Երևան, 05.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Պետական պարտքը մոտենում է իր «պիկին»

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ
Ցանկացած երկրի գործունեության առանցքային նպատակներից մեկը երկրի տնտեսական անվտանգության ապահովումն է, որը հնարավորություն կտա պետությանն ապրել բնականոն կյանքով: Տնտեսական անվտանգության հարցում յուրաքանչյուր երկրի համար կան մի շարք սպառնալիքներ, որոնց կանխարգելումն ու կարգավորւմը դառնում է երկրի անվտանգության ապահովման հիմնական ուղղությունը:
 
Այս համատեքստում բացառություն չէ նաև Հայաստանի Հանրապետությունը, որի տնտեսական անվտանգության պահովման հիմնական սպառնալիքներից մեկը պետական պարտքի բարձր մակարդակն է: Թե ինչքանով է պարտքը վտանգավոր, գնահատվում է որոշակի չափորոշիչների հիման վրա: Զարգացող երկրների տնտեսական անվտանգության գնահատման միջազգային պրակտիկայում ընդունված է, որ երբ պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը գերազանցում է 50%-ը, դառնում է կառավարման ու կայունության տեսակետից ռիսկային: Շատ երկրներում այս գործակիցն ամրագրվում է օրենքով, և կառավարություններն ամեն ինչ անում են պետական պարտքի մակարդակը բարելավելու ուղղությամբ:
 
2016 թվականի հուլիսի 31-ի դրությամբ Հայաստանի համախառն պետական պարտքը կազմում է 5.384 մլրդ դոլար: 2015-ի տարեվերջի համեմատությամբ այն ավելացել է 306.511 մլն դոլարով կամ 6.3%-ով:
 
ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության տրամադրած տվյալների համաձայն՝ դրանից 4.493 մլրդ դոլարն արտաքին պարտքն է, որից ՀՀ կառավարության պարտքը կազմում է 3.99 մլրդ դոլար, իսկ Կենտրոնական բանկինը՝ 502.4 մլն դոլար: ՀՀ համախառն արտաքին պարտքը 2015-ի տարեվերջի համեմատ ավելացել է 4%-ով:
 
ՀՀ ներքին պարտքը կազմում է 891.193 մլն դոլար: 2015-ի տարեվերջի համեմատ այն ավելացել է 17%-ով:
 
2015թ. սեպտեմբերի վերջին ՀՀ պետական պարտքը կազմել է 4 մլրդ 778 մլն 509 հազար ԱՄՆ դոլար (2 տրլն 272 մլրդ 611.1 մլն դրամ)՝ 2014թ. դեպտեմբերի վերջի 4 մլրդ 441 մլն 524 հազար դոլարի դիմաց. 2015թ. առաջին ինն ամիսներին այն աճել է 336 մլն 985 հազար դոլարով կամ մոտ 7.6 տոկոսով: ՀՀ ԱՎԾ-ի տվյալներով՝ Հայաստանի համախառն պետական պարտքը 2016թ. կկազմի ՀՆԱ-ի 49,4 տոկոսը: Fitch Ratings միջազգային վարկանշային գործակալությունը Հայաստանի իր հերթական դիտարկման մեջ կանխատեսել է, որ Հայաստանի պետական պարտքը 2017թ. կաճի մինչև 52,4 տոկոսով՝ ՀՆԱ-ի համեմատ, մինչդեռ, ըստ ՀԲ-ի կանխատեսումների, հաջորդ երկու տարիներին պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը կնվազի 2017-ին 51.5%-ով, 2018-ին՝ 50.04%-ով:
 
Այս երկու կանխատեսումներով հանդերձ, ակնհայտ է դառնում, որ եթե անգամ հնարավոր լինի զսպել պետական պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցության 50 տոկոսի սահմանաչափին հասնելը, միևնույն է, այս ցուցանիշը գտնվում է վտանգավորության բարձագույն մակարդակում, ՀՀ պետական պարտքը հասել է իր «պիկին» և լուրջ քայլեր են անհրաժեշտ ձեռնարկել խնդիրը լուծելու համար, հակառակ դեպքում վտանգը և կորուստները կարող են աղետաբեր և կործանարար լինել մեր երկրի տնտեսության համար:

Հայկ Բեջանյան, Past.am վերլուծաբան

42-ամյա կնոջը սպանողին գտել են․ ով է նա. մանրամասներ Արշակ սրբազանը այս վարչախմբի պատվերով կալանավորված 4-րդ եպիսկոպոսն է. Մենուա ՍողոմոնյանԱդրբեջանը Եվրոպայում խաղաղասեր է ձևանում, բայց հակառակն է անում Իշխանության` ամեն գնով պահպանումը ուղիղ ճանապարհ է դեպի բռնապետություն․ Հովհաննես Իշխանյան Ինչ է սպասվում դեկտեմբերի 10-13-ը. կարևորԶՊՄԿ-ի համար ակնհայտ է, որ հանքարդյունաբերությունը, հակառակ տարածված միֆի, իրականում գիտահեն ճյուղ է. Արմեն ՍտեփանյանՓաշինյանական իշխանությունը նույնիսկ քրգործերն է փնթի կարում Դեպի ուր է տանում քեզ ճակատագիրը. ընտրիր պատկերըՍամվել Կարապետյանի ապօրինի կալանքի երկարաձգման դեմ մեր բողոքները վարույթ են ընդունվել. Արամ Վարդևանյան Կանխել են քաղաքացու ինքնաuպանության փորձը Հաղթանակ կամրջից․ ինչ է հայտնի Բոլոր քննիչները, դատավորները Աստծո անեծքին ու պատժին են արժանանալու, մղկտալու են ամբողջ կյանքում Հայաստանի երրորդ գյուղում մարդիկ ոչ մի բանով չեն զբաղվում, իշխանությունն ասում է` Սերժ Սարգսյան, Ռոբերտ Քոչարյան. Նարեկ Կարապետյան (տեսանյութ) Կենսաթոշակները 50%- ով պետք է բարձրանան. «Հայաքվեն» ստորագրահավաք է նախաձեռնում. ասուլիսՀորոսկոպի 3 նշան, որոնց կայցելի դժբախտությունը այս տարվա վերջինՓաշինյանի ձեռամբ ադրբեջանցի հատուկ ջոկատայինները, պատրաստված խմբերը գալու են ու շատ «խաղաղ» տեղավորվելու են Հայաստանում. ադրբեջանագետ Եվրամիության արևային հզորությունները հինգ տարում կրկնապատկվելու են Արշակ Սրբազանը կալանավորվեց 2 ամսով Խաղաղության պատրանք․ Փաշինյանի խոստումներն ու մեր իրականությունըՔաղբանտարկյալ տերմինը Արշակ սրբազանի նկատմամբ այնքան էլ կիրառելի չէ Մոսկվայում տեղի է ունեցել Արևելագիտության ինստիտուտի ուսանողական ինտելեկտուալ մրցույթ Ռուսներին այլևս թույլ չեն տա մուտք գործել Վրաստան առանց այս փաստաթղթիԱդրբեջանցիները վնաuել են Արցախում գտնվող 17-րդ դարի Սուրբ Ամենափրկիչ Վանքը Վաշինգտոնյան հուշագրի իրական գինն ու Հայաստանի համար աճող վտանգները Փաշինյանի իշխանությունն ուժեղացնում է ճնշումը եկեղեցու վրա Բլոգերը թաղված է գտնվել անտառում. ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐՖասթ Բանկը վերանորոգել է Կապանի թատրոնի ենթակառուցվածքներն ու մուտքըԱրմավիրում «Mitsubishi Pajero»-ն վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 2-5 աստիճանով 75 տարեկանում կյանքից հեռացել է «Mortal Konbat» սերիալի դերասան Քարի-Հիրոյուկի Տագավան Հայաստանում հիմնավորված է անորակ քաղաքական մշակույթը, մի բան, որ էդպես էլ չի ստացվում փոխել. Աննա ԿոստանյանՀայաստանը մտնում է նոր ռեպրեսիվ փուլ, որտեղ ազգային ինստիտուտները և հանրային հեղինակությունը դառնում են իշխանության վերարտադրության թիրախ․ Սուրենյանց Ռուբլին թանկացել է․ փոխարժեքն՝ այսօր Օրվա աղոթք Այն մասին, թե ինչպես է գործող վարչախումբը փաստացի կրճատում բանակը, և երկիրը անպաշտպան թողնում հնարավոր նոր թշնամական ագրեսիայի առաջ. Ա. ՉալաբյանԱրտակարգ դեպք՝ Արմավիրի մարզում․ հրշեջներին հաջողվել է կանխել Բամբակաշատ գյուղի տներից մեկում առաջացած կրակի տարածումը Սրբուհի Գալյանը դեկտեմբերի 15-19-ը կգործուղվի ԿատարԲեքսթեյջ լուսանկարներ «Մարդամեկը» սիթքոմի նկարահանման հրապարակից Մեր խնդիրն այժմ Ռուսաստանում կայացած հանդիպման ժամանակ հնչածի մասին ամբողջական տեղեկատվություն ստանալն է. Զելենսկի Ռուանդայի և Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության միջև խաղաղության համաձայնագրի ստորագրումը պատմական պահ է. Թրամփ Բռնցքամարտի ԱԱ․ 3 հայ բռնցքամարտիկ սկեցին հաղթանակով Visa-ն կսկսի գործել Սիրիայում Բաքվում «դատվող» Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության փաստաբանները խնդրել են արդարացնել նրանց Բեննու աստերոիդի նմուշներում հայտնաբերվել են խորհրդավոր «տիեզերական մաստակ» և կյանքի համար անհրաժեշտ շաքարներ Մհեր Ավետիսյանը Տավրիչեսկի պալատում հանդես է եկել «Հայրենական մեծ պատերազմը ԱՊՀ ժողովուրդների հավաքական հիշողության մեջ․ Հաղթանակի 80-ամյակին» նվիրված միջազգային կոնֆերանսումՊուտինն ասել է, թե ով է մեղավոր ԽՍՀՄ փլուզման համար 30-ամյա վարորդը «Ford»-ով վրաերթի է ենթարկել ամուսինների․ վերջինները տեղափոխվել են հիվանդանոց ՀՀ-ում հաշվառված տրանսպորտային միջոցներով ճանապարհային երթևեկության կանոնների խախտում կատարած օտարերկրացիները տուգանքը կվճարեն սահմանին Միրզոյանը Հադադի հետ է հանդիպել Իսպանիան, Նիդերլանդները և Իռլանդիան կբոյկոտեն «Եվրատեսիլը» Իսրայելի պատճառով ԱԱ. Արարատ Հարությունյանը մեկնարկեց հաղթանակով