Ինչպես «Երկաթե մարդը» դարձավ Օլիմպիական խաղերի մրցաձև . «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Եռամարտը՝ տրիատլոնը, մրցավազք է, որը բաղկացած է լողից, հեծանվավարումից և վազքից: Եռամարտը ներառված է Օլիմպիական խաղերի ծրագրում, ունի մի քանի տարատեսակ և միլիոնավոր երկրպագուներ ամբողջ աշխարհում։

Տրիատլոնի արմատները հասնում են 1920- 30-ական թվականների Ֆրանսիա: Մրցույթը կոչվում էր «Հնարամիտների մրցավազք» և բաղկացած էր 3 կիլոմետր վազքից, 12 կիլոմետր հեծանվային վազքից և 12 կիլոմետր լողից։ Բայց հետագայում դա մեծ տարածում չի գտել:

1977 թվականին անցկացվել է «Oahu Perimeter running»–ի՝ Օահուի պարագծային վազքի մրցույթը: Այն ժամանակ մրցանակաբաշխության արարողության ժամանակ վեճ է ծագել Խաղաղօվկիանոսյան վազքի ակումբի և Վայկիկուի լողորդների ակումբի միջև այն մասին, թե ո՞ր մարզիկներն են ավելի դիմացկուն՝ վազորդները, թե լողորդները: Արդյունքում ռազմաօդային ուժերի սպա Ջոն Քոլինզը երկուսին էլ մարտահրավեր է նետել՝ նոր մրցույթ կազմակերպելով: Նա որոշել է միավորել երեք ամենադժվար մրցումները մեկի մեջ. պետք է լողալ, վազել և հեծանիվ վարել մեկ օրվա ընթացքում։ 1978 թվականի փետրվարին կայացած այդ մրցույթին մասնակցել է 15 մարզիկ։ Նրանցից միայն 12-ն է հասել վերջնագծին։ Գորդոն Հալլերը առաջինն էր 11 ժամ 46 րոպե և 56 վայրկյան արդյունքով։ Այդ մրցույթը, որն, ըստ էության, առաջին տրիատլոնն էր, անվանվել է Ironman, որը թարգմանաբար նշանակում է «Երկաթե մարդ»։

1980 թվականին ABC-ի Wide World of Sports-ն առաջին անգամ հեռարձակել է տրիատլոնի մրցույթ, և աշխարհը իր համար բացահայտել է այդ՝ ուժի, դիմացկունության ու արագության խորհրդանիշ շոուն։ Մի քանի տարի անց տեղի է ունեցել ամենահիշարժան սպորտային դրամաներից մեկը։ Մրցավազքի առաջատար Ջուլի Մոսին հաղթանակից բաժանում էր ընդամենը մի քանի հարյուր մետր։ Սակայն նա ընկել է՝ չկարողանալով վեր կենալ, ոտքերը հրաժարվել են աշխատել, բայց նա չորեքթաթ սողալով հասել է վերջնագծին։ Այնուամենայնիվ, նրա մրցակից Քեթլին Մաքքարթնին էր առաջինը հատել վերջնագիծը։

Ժամանակի ընթացքում տրիատլոնի մրցույթները ձեռք են բերել ժողովրդականություն: Արդյունքում Ֆրանսիայում 1989 թվականին կայացել է այդ սպորտաձևի աշխարհի առաջին առաջնությանը։ Սիրողական մարզիկներ էին որակավորվել այդ մրցույթին՝ անցնելով մի շարք որակավորման փուլեր։ Հիմա էլ տրիատլոնի աշխարհի առաջնությանը մասնակցելը պատիվ և հեղինակություն է ցանկացած մարզիկի համար։ Շատերը դա են համարում ցանկացած մարզիկի կարիերայի գագաթնակետ։

Սկզբում եռամարտի եզրափակիչ փուլը լողն էր, սակայն մի քանի մրցումներից հետո պարզ դարձավ, որ դա վտանգավոր է, քանի որ հեծանվավարությունից և վազքից հոգնած մկանները պարզապես կծկվում են ջրի մեջ։ Այսօր եռամարտն անցկացվում է հետևյալ հաջորդականությամբ. սկզբում՝ լող, ապա՝ հեծանվավազք, և վերջապես՝ վազք։

Տրիատլոնի միջազգային ֆեդերացիան հիմնադրվել է 1989 թվականին, իսկ 2000 թվականին այդ սպորտաձևը ներառվել է Սիդնեյի օլիմպիական ծրագրում։ Ներկայում յուրաքանչյուր նոր Օլիմպիական խաղերի հետ տրիատլոնի մասնակիցների թիվը շարունակում է աճել։

Բացի դասական տրիատլոնը, կա նաև ուլտրատրիատլոն՝ երկար տարածության եռամարտ, մոտավորապես այնպիսին, ինչպիսին է «Երկաթե մարդը»։ Այսօր նաև անցկացվում են տարբեր մրցումներ՝ ակվատլոն, փակ տարածքների տրիատլոն, ձմեռային տրիատլոն և դուատլոն։

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ 

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում