«Իրականության մեջ աղքատության մակարդակը ոչ թե շուրջ 30 տոկոս է, այլ ձգտում է 50 տոկոսին»․ «Փաստ»
INTERVIEW
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Հայաստանի տնտեսության համար նախատեսված 6,5 տոկոս տնտեսական աճը բացառվում է, իսկ այս տարվա սկզբին տնտեսական երկնիշ աճի մասին հայտարարողը պարզապես կարեկցանքի արժանի մարդ է, որը չի կարողանում հասկանալ՝ որտեղից է արևը դուրս գալիս ու որտեղ է մայր մտնում:
«Փաստի» հետ զրույցում, ամփոփելով տնտեսական տարին ու խոսելով տարեվերջին առկա միտումների մասին, այս մասին նշել է տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանը: «Բոլոր պարագաներում տնտեսությունը սարսափելի վիճակում է: Միայն այն հանգամանքը, որ մենք չենք կարողանում պետական կապիտալ ծախսերը կատարել, արդեն իսկ հստակ բնութագիր է: Մենք ապրում ենք միայն ընթացիկ ծախսերով, որոնք ոչ այլ ինչ են, քան զուտ «կոկորդի ծախս»:Այսինքն, նման է մի իրավիճակի, երբ սնվում ես, որպեսզի չմահանաս: Զուգահեռ՝ մեր իրականության մեջ գնաճը խեղդում է: Բոլոր դեպքերում գնաճը զսպելու մեխանիզմների հիմքում տնտեսության արդյունավետ գործունեությունն է: Եթե նման գործընթաց չկա, բնականաբար, գնաճը չի կարող կառավարելի ու հասկանալի լինել մեր հասարակության համար: Այս առումով ինտենսիվ աշխատանքներ է իրականացնում Կենտրոնական բանկը: Ճիշտ է, այս պահի դրությամբ հաջողվում է գոնե հարաբերական կայունություն ապահովել ու գնաճի ռիսկերը զսպելու մեխանիզմներ կիրառել, բայց սա չի կարող անվերջ լինել: Եթե այսպես շարունակվի, մենք, մեծ հաշվով, կանգնելու ենք կոտրած տաշտակի առաջ»,ասաց նա՝ շեշտելով, որ իրականության մեջ աղքատության մակարդակը ոչ թե շուրջ 30 տոկոս է, այլ ձգտում է 50 տոկոսին:
«Ամբողջ երկրի պետական կառավարման հիմնական ու կարևորագույն լծակները հարկաբյուջետային ու դրամավարկային քաղաքականության տիրույթում են: ԿԲ-ն իր՝ դրամավարկային քաղաքականության տերն է: ԿԲ-ն մաքսիմալ աշխատում է այդ քաղաքականությունն իրականացնել ձեռքի տակ ունեցած հնարավորություններով ու գործիքակազմով: Բայց մենք մրցակցության հետ կապված խնդիր ունենք: Մրցակցության, նաև անհրաժեշտ վերահսկողական մեխանիզմների բացակայության պայմաններում, օրինակ՝ երկու խանութում գների մեծ տարբերություններ կարող են լինել: Սա պայմանավորված է պետական վատ կառավարման բազմաթիվ հետևանքներով: Այստեղ ԿԲ-ն չի կարող միջամտել և ոչ էլ իրավունք ունի այդ կտրվածքով գործիքակազմ կիրառել: Այս տեսանկյունից թերացումը հարկաբյուջետային քաղաքականության տիրույթում է:Հավելյալ նոր արժեք ստեղծելու գործընթացը խթանելը հարկաբյուջետային քաղաքականության պատասխանատվության տակ է: Եվ եթե այդ գործընթացը չկա, զարգացում հնարավոր չէ, ինչը և ակնհայտ է մեզ մոտ: Ոչ մի նոր բան չի ստեղծվում, բայց խաղատներում, ծառայության ոլորտներում փողի զանգվածի մեծացումը իբրև թե աշխուժություն է ներկայացվում: Սա իրական ակտիվություն չէ»,- ասաց մեր զրուցակիցը:
Վարդան Բոստանջյանի հետ զրույցում անդրադարձել ենք նաև անկանխիկ գործարքների անցնելու նախագծին, որն արդեն Ազգային ժողովում է: Հաջորդ տարվանից նախատեսվում է առևտրի, ծառայությունների և բազմաթիվ այլ գործարքներ կատարելու ժամանակ կիրառել անկանխիկ գործարքների համակարգը։ Իրավաբանական ու ֆիզիկական անձինք 300 հազար դրամից ավելի գործարքները բացառապես անկանխիկ եղանակով են կատարելու: Որոշ դեպքերում կանխիկը ընդհանրապես արգելվելու է: Վարդան Բոստանջյանի խոսքով, ընդհանրապես, անկանխիկ գործարքները ֆինանսական շուկայում դրական երևույթ են:
«Քաղաքակիրթ բոլոր երկրները գտնվում են անկանխիկ շրջանառության տիրույթում: Սա մի սկզբունք է, մոտեցում, ըստ որի, մի կոպեկն անգամ չի փոշիանում: Անկանխիկ շրջանառությունն, ըստ էության, ֆինանսական հոսքերի արդյունավետություն է նշանակում: Մեծ հաշվով՝ նման ինստիտուտը կարևոր է: Բայց, միևնույն ժամանակ, այս համակարգին անցնելուց առաջ որոշակի քայլեր պետք է իրականացվեին: Խոսքը, օրինակ՝ համապատասխան ավտոմատացված համակարգերի, ֆինանսական հոսքերի համապատասխան ուղղորդումների մասին է: Այսինքն, պետք է կանոնակարգել, մինչդեռ այս տեսանկյունից ՀՀ-ն դեռևս գտնվում է ավելի ցածր մակարդակում»,-ասաց նա՝ շեշտելով անցումն ապահովող հստակ գործընթացի իրականացման անհրաժեշտության մասին:
«Պետք է հասկանալ նաև այն մարդկանց, որոնց համար անկանխիկ գործարքների իրականացումը չափազանց դժվար է, և այն իրենց անհարմարություն է պատճառում: Խոսքը չափազանց ու սարսափելի փոքր եկամուտ ունեցողների, նաև կենսաթոշակային տարիքի մարդկանց մասին է: Մյուս կողմից՝ ինչ վերաբերում է բանկերի կողմից գանձվող միջնորդավճարներին, այստեղ ևս պետք է զգուշություն ցուցաբերել: Այս պարագայում փողի զանգվածը բանկերի մոտ մեծանում է, համապատասխանաբար մեծանում է նաև շահույթը: Ըստ իս, կենցաղային բնույթի անկանխիկ հաշվարկների, գործարքների պարագայում միջնորդավճարներ պետք չեն: Միջնորդավճարներ պետք է կիրառել մեծ տիպի ֆինանսական հոսքերի պարագայում: Եթե միլիոնավոր, միլիարդավոր արժույթ է տեղաշարժվում, բնականաբար, պետք է հիմնարկը համապատասխան ոչ մեծ միջնորդավճար ստանա: Այս հանգամանքներից բխող հնարավոր ռիսկերը հաշվի առնելով եմ նշում, որ անկանխիկի անցնելուց առաջ որոշակի քայլեր պետք է կատարել»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
