Պատմության մեջ այս օրը՝ փետրվարի 23
ԲԼՈԳ
Արթուր Տեր-Մելիքսեթյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.
1944՝ Սովետական Միությունում սկսվում է չեչենների և ինգուշների տեղահանությունը դեպի Կենտրոնական Ասիա:
Ներկայում չեչենների մեծամասնությունը ապրում է Ռուսաստանի Դաշնության տարածքում, հիմնականում Չեչնիայի Հանրապետությունում։ Չեչենների պատմության մեջ եղել է մի քանի բնակեցում։
1865 թվականի Կովկասյան պատերազմից հետո մոտավորապես 5000 չեչենական ընտանիքներ տեղափոխվեցին Օսմանյան կայրության տարածք և այդ շարժումը սկսեցին կոչել մուհաջիրություն: Այսօր այդ մուհաջիրների ժառանգներն էլ կազմում են Թուրքիայի, Սիրիայի և Հորդանանի չեչենական սփյուռքի հիմնական մասը։
1944 թվականի փետրվարին ավելի քանի կես միլիոն չեչեններ տեղահանվել են իրենց մշտական ապրելավայրերից և բնակեցվել Միջին Ասիայում։ 1957 թվականի հունվարի 9 -ին չեչեններին թույլատրվել է վերադառնալ իրենց կովկասյան ապրելավայրերը, սակայն ազգի որոշ մասը մնացել է Ղազախստանում և Ղրղզստանում։
Առաջին և Երկրոդ չեչենական պատերազմներից հետո շատ չեչեններ լքել են Ռուսաստանը և տեղափոխվել Արևմտյան Եվրոպա, Թուրքիա և արաբական երկրներ։ Նաև ավելացել է Ռուսաստանի Դաշնության մյուս շրջանների չեչենական սփյուռքը։
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ինգուշները (ինքնանվանում ինգուշ՝ ГIалгIай, Ղալղայ) վայնախյան ազգ է Հյուսիսային Կովկասում։ Խոսում են հյուսիսկովկասյան ընտանիքի նախյան խմբի ինգուշերեն լեզվով, գիրը կիրիլականի հիման վրա է։ Ընդհանուր թիվը աշխարհում մոտավորապես 700 հազար մարդ է, որոնցից 525 հազարը ապրում են Ռուսաստանի Դաշնությունում, հենց Ինգուշեթիայում ապրում է ազգի հիմնական մասը՝ 436 հազար մարդ, ըստ 2009 թվականի։
Հյուսիսային Օսիայի Պրիգորոդնիյ շրջանում ապրում է 38 հազար ինգուշ։ Ռուսաստանից դուրս՝ Ղազախստանում - 35 հազար, Թուրքիայում - 30 հազար, Սիրիայում - 20 հազար, Լիբանանում - 20 հազար և Հորդանանում - 20 հազար մարդ։
Բացի այդ Թուրքիայում և Մերձավոր Արևելքի այլ երկրներում ապրում է ինգուշների մի ենթախումբ - ղարաբուլաղները (օրսթհոյները), որոնք մոտավորապես 350 հազար մարդ են կազմում։ Երբեմն նրան առանձին էթնոս են համարում։ Ռազմասեր ղարաբուլաղերնը մինչև XIX -րդ դարի վերջը զբաղեցնում էին Թերեքա-սունժենյան դաշտավայրի հողերը։
Կովկասյան պատերազմի ավարտումից հետո ղարաբուլաղների 2/3 մասը, այլ կովկասյան մուսուլմանական ժողովուրդների հետ, տեղափոխվել են Օսմանյան կայսրություն և առաջացրել մուհաջիրական շարժումը։ Ղարաբուլաղների մնացած մասը ձուլման է ենթարկվել ինգուշների և չեչենների կողմից։ Ղարաբուլաղների մայրենի լեզուն ինգուշերենն է։ Այդպիսով, ղարաբուլաղների հետ ինգուշների քանակը ամբողջ աշխարհում կազմում է 1 միլիոն մարդ։
Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր
Հայաստանում ձյուն է տեղում․ ի՞նչ իրավիճակ է ավտոճանապարհներին
Չարի դեմ աղոթք
Հայտնաբերվել է օրգանիզմ, որը խախտում է կենսաբանության հիմնարար կանոնը
ՀՀ նախագահը մասնակցել է Կենտրոնական բանկի ամանորյա ընդունելությանը
Կարմիր խաչը դեկտեմբերի 24-ին և 25-ին տեսակցել է Ադրբեջանում պահվող հայերին
513 շիշ կեղծ խմիչք է առգրավվել․ ոստիկանությունը զգուշացնում է
Վեհափառ Հայրապետը այցելեց «Արամ Ա. Կաթողիկոս» հայագիտական հիմնարկ
Խոշոր չափի խարդախության դեպք՝ Երևանում․ տուժածը հայտնի քաղաքական գործչի կինն է
«Ռուսաստանի փոստը» դադարեցրել է ցամաքային առաքումները հինգ երկրներ
Ձյուն կտեղա․ ի՞նչ եղանակ սպասել դեկտեմբերի 26-ից 30-ը
Իրանը սպասում է, որ Իրաք գազի մատակարարումները կվերսկսվեն մի շաբաթվա ընթացքում
Վահագն Խաչատուրյանը ընդգծել է Կենտրոնական բանկի կարևոր և հավասարակշռող դերակատարությունը Հայաստանի տնտեսության ու ֆինանսաբանկային համակարգի կայուն զարգացման գործում
«Երևանի իրավատնտեսագիտական և կառավարման քոլեջ» կրթահամալիրում 15-ամյա ուսանողը եղունգկտրիչի սուր-կտրող մասով վնասել է մեկ այլ ուսանողի․ վերջինը տեղափոխվել է հիվանդանոց
5,6 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է գրանցվել Ճապոնիայի ափերի մոտ
«Եվրոմեդիա24»–ը «Պայքարի էտալոն» մրցանակը շնորհել է իր հայրենիքի հող ու լեռի պահապան Դավիթ Ամալյանին
Հայտնի երգիչ է մահացել էլեկտրահարման հետևանքով
Լրագրողն ու գրականագետը հեռուստաալիք են փակում. Էդմոն Մարուքյան
Սիրիայի բնակչության 2/3-ը հումանիտար օգնության կարիք ունի. ՄԱԿ
43-ամյա տղամարդը կալանավորվել է
UNF. Հայտնի է Միհրան Հարությունյանի մրցակիցը
Վրաստանում օդանավակայանում ձերբակալել են հարյուր հազարավոր դոլարների արժողությամբ կոկաին տեղափոխող ռուս կնոջ
Հրդեհ՝ Նուբարաշենում. այրվածքներ ստացած քաղաքացուն բուժօգնություն է ցուցաբերվել
Լոս Անջելեսի տեղատարափ անձրևները տարհանման պատճառ են դարձել. հայտարարվել է արտակարգ դրություն
Ոստիկանության 5 ծառայող ազատվել է պաշտոնից
Կադիրովը նամակ է հղել Ալիևին
Օտարերկրյա հեռուստառադիոծրագրերում ՀՀ ներքաղաքական կյանքին միջամտող բովանդակության տարածումը կարգելվի օրենքով
Ուսումնարանները կվերանվանվեն քոլեջ
Վանաձորի «Սատանի կամրջի» վրա բախվել են «Mercedes»-ը «Opel Astra»-ն
Ավտովթար-վրաերթ է տեղի ունեցել Գեղարքունիքի մարզում. կա տուժած
Հանրապետությունում ձյուն է տեղում․ ի՞նչ իրավիճակ է ավտոճանապարհներին
Սամվել Կարապետյանի նվերը Գյումրիին․ նույնիսկ խավարին հնարավոր է լուսավորել ձեր սրտերը
Հայաստանում Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի հավելաճը կազմել է 10.4%
Սևանի, Ճամբարակի, Արթիկի և Սպիտակի տարածաշրջաններում ձյուն է տեղում
Նուբարաշենում խոշոր հրդեհ է բռնկվել․ կան վիրավnրներ
Յուրաքանչյուր թոշակառուի թոշակը 50,000 դրամով ամսական կարելի է բարձրացնել․ Նաիրի Սարգսյան
Կաշառք ստանալու մեղադրանքով կալանավորվել է Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավարի աշխատակազմից աշխատակից
«Բարսելոնան» ցանկանում է ձեռք բերել Մուրիլոյին
ԱՆ-ն պարզաբանում է ներկայացրել նախարարությունում խոշոր չափի գումարի հափշտակության լուրի մասին
Դատաքննությունից թաքնվելու համար հետախուզվողը տեղափոխվել է Հայաստան
Արսեն Ղուկասյանը կազատվի տնային կալանքից․ փաստաբան
Անապահովության գնահատման նոր համակարգի ներդրման ժամկետը 2026-ի հունվարի 1-ի փոխարեն սահմանվել է հուլիսի 1-ը
Աֆղան նախկին ոստիկանապետ է uպանվել Թեհրանում
Կարմիր խաչի ներկայացուցիչները այցելել են Բաքվում գերության մեջ գտնվող Վիգեն Էյուլջեքչյանին
Վթար․ անորոշ ժամանակ գազ չի լինի
Դավթաշենի կամրջի վրա հանդիպակաց երթևեկող վարորդը հայտնաբերվել ու տուգանվել է
«Աթլետիկոն» պատրաստ է հրաժարվել Սյորլոտից
Գյանջայի դատարանը Կարեն Ավանեսյանին դատապարտել է 16 տարվա ազատազրկման (տեսանյութ)
Եվս մեկ բարեփոխում՝ պրոֆեսիոնալ բանակի անցման ճանապարհին․ Սուրեն Պապիկյան
Աշխատանքային պայմանագրերի կնքումը, դադարումը և փոփոխումը կիրականացվի բացառապես թվային համակարգով
