Yerevan, 16.December.2025,
00
:
00
English
Հայերեն Русский
BREAKING
Lavrov: Russia intends to outline concrete steps to resolve issues in Karabakh Armenia President signs decree on calling snap parliamentary elections on June 20 Armenia President petitions to Constitutional Court Armenia legislature convenes special session to consider new Electoral Code Latvia parliament recognizes Armenian Genocide 145 new cases of COVID-19 confirmed in Armenia Armenia acting Deputy PM receives Iran Ambassador Azerbaijanis advance in territory of Nor Ghazanchi village of Karabakh's Martakert again, negotiations underway Lebanon official to Armenians: You were killed by sword, we—by famine, blockade, but culprit is one Al-Arabia: 10,000 people parade with torches in Yerevan in memory of 1.5 million Armenians killed in Ottoman Turkey Greek PM expects to meet with Erdogan in the near future Armenia Ombudsman on protest held in front of Prosecutor General's Office


Ի վեր­ջո, հարց է տրվե­լու, թե ին­չո՞ւ չեն կա­տար­վում խոս­տում­նե­րը

ANALYSIS
Կիսվել

Այսօր շատ է խոսվում Հայաստանի քաղաքական և պետական համակարգում առկա բացերի մասին։ Խորհրդարանական կառավարման ձևին անցնելուց հետո տարբեր քաղաքական գործիչների և ուժերի շրջանում մտահոգություններ կային, որ Սահմանադրությամբ և օրենքներով վարչապետի ձեռքում շատ ավելի լիազորություններ են կուտակված, քան իրականում դրանք անհրաժեշտ են։

Ավելին՝ նույնիսկ Նիկոլ Փաշինյանը 2018 թվականին վարչապետ ընտրվելու շրջանում հայտարարում էր, թե չափից ավելի լիազորություններ են կենտրոնացված վարչապետի ձեռքում, և ամոթի աստիճան վերցված են լիազորություններ այլ պետական ինստիտուտներից, մասնավորապես նախագահի ինստիտուտից, որին ընդամենը օֆիսային աշխատողի կարգավիճակ է վերապահվել։ Փաշինյանն ընդգծում էր, թե սուպերվարչապետական համակարգը պետք է գոյություն չունենա:

Սակայն բավականին ուշագրավ է այն հանգամանքը, որ Փաշինյանը վարչապետ ընտրվելուց հետո կարճ ժամանակի ընթացքում սկսեց փոխել իր դիրքորոշումը։ 

Ճիշտ է՝ սկզբնական փուլում վերջինս փորձում էր ցույց տալ, թե ինքը հանձնառու է իրականացնել վարչապետի ձեռքում չափից ավելի շատ լիազորությունները կրճատելու մասին նախկինում իր կողմից արված հայտարարությունների իրականացման հարցում, դրա համար էլ սահմանադրական փոփոխություններ պետք է նախաձեռնվեն, սակայն այս թեման իրականում սահուն երկրորդ պլան մղվեց: 

Որոշ ժամանակ անց Փաշինյանն արդեն սկսեց հակադիր տեսակետ արտահայտել, թե իբր ժողովրդավարության պայմաններում սուպերվարչապետական համակարգ գոյություն ունենալ չի կարող։

Խնդիրն այն է, որ երբ Փաշինյանը ստանձնեց վարչապետի պաշտոնը, սուպերվարչապետական կոստյումը քաղաքական առումով շատ ձեռնտու համարեց իր համար, քանի որ կարողանում է իշխանական լծակները կենտրոնացնել իր ձեռքում։ 

Ավելին՝ վերջինս անգամ այս դեպքում ոչ լիարժեք է համարում սեփական իշխանությունը, քանի որ գործում են իշխանության ճյուղերի միջև հակակշիռները, իսկ դատական համակարգը կարող է ինքնուրույն որոշումներ ընդունել։

 Դրա համար էլ դատական համակարգի, մասնավորապես Սահմանադրական դատարանի վրա ճնշումներ բանեցնելու անհրաժեշտություն առաջ եկավ։ Սակայն իշխանությունների կողմից գործադրվող ճնշումները անարդյունավետ դուրս եկան, գումարած, որ «դրսից» կոշտ գնահատականներ հնչեցին։ 

Հարցը լուծելու նպատակով էլ նախաձեռնվեցին սահմանադրական փոփոխությունները ՍԴ-ի կազմը փոխելու հարցով, որի հանրաքվեն ապրիլի 5-ին այդպես էլ չկայացավ կորոնավիրուսի համավարակի տարածման արդյունքում։

 Իսկ վարչապետի ձեռքում չափից ավելի շատ լիազորությունների կուտակման հարցը, որն իր մեջ Հայաստանը դեպի ավտորիտարիզմ գլորելու վտանգ է պարունակում, այդպես էլ մնում է ստվերում։ 

Իշխանությունները փորձում են ամեն ինչ անել, որ այդ թեման չբարձրանա ու դրան զուգահեռ ձգտում են օգտվել արտակարգ դրության ընձեռած հնարավորություններից ավելի մեծ լիազորություններ ստանալու և քաղաքացիների նկատմամբ վերահսկողություն սահմանելու համար (օրինակ՝ քաղաքացիների զանգերը և տեղաշարժը վերահսկելը, լրատվամիջոցների նկատմամբ սահմանափակումները և այլն)։

Ինչքան էլ ձեռնտու լինի չափից ավելի շատ իշխանական լիազորությունների առկայությունը, այնուամենայնիվ, իշխանությունները սուպերվարչապետական համակարգի հարցից չեն կարող խուսափել։ 

Ինչպես գիտենք, ձևավորվել է սահմանադրական փոփոխությունների հանձնաժողով, որն աշխատում է սահմանադրական փոփոխությունների հայեցակարգի վրա, և, ըստ արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանի, սահմանադրական փոփոխությունների հայեցակարգը պատրաստ կլինի մինչև այս տարվա սեպտեմբեր։  

Արդեն իսկ կարելի է կանխատեսել, որ իշխանությունները փորձելու են այդ սահմանադրական փոփոխություններում ամփոփված դրույթները տանել դատական համակարգի բարեփոխումների և վեթինգի դաշտ։ Դրա համար էլ Ռուստամ Բադասյանը Նիկոլ Փաշինյանի հետ ուղիղ եթերում կայացած քննարկման ժամանակ նշում էր, որ դատավորների համատարած վեթինգ հնարավոր չէ՝ առանց Սահմանադրությունը փոխելու։ 

Սակայն երբ սահմանադրական փոփոխությունների հայեցակարգը պատրաստ լինի, քաղաքացիները իշխանություններին տալու են այն հարցը, թե ինչո՞ւ Փաշինյանը չի կատարում իր խոստումները և կրճատում վարչապետի ձեռքում կուտակված չափից ավելի լիազորությունները։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Կիսվել
Timeline
Widest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summarizes 2025 Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon Unibank Became a Member of BAFTThe December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in ArmeniaHeading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live Bvik and Idram Standing by Young ReadersIDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025Ucom Promotes Space Engineering Education Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in ArmeniaAraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnershipTeam Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three YearsApply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMDEuromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospectA Brand-New Section on Idram&IDBankSeveral real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and IdramAraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in LjubljanaIDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on GuaranteesUcom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilienceAraratBank and Arca's joint campaign has endedIDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in ArmeniaGRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital FutureIDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United StatesRoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.” Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad AnnouncedUnibank's VISA DIGITAL cards are now free Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of UnderstandingIdram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant InternationalSTEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s SupportSolar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of Ucom and SunChild Idram Announces Partnership with WeChat Pay
All Timeline »
Most Popular
1 EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in Armenia 2 Unibank Became a Member of BAFT 3 Heading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live 4 How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platfo... 5 Widest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summari...
Poll