Yerevan, 17.December.2025,
00
:
00
BREAKING


Գենդերային խնդիրները լուրջ մարտահրավեր են

ANALYSIS
Գենդեր եզրույթը համաշխարհային մշակութային դիսկուրսի անբաժանելի մասն է հանդիսանում։ Ժամանակակից գիտությունը գենդերը (անգլ.` gender, լատ.` Genus – սեռ), սահմանում է ոչ թե որպես կենսաբանական առանձնահատկություն և դրանից բխող սոցիալապես ամրագրված վարքականոն, այլ իբրև պայմանական, գաղափարական հասկացություն, որում ներառված են տվյալ սոցիումի պատկերացումներն այն մասին, թե ինչ է նշանակում կին կամ տղամարդ լինել տվյալ մշակույթում։ Այսպիսով, գենդերն այլևս ոչ թե բնածին, այլ ձեռքբերովի ինքնություն, կողմնորոշում է համարվում՝ «կին կամ տղամարդ չեն ծնվում, կին կամ տղամարդ դառնում են» բացատրությամբ: Եվ այս շրջանակում, գոնե Արևմուտքում, անհատն ընկալվում է որպես իր հասարակության կամ մշակույթի ներսում զարգացող անհատականություն, որը սոցիալականացման գործընթացի արդյունքում և սեփական ընտրությամբ է կայանում որպես կին կամ տղամարդ՝ գենդերային հավասարությունը դիտարկելով նախ և առաջ որպես հնարավորությունների հավասարություն:
 
Իհարկե, կարող ենք ասել, որ այս դիսկուրսը Հայաստանի պատրիարխիալ հասարակության պարագայում կեղծ օրակարգ է: Սակայն, աշխարհում ընթացող գլոբալ փոփոխություններն ու հատկապես նրանք, որոնք անմիջականորեն են կապված անձնական կյանքի, ընտանիքի, միջանձնային հարաբերությունների հետ, չեն կարող մեզ չառնչվել: Մանավանդ որ մեր պատկերացումները նույնպես ինչպես մեր, այնպես էլ մեզ շրջապատող աշխարհի և մարդկանց մասին նույնպես գլոբալ փոփոխությունների են ենթարկվում ամենատարբեր մշակութային խաչմերուկների ներգործությամբ։ Ու թեպետ մեզանում փոփոխությունները տեղի են ունենում ոչ հավասարաչափ և, սովորաբար, դիմադրության են հանդիպում, միևնույն է, չենք կարող հայտարարել, թե մեր հանրությունը եթե ոչ այսօր, գոնե վաղը ստիպված չի լինելու պատասխանել բոլոր այն հարցերին, որ համաշխարհային մակարդակով են առկա հիշյալ տիրույթում:
 
 
Լավ է դա, թե վատ՝ այլ խնդիր է (ինձ համար, օրինակ, գենդեր հասկացությունը բացառապես իր կենսաբանական առանձնահատկությամբ է ներկայանում, թեպետ՝ ոչ հոմոֆոբ եմ, ոչ էլ հերքում եմ գենդերային իրավահավասարության սկզբունքը հանրության ներսում): Բայց փաստը մնում է փաստ, որ այն, ինչ այսօր, դիցուք, Լոնդոնում է պատահում, վաղը կարող է նաև մեր առջև կանգնել՝ ստիպելով պատասխան գտնել դրանց համար:
 
 
Բրիտանական Highgate և մի շարք այլ դպրոցներում, օրինակ, տնօրենները հայտարարել են, թե գնալով ավելի շատ աշակերտներ են սկսել կասկածել իրենց գենդերային պատկանելության հարցում և, այդ նկատառումից ելնելով, տնօրենները որոշել են դպրոցներում ոչ միայն աղջիկների ու տղաների զուգարանները, խմբակներն ընդհանուր դարձնել, այլև դպրոցական համազգեստը: Այլ կերպ ասած՝ իրենց աղջիկ զգացող կամ նման կասկածներ ունեցող տղաներն այսուհետ կարող են դպրոցական տաբատի ու վերնաշապիկի փոխարեն կիսաշրջազգեստ/աղջկական վերնաշապիկներ/կոշիկներ կրել, երկարացնել մազերը, հյուսել դրանք և այլն, աղջիկներն էլ կարող են հակառակն ընտրել: Highgate–ի տնօրեն Աամ Փեթիթը հայտարարել է, թե աշակերտներն իրե՛նք են խնդրել նման փոփոխություններ, որովհետև նրանց լիակատար խորթ է գենդերի այն դուալիստական ընկալումը, որ հատուկ է մեծերին կամ առհասարակ պատրիարխիալ հասարակություններին:
 
Իսկ ընդհանրապես, BBC–ի տեղեկացմամբ, Բրիտանիայում շատ մեծ թիվ են կազմում այն պատանիները, որոնք վերջին տարիներին սկսել են կասկածել իրենց գենդերային ինքնության հարցում: Միայն անցած տարվա մեկ եռամսյակում, սեռը փոխելու նպատակով, Tavistock and Portman NHS Foundation Trust լոնդոնյան կլինիկա են դիմել մոտ 1400 պատանիներ: Գերմանիայի, Շվեդիայի գենդերային ուսուցման կենտրոնների տվյալներով՝ իրենց երկրներում և առհասարակ ողջ Եվրոպայում նույնպես նույն իրավիճակն է: Դոկտոր Բերնադետ Ռենի կարծիքով՝ մի կողմից դա վկայում է ազատ մարդ լինելու և ընտրություն անելու քաջության մասին, մյուս կողմից էլ՝ Tavistock and Portman NHS Foundation Trust–ից դուրս եկած պատանին կարող է մշակութային շոկի մեջ ընկնել՝ հայտնվելով, օրինակ, Սաուդյան Արաբիայում: Չխոսենք արդեն այն մասին, որ կյանքի ինչ–որ շրջանում, հնարավոր է, այժմ էլ կասկածի տակ առնվեն արդեն կայացրած որոշումները:
 
 
Որն է ելքը, կամ՝ ինչպես վերաբերվել այս խնդրին, պարզ չէ: Ավելի ճիշտ՝ պարզ չէ մեզ համար, որովհետև ինչպես տեսնում ենք շատերն արդե՛ն իսկ արել են իրենց ոչ հեշտ ընտրությունը:
 
Widest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summarizes 2025 Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon Unibank Became a Member of BAFTThe December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in ArmeniaHeading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live Bvik and Idram Standing by Young ReadersIDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025Ucom Promotes Space Engineering Education Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in ArmeniaAraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnershipTeam Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three YearsApply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMDEuromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospectA Brand-New Section on Idram&IDBankSeveral real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and IdramAraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in LjubljanaIDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on GuaranteesUcom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilienceAraratBank and Arca's joint campaign has endedIDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in ArmeniaGRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital FutureIDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United StatesRoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.” Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad AnnouncedUnibank's VISA DIGITAL cards are now free Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of UnderstandingIdram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant InternationalSTEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s SupportSolar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of Ucom and SunChild Idram Announces Partnership with WeChat Pay