Yerevan, 24.November.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 € = 0 ֏, 1 ₽ = 0 ֏
English
Հայերեն Русский
BREAKING
Lavrov: Russia intends to outline concrete steps to resolve issues in Karabakh Armenia President signs decree on calling snap parliamentary elections on June 20 Armenia President petitions to Constitutional Court Armenia legislature convenes special session to consider new Electoral Code Latvia parliament recognizes Armenian Genocide 145 new cases of COVID-19 confirmed in Armenia Armenia acting Deputy PM receives Iran Ambassador Azerbaijanis advance in territory of Nor Ghazanchi village of Karabakh's Martakert again, negotiations underway Lebanon official to Armenians: You were killed by sword, we—by famine, blockade, but culprit is one Al-Arabia: 10,000 people parade with torches in Yerevan in memory of 1.5 million Armenians killed in Ottoman Turkey Greek PM expects to meet with Erdogan in the near future Armenia Ombudsman on protest held in front of Prosecutor General's Office


Բամբ, թավ հնչողությամբ ու բազմաթիվ անհայտներով նվագարան. «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Կիսվել

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Բամբիռը հին հայկական ազգային լարային կսմիթավոր նվագարան է և հանդիսացել է գուսանների հիմնական գործիքներից մեկը։ Իր նախնական տեսքով այն չի պահպանվել, վերականգնված է միայն ըստ գրավոր աղբյուրներում պահպանված նկարագրությունների ու տեղեկությունների։ Բամբիռի անվանումը գալիս է «բամբ» բառից, որը նշանակում է բաս, թավ հնչողություն։ Հայ միջնադարյան մանրանկարներն են պատկերացում տալիս, թե ինչպիսի նվագարան է եղել բամբիռը: Այդ նվագարանի մասին առաջին տեղեկությունները ստանում ենք միայն 9-րդ դարի աղբյուրներից, չնայած այն ավելի հին նվագարան է։ Մինչև այժմ ստույգ կերպով բնութագրված չեն ավանդական բամբիռի արտաքին տեսքը և կիրառման եղանակը։

Հստակորեն հայտնի չէ նաև լարերի քանակը, տեղեկություններ չկան լարվածքի, հնչողության և ընդգրկած ձայնածավալի մասին։ Հնագույն այդ նվագարանի մասին մոտավոր պատկերացումներ են տալիս հայ պատմիչների ու վիպասանների կցկտուր տեղեկությունները և վերջին ժամանակներում մասնագետների կատարած ուսումնասիրությունները։ Ըստ երաժշտագետ Նիկողոս Թահմիզյանի, այդ «լարավոր-կսմիթահար նվագարանը տարածված նվագարան է եղել հին և միջնադարյան Հայաստանում»։ Գուսանները հին Հայաստանում շրջել են գավառից գավառ և կատարել վիպական երաժշտական ստեղծագործություններ, և քանի որ նրանց արվեստում կարևոր դեր են ունեցել և՛ նվագը, և՛ խոսքը, ուստի նրանց հարկավոր է եղել այնպիսի նվագարան, որով միաժամանակ հնարավոր է թե՛ նվագել, թե՛ երգել կամ արտասանել։

Այս պատճառով էլ նրանք նախընտրել են լարային աղեղնավոր ու կսմիթային նվագարանները։ Դրանցից մեկն էլ հենց եղել է բամբիռը։ Պատմական աղբյուրներում, թեկուզև կցկտուր, բայց բազմաթիվ հիշատակությունները բամբիռի մասին վկայում են, որ այն լայնորեն տարածված է եղել Հայաստանում և կարևոր դեր է խաղացել երկրի մշակութային կյանքում։ Ենթադրաբար, բամբիռը եղել է պարանոցից կախ գցելու պարզ նվագարան։ Երկար ժամանակ ազգագրագետների ու երաժշտագետների շրջանում տիրապետում էր այն կարծիքը, թե բամբիռը եղել է ծնծղա, այսինքն՝ միմյանց խփելու ափսեաձև գործիք։ Սակայն Ղևոնդ Ալիշանի մոտ հանդիպում է գրվածք, որտեղ այդ երկու նվագարանները հիշատակվում են կողք կողքի։

Անհիմն է նաև այն տեսակետը, թե բամբիռը ջութակների ընտանիքին պատկանող գործիք է, քանզի գիտականորեն ապացուցված է, որ այդ դասի նվագարաններից ամենահինը 9-րդ դարի ծնունդ է։ Բամբիռի կառուցվածքի մասին պահպանվել են խիստ կցկտուր տեղեկություններ։ Հայտնի է, որ այն լարային նվագարան է, որի լարերը պատրաստվել են որևէ կենդանու աղիքից։ Երաժիշտ-նվագարանագործ Մարտին Երիցյանի կարծիքով, բամբիռը եղել է եվրոպական թավջութակի նախատիպը, քանի որ անունն էլ այդ տեսակետի օգտին է խոսում. այդ երկու նվագարաններն էլ ունեն թավ, բամբ հնչողություն։

Բայց, ի տարբերություն թավջութակի, բամբիռը նվագել են առանց աղեղի։ Վարպետների տարբեր սերունդներ փորձել են վերականգնել բամբիռ նվագարանը։ Արևել յան երաժշտության տեսաբան, երաժիշտ Վարդան Բունինը նույնիսկ ստեղծել է ժամանակակից աղեղնավոր մի նվագարան, որը, սակայն, չի պահպանվել մինչև մեր օրերը։

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Կիսվել
Timeline
Unibank to Issue Subordinated Bonds for the First Time in Armenia How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping TipsIDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.Ucom’s 5G network launched in 11 new cities UPay has joined Idram's Open QR infrastructureA Free Mastercard and 10% idcoins with Cashless Payments. IDBankThe Results of the 19th Annual International Microelectronics Olympiad Summarized in Yerevan AraratBank Named Best Investor Relations Bank Armenia 2024General Director of Ucom participated in Silicon Mountains technological summit Saving together: IDBank and IdramARARATBANK AND SINGAPORE GFTN SIGN MEMORANDUM OF UNDERSTANDING FOR DIGITAL TRANSFORMATIONAndron Participates in the Tomorrow Mobility World Congress 2024: Driving Innovation in E-MobilityAcba bank and American Express Expand Collaboration in ArmeniaThe Silicon Mountains technology summit to be held with the support of Ucom Evocabank became the first bank to join Idram’s open QR infrastructure25% Off on RIA Money Transfers to Ukraine at AraratBank Yerevan to Host Unprecedented Serbian-Armenian Music ConcertAraratBank Stands with My Forest Armenia to establish Charles Aznavour Forest Ucom and Sunchild NGO install another solar plant in Areni 4,401,021 AMD to COAF. The November beneficiary is “Armenia Tree Project”Go Digital or Go Home: Sergey Arakelyan Yes to cashless! - cruises and gifts for AraratBank MC cardholders Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian citiesLearn to save. World Savings Day with Idram JuniorAnother solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International TransfersIDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community The customer is always our top priority: IDBankThe October beneficiary of "The Power of a Dram" is the Children of Armenia FundAmeriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System10% idcoin with IDBank Mastercard cardsUcom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of Gifts
All Timeline »
Most Popular
1 A Free Mastercard and 10% idcoins with Cashless Payments. IDBank 2 The Results of the 19th Annual International Microelectronics Olympiad Summarized in Yerevan 3 UPay has joined Idram's Open QR infrastructure 4 Ucom’s 5G network launched in 11 new cities 5 IDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.
Poll