում։ 1955 թվականին Ջո Դևիսը դարձել է առաջին գրանցված առավելագույն բրեյքի՝ միավորների հեղինակը։
1950-ականներին սնուկերի ժողովրդականությունը անկում է ապրել Բիլիարդի ասոցիացիայի և Վերահսկիչ խորհրդի միջև կոնֆլիկտի պատճառով: Աշխարհի պաշտոնական առաջնությանը մասնակցել է ընդամենը երկու մարզիկ, որից հետո դադարեցվել է այդ մրցումների անցկացումը։ Զգալի ընդմիջումից հետո՝ 1964 թվականին, վերսկսվել են աշխարհի առաջնությունները։ Իսկ 1968 թվականից՝ Բիլիարդի և սնուկերի համաշխարհային պրոֆեսիոնալ ասոցիացիայի ձևավորումից հետո, բիլիարդի այդ տեսակը կրկին հանրահայտ է դարձել:
1960-ականներին գունավոր հեռուստատեսային հեռարձակումներն են մեծապես նպաստել այդ տեսակի բիլիարդի ժողովրդականության աճին: Բանն այն է, որ սնուկերում բիլիարդային գնդերը գունավոր են, և խաղը հասկանալու համար պետք է տեսնել գնդերի գույները։ 1980-ականներից ի վեր սնուկերը արագորեն տարածվել է ասիական երկրներում, աճել են մրցաշարերի քանակները, ավելացել են մրցանակային ֆոնդերը և պրոֆեսիոնալ խաղացողների թիվը: Եթե 80-ականներին կար մոտ երկու հարյուր, ապա 90-ականներին՝ արդեն չորս հարյուր սնուկերիստ: 21-րդ դարի սկիզբը նշանավորվել է տաղանդավոր խաղացողների՝ Ռոննի Օ'Սալիվանի, Ջոն Հիգինսի, Մարկ Ուիլ յամսի հայտնվելով: Նաև սնուկերը «ստացել» է իր առաջին կին պրոֆեսիոնալ խաղացողը, որի անունն է Ռիեն Էվանս:
ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում