«Ինձ համար և՛ ընկեր էր, և՛ որդի, Վարդանս ուրիշ էր». Վարդան Մկրտչյանն անմահացել է 2015 թ.-ի հունվարի 3-ին թշնամու դիվերսիոն հարձակումը կանխելիս. «Փաստ»
INTERVIEW![«Ինձ համար և՛ ընկեր էր, և՛ որդի, Վարդանս ուրիշ էր». Վարդան Մկրտչյանն անմահացել է 2015 թ.-ի հունվարի 3-ին թշնամու դիվերսիոն հարձակումը կանխելիս. «Փաստ»](/timthumb.php?src=disc/28-06-24/282ad37c29d5caa24abbd1b2fc6be49c.jpg&w=780)
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Փոքրուց էլ հանգիստ բնավորությամբ երեխա էր: Դպրոցում էլ շատ խելոք է եղել, սիրում էր ընկերների հետ խաղալ: Այդ տարիքից նվիրված է եղել ընկերներին: Դպրոցում սովորելու տարիներին ոչ մի անգամ մանկավարժները չեն դժգոհել իրենից, շատ կշռադատված ու խելացի երեխա էր: Դպրոցին զուգահեռ նաև ութ տարի պարի է հաճախել, պարում էր «Կարոտ» խմբում: Երբ սկսեց պարապել բարձրագույն ուսումնական հաստատություն ընդունվելու համար, պարի այլևս չէր հաճախում, քանի որ ուղղակի ֆիզիկապես չէր հասցնում: Չորս առարկա էր պարապում: Շատ խելացի էր, մեծերի հետ՝ մեծ, փոքրերի հետ՝ փոքր: Անգամ իր դասախոսն էր ասում, որ Վարդանն այնքան հասուն տղա է, որ կարողանում ես իր հետ հանգիստ կիսվել, զրուցել, անգամ խորհուրդներ ստանալ: Իր տարիքի համեմատ միշտ հասուն է եղել»,- «Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Ալիդան՝ Վարդանի մայրիկը:
Դպրոցն ավարտելուց հետո Վարդանն ընդունվում է Ճգնաժամային կառավարման պետական ակադեմիա: Նա ապագա տնտեսագետ էր: Երբ հարցնում եմ՝ դա մանկությա՞ն երազանք էր, մայրիկն արձագանքում է՝ Վարդանն ուզում էր խոհարար դառնալ: «Շատ էր սիրում պատրաստել, դպրոցից գալիս էր, ինչ-որ հետաքրքիր ուտեստ էր պատրաստում: Ասում էր՝ բանակ գնալուց հետո ճաշարանում ընկերներիս համար պետք է համեղ բաներ պատրաստեմ: Տասներորդ դասարանում, սակայն, որոշեց ակադեմիա ընդունվել: Հետաքրքիր է նաև, որ երբ խոհարար դառնալու մասին էր մտածում, ասում էր, որ պարն էլ է շարունակելու, նաև բարձրագույն կրթության մասին էր մտածում այդ ոլորտում, պարը յուրահատուկ տեղ ուներ իր համար: Շատ էր սիրում նաև նկարել, հատկապես խաչեր»: Վարդանը հասցրել է մեկ տարի ուսանող լինել, այնուհետև 2013 թ.-ի հունիսին զորակոչվել է պարտադիր զինվորական ծառայության:
«Հունիսի 12-ն իր ծննդյան օրն է: Ընկերները մինչ այդ արդեն գնացել էին բանակ, Վարդանն էլ ասաց՝ պետք է գնամ, իրենց հասնեմ: Դրանից առաջ գնացել, ակադեմիայի ռեկտորի հետ պայմանավորվել էր, ժամանակից շուտ հանձնել քննությունները: Նաև զինկոմիսարիատ էր գնացել, ասել՝ հունիսի 12-ին 18-ամյակս լրանում է, հաջորդ օրվա համար կտաք իմ ծանուցագիրը, որ գնամ, հասնեմ ընկերներիս: Ծանուցագիրը վերցրել էր, եկավ տուն ու ասաց, որ հունիսի 13-ի առավոտյան գնում է»: Ու այդպես ինքնուրույն Վարդանը որոշումներ կայացրեց, քննությունները նախապես հանձնեց, որ րոպե առաջ զորակոչվի ծառայության և հասնի իր ընկերներին: Մայրիկի խոսքով, որդու ծառայության ընթացքը շատ լավ է անցել:
«Մյուս որդիս շատ ճարպիկ էր. երբ Վարդանն արդեն ծառայում էր, ասում էր՝ մա՛մ ջան, եթե կարող եք, ապերին ազատեք ծառայությունից: Զարմանում էի: «Մա՛մ ջան, ծառայության ընթացքում պետք է նաև զիջող լինես, բանակում իր համար դժվար կլինի»: Բայց ինքը երբեք չի տրտնջացել: 2014 թ.-ի դեկտեմբերին, երբ պետք է դիրքեր բարձրանային, ընկերն ասել է՝ մի տեսակ չեմ ուզում, որ դիրքեր բարձրանանք, Վարդանն արձագանքել է՝ «ո՞նց չգնանք, երբ անտառը սկսում է այրվել, թռչունն իր բույնի համար ոտքերը վեր պարզած պայքարում է, որ փրկի, ո՞նց չեք ուզում ձեր հողի համար դիրքեր բարձրանաք»: Մինչև դիրքեր բարձրանալը ինձ մի տետր էր ուղարկել, ամառային հագուստը. «Մա՛մ ջան, հագուստս կլվանաս, իսկ քեզ Նոր տարվա նվեր եմ ուղարկել»: Երբ հարցրեցի, թե ինչ է, արձագանքեց՝ կգա, կտեսնես: Նվերը հասավ ինձ: Բանաստեղծություններ էր գրել, նկարներ նկարել:
«Մա՛մ ջան, ամեն դիրք բարձրանալուց մի բանաստեղծություն եմ գրել: Վերջերս իր բանաստեղծությունների ժողովածուն՝ «Փառահեղ տղան», լույս տեսավ»: Հայրենի Հովտաշենի միջնակարգ դպրոցը կրում է Վարդան Մկրտչյանի անունը, հենց այնտեղ էլ տեղի է ունեցել գրքի շնորհանդեսը: Վարդանն անմահացել է 2015 թ. հունվարի 2-ի լույս 3-ի գիշերը: «Վարդանն Ասկերանում էր ծառայում, Ակնայի դիրքերն էին պահում: Առաջնագծում ընկերոջ հետ իրարից որոշակի հեռավորության վրա կանգնած են եղել: Մյուս կողմում բոլոը քնած են եղել: Թշնամու հինգ դիվերսիոն խումբ է եղել, որոնցից երկուսն արդեն ներթափանցած են եղել մեր տարածք: Դիրքերում շուն էր պահում, անունը՝ Լեդի: Երբ դիրքերից զանգում էր, ասում էր՝ մա՛մ, ես եմ պահել, մեծացրել: Երբ շունը սկսում է հաչել, Վարդանն ընկերոջն ասում է՝ ուրեմն, մի բան այն չէ, արի առաջանանք: Գլխարկը տալիս է ընկերոջը, խրամատի վերևից հասկանում է, որ թշնամու քանակը գերակշռում է:
Իջնում է, որ դիրքավորվի. «Թիկունքը պահենք, թուրքի առաջ փախնողը չեմ»: Ընկերոջն ասել է՝ քնածներին արթնացրու, ասա, որ շրջափակման մեջ ենք: Վարդանը, բնականաբար, չի իմացել, որ երկու խումբ արդեն «ներսում» է, ու սկսել է ականապատել հաց, զինվոր տեղափոխելու համար օգտագործվող ճանապարհը»: Վարդանը սկսում է իր մարտը, փամփուշտները վերջանում են, վիրավորում է ստանում, բայց հասցնում է երկու նռնակ նետել թշնամու մեքենաների վրա: Մինչև օգնության են հասնում Վարդանին, արդեն ուշ է լինում: Ընտանիքը չի կարողանում մի վերջին անգամ տեսնել որդուն ու, ինչպես հարկն է, հրաժեշտ տալ նրան, համբուրել, գրկել, ավաղ, թշնամին իր «գազանի» բնույթն ի ցույց է դրել այս պարագայում ևս: Ճակատագրի հեգնանք է, թե ինչ, բայց դեպքից մեկ օր առաջ հեռուստաընկերություններից մեկը նկարահանում է կատարում դիրքերում, և տեսանյութում Վարդանը շնորհավորում է բոլորի Նոր տարին:
Վարդանի զոհվելուց հետո ընտանիքը բարդ ճանապարհ է անցել, այդ թվում՝ հոգեբանական ու առողջական: «Ինձ համար և՛ ընկեր էր, և՛ որդի: Ինձ համար նա ուրիշ էր, եթե նեղված լինեի ինչ-որ հարցի շուրջ, կարող էի իր հետ զրուցել, կիսվել, խորհուրդներ կտար: Իր մահվան մեկ տարին լրացել էր, որոշ ժամանակ հետո, երբ ծանրագույն օրեր էինք ապրում, Աստծուն դիմեցի՝ եթե այսպես պետք է ապրեմ, ավելի լավ է չապրեմ: Երազումս Վարդանս եկավ՝ մա՛մ ջան, էլ դեղերդ չխմես, քեզ հետևում եմ: Առավոտյան պատուհանից դեղերը դուրս շպրտեցի: Ու պայքարեցի: Փառք Աստծուն, որդուս խոսքերն ինձ ուժ տվեցին: Սկսեցի աշխատել, փոքր որդիս էլ սկսեց աշխատել, խոհարար է, եղբոր երազանքը կյանքի կոչեց: Հիշում եմ, որ Վարդանս արձակուրդում էր, Երևան էր եկել, տուն եկավ՝ մա՛մ, մարդկանց դեմքին ժպիտ չկա, ինչո՞ւ են մարդիկ տխուր, այնպես պետք է անենք, որ բոլորի դեմքին ժպիտ լինի»: Մայրիկի համար աննկարագրելի ցավ է, որ այսօր չկա նաև այն հողը, որի համար որդին կյանքը չխնայեց: «Աննկարագրելի ցավ է, որ այն հողը, որի վրա որդիդ է զոհվել, հանձնեցին: Ինչպե՞ս կարող էին»:
Հ. Գ. - Վարդան Մկրտչյանը հետմահու պարգևատրվել է ԼՂ «Երախտագիտության», Արցախի՝ «Արիության համար» և Հայաստանի՝ «Արիություն» մեդալներով: Պարգևատրվել է նաև ՀԿ-ների կողմից: Հուղարկավորված է Հովտաշենի գերեզմանատանը:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
![](disc/29-06-24/16c575f8e478fc98a439985ccc2d3470.jpg)
![](disc/29-06-24/5cfca13babe82e89a75968c7533e71ec.jpg)
![](disc/29-06-24/6a5088ea637e2ef56db717031ba2df36.jpg)
![](disc/29-06-24/beea10f3c8aec5c3edc0f08f51eca713.jpg)
![](disc/29-06-24/b32af1fe326f4d2b4a479aaec4c7c175.jpg)
![](/timthumb.php?src=disc/02-07-24/44b3e1286af964d31c166ef319316193.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/01-07-24/9be0291cf23469d7566a5aca607270bd.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/41eb2cc5112a2fb0370690dee0565664.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/4fa80fb1ccce501c3a8ac433cb9bb881.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-06-24/ff71387fc920df59ef2d2b625b2e13cc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-06-24/52c2474f02b18eba95c5e6080a97c258.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/21-06-24/f974b265400cdd372fe24ab44187910e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/20-06-24/dd8f881a59861340e742408a4712504e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/19-06-24/df076e2b574419a7fd5b938b6056a0f2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-06-24/cac91821a550ba73d3e324f0bb721d48.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-06-24/b032087a14cb689780da09ee8ae1fc6c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-06-24/758909027e21ddae45baff7988769cf8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/14-06-24/9caa3d605d90d3b08ad0be9225d0e060.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/14-06-24/23a90ffbae6a7f575e27b5042eb57d13.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/12-06-24/d3692207c97378b71aca52e06fa81271.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/12-06-24/d01f103f688fdf13af6688fac8d5b8c2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/11-06-24/ede77c726a5f793926d062038617db44.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/11-06-24/ba2afe249ca970a60c7eefdb4b7d8b62.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/10-06-24/e222041f95b36db9314bded9661df0de.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/63e0ba323a5e972cb7f9082a994f291e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/7e796ee1fe3d7dd8eec11d3e390409f8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/25269fcfadc5fa4625346584a4554395.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/858a674e360afea9db5b775000b501c4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/05-06-24/ab597f01320d7e2433ce37b694d9bddb.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/04-06-24/f988e26768bf6880f3f8a4e940c93ea3.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/04-06-24/272129e7efa9f73aa5f774be300986d2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/01-06-24/b1ee594b5629a60f28cff6c3d83df696.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/31-05-24/e6225fe187cc3b10582a2d6994d039b2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/31-05-24/db4a6d97ce8f141fe037294deec72d74.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/30-05-24/bd8c5e9b05dddcdbb58d0be79df8c21d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/29-05-24/d2c8497be0862afb0e9107f1a2f235d9.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/27-05-24/9c446cf8d9398e67d973bece6c6bfb38.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-05-24/d93da469bff9a1b0820a4dd5e54cc173.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/22-05-24/5314e80bf18f21db1eac8d706c40e41e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/22-05-24/4b282787c6b97a7fee0e72d7a7100171.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/22-05-24/820fbd36445c27cda9d391199290270c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/21-05-24/33686267ed8d266a4323e4e49e6accc6.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/21-05-24/71479d8348c71270e1b23c9fc2b6b961.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/21-05-24/ad3998e0de697195d0eb4c730d259d80.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/20-05-24/744d8d0f860908da677257cc54209b80.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/20-05-24/bbc87d37e6ea3c88774db06e943fe87a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/20-05-24/be8258faff1d5cf62ef8bd8eed7861cc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-05-24/0c7a8a6291e6d10cfe6eddd30e87c05f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-05-24/b52a41d9393dc2c8486d6e8032136675.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/15-05-24/2a289d803c2eba64c4de204062bb8e4d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/15-05-24/eebfbb08c6fcdcc6ba953918b605e811.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/14-05-24/b707dd1bd59c9949defdab38f84e517c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/14-05-24/6c776233470b4d8a10ce0437d75413d3.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/13-05-24/d7d2d158dfa3617d9ea6ebe1eac3d358.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/08-05-24/d516d028e4f6c4b3e1da8251e9110547.jpg&w=60&h=60)
![](banners/acba.gif)
![](banners/venus.jpg?v3sd2s)