Yerevan, 13.December.2025,
00
:
00
BREAKING


Ե՞րբ մարդկությունը կհասնի աստղերին. «խանգարողն» էլի Էյնշտեյնն է

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Մենք գիտենք, որ...

Հաշվի առնելով գիտության ներկա զարգացումը՝ կարելի է ասել, որ հեռու չէ այն օրը, երբ մարդկությունը թռիչք կիրականացնի դեպի այլ աստղեր։ 

Իրականում այդպես չէ։

Հնարավոր է, որ ապագայում հնարավոր լինի շրջանցել ներկայումս հայտնի ֆիզիկայի օրենքները, բայց ներկայիս օրենքների պայմաններում հասնել անգամ մոտակա աստղերին գործնականում անհնար է։ Բանն այն է, որ անգամ մեր Արեգակնային համակարգին ամենամոտ աստղը՝ Պրոքսիմա Ցենտավրան, մեզանից հեռու է ամբողջ 4,22 լուսատարով, այսինքն՝ անգամ լույսը իր 300 000 կիլոմետր վայրկյան արագությամբ հասնում է այս աստղին 4 տարի անց։ Ինչ վերաբերում է մնացած աստղերին, այդ հեռավորություններն ահռելի են։ Ներկայումս մարդու կյանքում միջաստղային ճանապարհորդություն իրականացնելու համար անհրաժեշտ արագությունները բազմակի գերազանցում են այն արագությունը, ինչը կարող են ապահովել ժամանակակից տիեզերանավերը: Սարքեր, որոնց ուղղակի նպատակը կլինի մոտակա աստղերին հասնելը, մինչև 21–րդ դարի սկիզբ չեն ստեղծվել: 20–րդ դարի երկրորդ կեսին միջուկային հրթիռների հիման վրա ստեղծվել են Orion և  Dedal փորձնական միջաստղային տիեզերանավերի զարգացման ծրագրեր: Նրանց շարունակությունը հանդիսանում են Longshot և Icarus միջուկային աստղագնացների ժամանակակից նախագծերը: 2011 թվականին DARPA– ն NASA– ի հետ համատեղ հայտարարել է «100 տարի անց դեպի աստղերը» գաղափարական նախագծի մեկնարկի մասին, որի նպատակն է իրականացնել թռիչք այլ աստղային համակարգեր: Ըստ DARPA նախագծի համակարգող Պոլ Էրիմենկոյի, այս նախագծի նպատակն է ոչ թե տիեզերանավերի կառուցումը, այլ գիտնականների մի քանի սերունդներին խրախուսելը` տարբեր թեմաներով հետազոտություններ կատարելու և առաջընթաց տեխնոլոգիաներ ստեղծելու համար: Ames հետազոտական կենտրոնի տնօրեն Սիմոն Բրոդենի խոսքերով, 15–20 տարվա ընթացքում կարող է մշակվել հեռավոր տիեզերք թռիչքների իրականացման շարժիչային նախագծեր: 2016 թվականին մեկնարկել է «Breakthrough Starshot» մասնավոր նախագիծը, որը նախատեսում է ստեղծել ծայրահեղ փոքրիկ ավտոմատ միջաստղային տիեզերանավ, որը, օգտագործելով լուսային առագաստը և բարձր ուժային լազերային արագացումը, հնարավորություն կտա մոտ 20 տարի անց հասնել 4.37 լուսատարի հեռավորությամբ գտնվող Ալֆա Ցենտավրա արեգակնային համակարգին։ Նշենք, որ ըստ նախագծի, նախատեսվում է, որ տիեզերանավը զարգացնելու է լույսի արագության մինչև 20% –ի չափով արագություն։ Արժե նշել, որ միջաստղային ճանապարհորդություններ իրականացնելու համար առաջարկվում են երկու ուղղություններ։ Առաջինը մի քանի հազար տարի տևողությամբ դանդաղ թռիչքն է առանց հատուկ շարժիչների (այս դեպքում ստեղծվում են «սերունդների տիեզերանավեր», մարդիկ սերունդներով ապրում են տիեզերանավում՝ ապահովելով հաջորդականությունը), և երկրորդը հատուկ շարժիչներով կամ առագաստներով արագ թռիչքն է, որի տևողությունը կարճ է մարդկային կյանքից։ Դժվար է ասել՝ որն է ճիշտը։

Ինչպես արդեն ասացինք, անհնար է ներկա գիտության իմացության պայմաններում իրականացնել միջաստղային ճամփորդություններ, քանի որ ամեն ինչին «խանգարում» է Ալբերտ Էյնշտեյնը։ Իհարկե, բազմաթիվ ֆիլմերում և ֆանտաստիկ վեպերում կարելի է տեսնել կամ կարդալ գերլուսային արագությունների մասին, բայց դա միայն ֆանտաստիկա է։ Ըստ Էյնշտեյնի, չկա լույսի արագությունից ավելի արագություն, և անհնար է գերազանցել այդ արագությունը։ Իհարկե, ներկայումս կան մի շարք տեսություններ, որոնք հակառակ են համաշխարհային «արագաչափին»։ Ըստ այդ տեսությունների, հարաբերականության տեսությունը հնարավորություն է տալիս օբյեկտի տեղափոխությունը տարածությունում լույսի արագությունից ավելի մեծ արագությամբ, եթե առկա է շեղված տարածա–ժամանակային իրականություն։ Նաև, ըստ գիտնական Կոնստանտին Ֆեոկտիստովի, չի կարելի բացառել մարդու աբստրակտ տելեպորտացիան, օրինակ, էլետրամագնիսական ալիքների տեսքով։ Սա կարող է լուծել միջաստղային ճանապարհորդությունների հարցը, քանի որ տելեպորտացիան իրականացվում է վայրկյանական։

Կամո Խաչիկյան 

How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon Unibank Became a Member of BAFTThe December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in ArmeniaHeading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live Bvik and Idram Standing by Young ReadersIDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025Ucom Promotes Space Engineering Education Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in ArmeniaAraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnershipTeam Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three YearsApply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMDEuromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospectA Brand-New Section on Idram&IDBankSeveral real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and IdramAraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in LjubljanaIDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on GuaranteesUcom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilienceAraratBank and Arca's joint campaign has endedIDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in ArmeniaGRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital FutureIDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United StatesRoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.” Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad AnnouncedUnibank's VISA DIGITAL cards are now free Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of UnderstandingIdram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant InternationalSTEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s SupportSolar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of Ucom and SunChild Idram Announces Partnership with WeChat PayAraratBank: Transfer Your Mortgage Loan and Repay It on Attractive Terms: JOIN US“The Power of One Dram” as the Main Supporter of the National Hackathon AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature