Yerevan, 05.November.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Խաղաղության օրակարգի և իշխանության ապագայի մասին․ «Փաստ»

ANALYSIS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Հայաստանում 2018 թվականի իշխանափոխությունից հետո իշխանությունը չի սպասարկել խաղաղության օրակարգ, ավելին, տուրք է տվել ռազմական հռետորաբանությանն ու ռազմական անգերազանցելի առաջնորդի քարոզին։ 2020 թվականին ադրբեջանական կողմից ՈՒԱԶ մակնիշի ավտոմեքենայով հայկական տավուշյան դիրքերից մեկին մոտենալու անհասկանալի միջադեպը մեր կողմից մեկնաբանվել է որպես հաղթական ռազմական գործողություն, մասնակիցներին շնորհվել են հերոսի կոչում ու «Մարտական խաչ» տասնյակ շքանշաններ, համացանցը ողողվել է «գերագույնը», «չշշկռեք» և տարաբնույթ այլ հեշթեգերով։

Ավելին, ՀՀ իշխանությունները տարբեր կոլաժներով պատկերվում էին վոյինի կերպարով՝ գրեթե մանկամիտ մեկնաբանություններով և քարոզչական տրյուկներով։ Այսինքն, Հայաստանի իշխանությունը կերտում էր նորահայտ անհաղթ հերոսի կերպար՝ սպասարկելով ռազմատենչ օրակարգ։ Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված 44-օրյա պատերազմի ընթացքում ևս հայկական կողմը խաղաղության օրակարգ չի սպասարկել։ Հայաստանը կռվել է՝ լավ, վատ, ուժեղ, թե թույլ, մինչև վերջ փորձել է իր իրավունքները պաշտպանել զենքի ուժով։

Զիջելու խաղաքարտեր ունենալով՝ Հայաստանը ո՛չ մինչև պատերազմը, ո՛չ դրա, համենայն դեպս, առաջին հատվածը չի փորձել կանխել կամ դադարեցնել պատերազմը, ավելին՝ «Արցախը Հայաստան է և վերջ» վանկարկումով սահմանափակել է դիվանագիտական սակարկումների չափաբաժինը։ Այսինքն՝ կրկին խաղաղության օրակարգ չի սպասարկել։ Նաև՝ ձախողել է նախորդ բոլոր օրակարգերը։ Հետպատերազմյան շրջանում հայկական իշխանությունն իր ամբողջ կենսագործունեությունը կառուցել է խաղաղության քարոզով։ Շատ լավ։ Թե ինչպես պետք է պատերազմը տանուլ տված կողմը խաղաղության օրակարգ պարտադրեր՝ դեռ միգուցե ինձանից խելոք մարդիկ կքննարկեն, սակայն մարդիկ ձևակերպեցին իրենց օրակարգը, այն իրագործելու մանդատ ստացան հունիսյան ընտրություններին, բայց կրկին Հայաստանը նետվեց տարածքային կորուստների ու մինի պատերազմական շրջապտույտների մեջ։

Ընդ որում, նոյեմբերի 10-ի հայտարարագրից հետո Հայաստանը մշտապես շարունակեց գտնվել այդ իրավիճակում։ Այսինքն, խաղաղության օրակարգը որևէ պտուղ չտվեց։ Պատճառը, կարծում եմ, մեկն է։ Հայաստանը որդեգրեց մղձավանջային պատերազմը մոռանալու, տարաբնույթ զիջումների գնով դրա շարունակությունը կանխելու քաղաքականություն։ Դա էլ ինչ-որ տեղ կարելի էր հասկանալ, եթե այդ ամենին զուգահեռ երկիրը դրվեր պատերազմական ռելսերի վրա։ Երկրի պատասխանատուները այդպես էլ չգիտակցեցին, որ պատերազմը չի ավարտվել, որևէ կերպ չսահմանափակվեցին պարգևավճարների և աշխատավարձերի ավելացման, տարատեսակ գնումների միջոցով վերնախավի բարեկեցության բարձրացման ջանքերը, բացարձակապես աչքաթող արվեցին առաջնագծի կահավորման, բանակի վերակազմավորման, եղած սուղ կամ առատ միջոցներով պաշտպանական գծերը ամրացնելու հարցերը։ Տպավորություն էր, որ իշխանությունները պատերազմից հետո պարզապես ծալել են այդ էջը, և երկիրը շատ արագ վերադարձավ անհասկանալի, ոչ պատերազմական ընթացքի՝ «պրեմիաներ», խորհրդարանական ապուշ գզվռտոցներ, պողպատե մանդատ, նախկիններ, թալան ու հազար ու մի զրթուզիբիլ։

Գերիների թեման ընդհանրապես վերացավ հանրային դիսկուրսից, պատերազմը և դրա խայտառակ ընթացքը շատ արագ դուրս մղվեցին, ասես այդ պատերազմը ինչ-որ հեռու տեղ՝ Ուկրաինայում էր եղել։ Հայ ժողովրդի ճնշող մեծամասնության համար պատերազմը սկսվեց և ավարտվեց «Ֆեյսբուքում»։ Ինչևէ, այս օրերի արցախյան դեպքերը ցույց տվեցին, որ իշխանության կողմից իբր սպասարկվող խաղաղության օրակարգը ևս սպառված է։ Թեև ընդհանրապես անտրամաբանական է հաջորդաբար երկու՝ պատերազմական և խաղաղության հակադիր օրակարգեր սպասարկող իշխանության գոյությունն ընդհանրապես, բայց ինձ համար դեռևս անհասկանալի է՝ այդ ի՞նչ երրորդ օրակարգ պետք է ընտրի իշխանությունը՝ իր գոյության լեգիտիմությունը գնելու համար...

Գուցե ևս մեկ ընտրություն անեք և առավել մեծ թվով ձայներ ստանաք, ես վաղուց հանրույթի քաղաքական նախասիրությունների վրա չեմ զարմանում, բայց գոնե պետության ընթացքից բան հասկացող ու դեռ ձեր ձեռքը չխելագարված մի 10-20 հոգուն բացատրեք՝ էս ո՞ւր եք տանում էս պետության նավը։ Միայն մի օրակարգ դեռ չեք փորձարկել։ Ստեղծել Արարատյան փոքրիկ հանրապետություն՝ մի 12 - 13 հազար քառակուսի կիլոմետր տարածքով՝ առանց ավելորդ գլխացավանք տարածքների, առանց քաղաքական դիմադրության։ Կասկադի կաֆեները՝ կան, «պրեմիաներն» ու աշխատավարձերը՝ ևս, օդանավակայանը՝ առավել ևս...

ՎԱՐՈՒԺԱՆ ԲԱԲԱՋԱՆՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian citiesLearn to save. World Savings Day with Idram JuniorAnother solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International TransfersIDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community The customer is always our top priority: IDBankThe October beneficiary of "The Power of a Dram" is the Children of Armenia FundAmeriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System10% idcoin with IDBank Mastercard cardsUcom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of GiftsGeneral Director of Ucom Delivers a Lecture at Leadership School Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education CompetitionExperience comfortable traveling with IDBank premium cardsUcom has published the 2023 financial audit report UBPay has joined IAMTN Payments NetworkThe Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day Old Yerevan: IDBank’s New Branch in an Exclusive FormatAraratBank and SIA: Ongoing Partnership for Social EntrepreneurshipUcom and SunChild NGO have installed a following solar power plant in Chakaten settlementUcom and Impact Hub Yerevan Launch the Ucom Fellowship Incubation ProgramArmenia hosts the most prestigious International CMC Conference and the "Constantinus" Award Ceremony Nokia and Team Telecom Armenia bring 25G PON commercial services to customers across Armenia The Power of One Dram to "Moonk" technoschool Ucom and SunChild NGO Bring Renewable Energy to Syunik's Borderline Regions Incredibly long: Rocket Line 0% now for 12 months Junius: A Financial Literacy Game in the Idram Junior App Around 100,000 households are making use of Team's Internet; 2nd quarter indicators New IDBank Branch in the City of HrazdanUcom Successfully Concludes uGeneration Summer Internship Program IDBank and Idram at the "Horizon" Camp: The Power of One Dram Converse Bank has joined the UN Global Compact Initiative Ucom Launches Special Promotion for Students Ahead of Academic Year IDBank, Idram and Impact Hub Launch the SIA Armenia Incubation Program Ucom General Director Ralph Yirikian Becomes First Guest Speaker at "Skills Lab"