Պատմությունը կեղծվում է․ տեղորոշիչ քարտեզներում որպես մզկիթ նշված է Առաքել գյուղի բնակչուհու տունը
INTERVIEWՍեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին
«Արցախում Ադրբեջանի կողմից պետական մակարդակով իրականացվող հայկական բնակավայրերի և բնակելի թաղամասերի համակարգված ոչնչացումը վկայում է ոչ միայն մշակութային ցեղասպանության աննախադեպ ծավալների, այլև բացահայտ էթնիկ զտման քաղաքականության մասին: Այս հանցավոր գործելաոճի հիմնական նպատակը ժամանակավորապես բռնազավթված Արցախում հայկական ինքնության, պատմության և ներկայության լիակատար ջնջումն է»,- MediaHub-ին ասում է հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգության օմբուդսմեն Հովիկ Ավանեսովը։
Ադրբեջանական տելեգրամյան ալիքները շարունակ կադրեր են հրապարակում օկուպացված տարածքներից։ Օրերս հայտնի դարձավ, որ Ստեփանակերտում հողին է հավասարեցվում նաև Արցախի կառավարության շենքը։ Օգտագործելով ծանր շինարարական և ռազմական տեխնիկա, համակարգված կերպով իրականացվում է հայկական պատմամշակութային ժառանգության վերացում՝ այդ գործողությունները վերածելով կանխամտածված պետական մակարդակով իրականացվող հանցագործության:
«Բնակավայրերի ոչնչացումը, որն իրականացվում է հստակ ծրագրավորված ձևով և Ադրբեջանի ուժային կառույցների անմիջական մասնակցությամբ, անառարկելիորեն փաստում է, որ այս գործողություններն իրականացվում են պետական բարձրագույն ղեկավարության ուղիղ հրահանգով: Նույն դաժան ձեռագիրը կիրառվել է նաև Նախիջևանում՝ Ջուղայի խաչքարերի ոչնչացման ժամանակ, երբ ադրբեջանական իշխանությունների հրահանգով ավերվեց հայկական բազմադարյա մշակութային ժառանգությունը՝ միջազգային հանրության աչքի առաջ: Այսօր Արցախում իրականացվող վանդալիզմն ու էթնոցիդը շարունակվում են նույն քաղաքականության տրամաբանությամբ՝ դառնալով մշակութային ցեղասպանության ևս մեկ ցցուն օրինակ»,- հավելում է Ավանեսովը։
Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարության այս քաղաքականությունը բացահայտ մարտահրավեր է ոչ միայն հայ ժողովրդին, այլև ողջ քաղաքակիրթ աշխարհին, քանի որ պատմամշակութային ժառանգության ոչնչացումը մարդու իրավունքների կոպտագույն խախտում է:
Այս հանցավոր քաղաքականության թիրախ է դարձել նաև Հադրութի շրջանի Առաքել և Ականաղբյուր գյուղերը, որտեղ հայկական բնակավայրերի ավերումը և պատմական հիշողության ջնջումը դարձան Ադրբեջանի համակարգված գործողությունների հերթական դրսևորումը։
Առաքել գյուղը գտնվում է Հադրութի շրջանում, մինչ օկուպացիան ընդգրկում էր նաև Սարալանջ, Ձորագյուղ, Քարագլուխ գյուղերը: 1991 թվականին «Օղակ» ահաբեկչական գործողության արդյունքում Առաքել գյուղը հայաթափվել ու թալանվել է: Ազատագրվել է 1993 թվականի օգոստոսին:
Վանդալիզմի զոհ է դարձել նաև Առաքելի Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին, որի վրա ադրբեջանցիները կրակ են բացել տանկերից. քանդվել է գմբեթը, թաղը և հարավային ավանդատունն ամբողջությամբ:
«2021 թվականի հունվարի 12-ին ՀՀ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Աննա Նաղդալյանը Թվիթերում հրապարակեց տեսանյութ, որտեղ հստակ երևում է, որ Առաքել գյուղում զինված ադրբեջանցի զինվորականները հատուկ մեքենայի օգնությամբ ոչնչացնում են խաչքարը, իսկ զինվորականներից մեկը տեսանկահարանում է խաչքարի տապալման գործընթացը: 2023 թվականի օգոստոսի 31-ի արբանյակային լուսանկարների վերլուծությունը վկայում է, որ Առաքել համայնքի և նրա կազմում գտնվող Ձորագյուղի բնակելի շինությունների շուրջ 90 տոկոսը ավերված է: Այս փաստն ընդգծում է տարածաշրջանում տեղի ունեցած ավերածությունների մեծ ծավալն ու դրանց համակարգված բնույթը»,- նշում է նա:
Հատկանշական է, որ տեղորոշիչ քարտեզներում որպես մզկիթ նշված է իրականում բնակելի տուն, որը պատկանում է Առաքել գյուղի բնակչուհի Մարինե Գասպարյանին: Նմանատիպ կեղծ տվյալ է գրանցվել նաև Ձորագյուղում, որտեղ որպես մզկիթ ներկայացված է հասարակական նշանակության կառույց: Այսօրինակ խեղաթյուրումները ոչ միայն փաստագրական սխալներ են, այլև կարող են նպաստել պատմամշակութային ժառանգության և բնակավայրերի մասին կեղծ տեղեկությունների տարածմանը:
«Նման դեպքեր արձանագրվել են տասնյակ բնակավայրերում, ինչը խոսում է քարտեզագրական տվյալների համակարգված և միտումնավոր աղավաղման մասին: Մարտի 7-ին արբանյակային լուսանկարների ուսումնասիրությունից պարզ դարձավ, որ Հադրութի շրջանի մեկ այլ՝ Ակնաղբյուր գյուղը գրեթե ամբողջությամբ ոչնչացված է: Այսօր ավելի, քան երբևէ անհրաժեշտ է միջազգային հանրության համարժեք արձագանքը՝ կանխելու Արցախում համամարդկային ժառանգության վերացմանն ուղղված այս ոճրագործ քաղաքականությունը: Լռությունն ու անգործությունը միայն խրախուսում են Ադրբեջանի հանցավոր քաղաքականությունը, ինչը կարող է անդառնալի հետևանքներ ունենալ տարածաշրջանի և մարդկության համընդհանուր ժառանգության վրա»,-եզրափակեց Հովիկ Ավանեսովը:
