Քաղաքական պարզաջրումներ. հարյուր տոկոսանոց սիրելիներ ու ատելիներ չեն լինում. «Փաստ»

SOCIETY 21 August, 2018 7:12

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Անցած երկու շաբաթները շարժունակության տեսանկյունից հարուստ չէին հայաստանյան քաղաքական դաշտի համար. թերևս կարող ենք առանձնացնել Ռոբերտ Քոչարյանի շուրջ ընթացող իրադարձություններն ու կառավարության, իսկ ավելի ստույգ՝ վարչապետի 100 օրվա ամփոփիչ հանրահավաքը: Սակայն խորքային իմաստով, քաղաքական դաշտում բուռն գործընթացներ են ընթանում, որոնք, անկախ նրանից, թե ինչքանով են բարձրաձայնվում կամ հայտնվում հանրության ուշադրության կենտրոնում, այնուամենայնիվ կանխորոշելու են առնվազն առաջիկա մի քանի ամսվա, եթե ոչ տարվա հասարակական, քաղաքական իրողությունները:

Ըստ էության, Քոչարյանի անձի շուրջ իրավական գործընթացները՝ կալանավորումը, ապա խափանման միջոցի փոփոխությունը, կարելի է ասել ակնհայտ դուրս են եկել իրավական դաշտից և հստակ քաղաքական երանգներ ձեռք բերել: Նման զարգացումն ինքնին հուշում է, որ թերևս հենց այս քաղաքականացվածության արդյունքում Քոչարյանն ըստ էության դառնում է քաղաքական գործոն: Իհարկե, ներկայումս շատերն ասում են, ոմանք էլ պնդում, որ Քոչարյանի գնացքն արդեն մեկնել է, սակայն խնդիրն այստեղ ոչ թե Քոչարյանի անձն է, այլ նրա միջոցով կամ նույնիսկ նրան օգտագործելով՝ քաղաքական իրականության մեջ իրողություններ ձևակերպելու ցանկությունն ունեցող քաղաքական ուժերի առկայությունը: Իսկ այդպիսիք այսօր կան:

Ըստ էության, ներկայումս նպատակահարմար էլ չէ անդրադառնալ Ռոբերտ Քոչարյանի շուրջ ընթացող իրավական գործընթացներին, որոնք ի վերջո հենց իրավունքի և արդարադատության տիրույթում են, այլ հարց է, թե ինչ խնդիրներ են իրենց համար ձևակերպել բացահայտ կամ անուղղակի կերպով նրա աջակցությամբ հանդես եկող ուժերը: Վերջիններիս շարքում ՀՅԴ–ն պարզ և հասկանալի կերպով մի շարք հաղորդագրություններ հղեց, համաձայն որոնց Քոչարյանին նա վերցնում է, այսպես ասած, իր հովանու տակ: Այստեղ որևէ զարմանալի բան չկա, որովհետև անգամ նախագահության տարիներին սեփական կուսակցություն ու կուսակցական ուղղակի հենարան չունեցող երկրորդ նախագահի համար Դաշնակցությունն իրականացրել է հենց նշված գործառույթները:

Մյուս կողմից, դեռևս Քոչարյանի խափանման միջոցի փոփոխության նպատակով ԱԺ՝ հիմնականում հանրապետական պատգամավորների ստորագրահավաքը ավելի շատ ուղղված էր ոչ թե հենց խափանման միջոցի փոփոխությանը, այլ ավելի շուտ ցույց էր տալիս մի պարզ իրողություն՝ Հանրապետականը սահուն քայլերով փորձում է տեղավորվել Քոչարյանի թևի տակ կամ էլ հակառակը՝ Քոչարյանին փորձում է օգտագործել նոր իրողության պայմաններում: Այս տեսանկյունից մի փոքր ճշտում թերևս կարելի է. ստեղծված իրավիճակում ամենայն հավանականությամբ Քոչարյանի պաշտպանությամբ հանդես եկող ուժերը բոլորովին էլ նրա անձի նկատմամբ անշահախնդիր սիրուց չէ, որ նման վարքագիծ են դրսևորում: Խնդիրն իրականում այն է, որ առկա պայմաններում և՛ ՀՀԿ–ն, և՛ Դաշնակցությունը հետագա քաղաքական վարքագծի ձևակերպման խնդիր ունեն: Պարզից էլ պարզ է, որ առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններում մասնավորապես ՀՅԴ–ն կարող է անգամ անցողիկ շեմը հաղթահարելու խնդիր ունենալ: Մյուս կողմից, միամտություն կլինի կարծել, որ այսօր հայաստանյան հասարակությունը 100 տոկոսով աջակցում է նոր իշխանությանը, այդպես պարզապես չի լինում, ի վերջո, կան նախկին իշխանությունների հավատարիմ հատվածներ, պաշտոնաթող չինովնիկներ, նախկին վարչակարգի հետ տարատեսակ սերտ կապեր ունեցողներ և պարզապես մարդիկ, ում համար ներկա իշխանությունը պարզապես ընդունելի չէ կամ էլ սիրելի չէ: Սա, իհարկե, նորմալ է, որովհետև չի կարող լինել միատարր և միանման տրամադրություններ ունեցող հասարակություն, եթե իհարկե, խոսքը ավտորիտարիզմի կամ տոտալիտարիզմի մասին չէ:

Սակայն ներկա իշխանությունից դժգոհ հատվածին պետք է որոշակի կազմակերպական չափումների մեջ դնել: Ըստ էության՝ այս օրերին մենք տեսնում ենք հենց այդ կազմակերպական գործընթացները: Այստեղ, ի դեպ, բոլորովին էլ Քոչարյանի անձը չէ էականը, պարզապես նա հայտնվեց հարմար պահի հարմար տեղում, առավել ևս այն դեպքում, երբ նույն Հանրապետականը կարծես թե որոշակի ցայտնոտային վիճակում էր գտնվում և ներկա իշխանություններին ֆեյսբուքյան քննադատություններից զատ որևէ գործընթացի մեջ չէր մտնում: Այս իրավիճակում բեկում գրանցվեց, երբ Քոչարյանն իր երկրորդ հարցազրույցում խոսեց քաղաքականություն վերադառնալու և վերջինիս ձևաչափերի մասին: Այլ կերպ ասած՝ ՀՀԿ–ն և ՀՅԴ–ն ի դեմս Քոչարյանի տեսան այն խողովակը, որը նրանց հնարավորություն կտա մնալ քաղաքական դաշտի դերակատարներ: Սակայն կարծիքներ կան, որ Քոչարյանին աջակցող քաղաքական ուժերը կարող են կորցնել իրենց դիմագիծը: Ի վերջո, անկախ ՀՀԿ–ի հանդեպ վերաբերմունքից, Հանրապետականը կարող է և պետք է լինի կառուցողական ընդդիմություն, իհարկե, դրա համար ժամանակ է հարկավոր, սակայն Հանրապետականի նման տրանսֆորմացիան միմիայն ի շահ պետության կլինի: Այս տեսանկյունից արդեն «Քոչարյանի գործը» վտանգ է դառնում հենց ՀՀԿ–ի համար, որը պարզապես կարող է կորցնել կայացած քաղաքական ուժ լինելու հնարավորությունը: Ինչ վերաբերում է Դաշնակցությանը, ապա վերջինիս նույնիսկ հարկ չկա անդրադառնալ, քանզի նրանք լեզու չկարողացան գտնել միայն ՀՀՇ–ի ու Տեր–Պետրոսյանի հետ և, ամենայն հավանականությամբ, առաջիկայում շարունակելու են լինել չափազանց «ճկուն», ինչպես որ հիմա են՝ մի կողմից կառավարություն կազմելով, մյուս կողմից պաշտպանելով ներկա իշխանության մոլի հակառակորդին:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում