Արտակ Կիրակոսյան. «Քաղաքական վակուումի սցենարը քիչ հավանական է»

ПОЛИТИКА 18 Апрель, 2018 16:21

Պայքարի կենսական ուժն ու ապատիայի պատրանքը

«Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտի» ՀԿ նախագահ Արտակ Կիրակոսյանը պատասխանել է Past.am-ի հարցերին:

-Պարո՛ն Կիրակոսյան, թեև արդեն Սերժ Սարգսյանն ընտրվել է վարչապետի պաշտոնում, բայց հանրահավաքներն ու ակցիաները շարունակվում են: Ապրիլի 17 ին ականատես եղանք նաև բազմահազարանոց ցույցի՝ Հանրապետության հրապարակում: Ինչպե՞ս կգնահատեք ուժերի գործողությունների ծրագիրը:

-Խնդիրը շատ պարզ էր: Այն, որ Ս. Սարգսյանի վարչապետ դառնալը վտանգներ ունի ՀՀ-ի համար, բոլորն են հասկանում: Հանգամանքը տարբեր կողմերից կարող է շահարկվել այն առումով, որ մենք այնպիսի երկիր ենք, ինչպիսին Ղազախստանն է, Ադրբեջանը և այլն: Բացի դրանից՝ լավ նշան չէ, որ քաղաքական գործիչը մի բան խոստանում է ու հետո այդ խոստումը բացահայտ ձևով չի իրականացնում: Խոսքը Ս. Սարգսյանի խոստման մասին է, ըստ որի՝ վարչապետ չէր լինելու: Այդ իմաստով հասարակության ռեակցիան շատ ադեկվատ էր: Ուրիշ հարց է, որ գործողությունները ավելի շատ քաղաքացիական բողոքներ են, որոնք քաղաքական պահանջ ունեն, բայց որպես այդպիսին՝ գործողությունների քաղաքական ծրագիր չկա: Սա բերում է մի իրադրության, որ ստեղծվում է մի անորոշ վիճակ: Եթե այդ իրավիճակը երկար է տևում, քաղաքական վակուում է առաջանում, որի մեջ սկսում են քաղաքական ուժերը լցվել: Այդ իրավիճակին ականատես ենք եղել, օրինակ՝ Ուկրաինայում: Այդպիսի սցենար ՀՀ-ում քիչ հավանական է, քանի որ հասարակության հետ խոսելու շատ հնարավորություններ կան, ինչպիսին ինֆորմացիա տարածելն է: Այդպիսի վակուում սարքելը շատ դժվար է, որովհետև սահմանափակումներ չկան: Շատ ավելի վտանգավոր կլիներ, որ ինտերնետն անջատեին, ուղիղ հեռարձակումների հնարավորություն չլիներ:

-Հնչում են տեսակետներ, համաձայն որոնց՝ փողոց դուրս եկած ուժերին, այնուամենայնիվ, հաջողվում է անսպասելիություն դրսևորել: Իշխանության համար անսպասելի լինելու այդ հանգամանքը նկատելի՞ է ձեր կողմից:

-Ե՛վ անսպասելի, և՛ սպասելի է: Կարծում եմ՝ այնպես չէր, թե սպասում էին, որ ամեն ինչ հանդարտ է անցնելու: Աչքի առաջ ունենալով 30 տարվա պայքարը՝ դժվար էր ժողովրդից սպասել, որ ամեն ինչ հանդարտ է անցնելու: Իշխանության համար ամենակարևորն այն է, որ երևացող բռնություն չլինի: Դա շատ ծանր կլիներ Ս. Սարգսյանի ամբողջ կառավարման համար, որովհետև Մարտի 1-ը մինչև կարողացավ կիսատ-պռատ մարսել, 3-4 տարի տևեց: Այս պարագայում, ըստ իս, իշխանությունները շատ շահագրգռված են որ որևէ տեսանելի բռնություն չլինի:

Իսկ ինչ վերաբերում է անսպասելի գործողություններին, ապա ցանկացած կոնֆլիկտային իրավիճակում կողմերի մեջ ոգևորությունն արթնանում է: Բացի այդ՝ ենթագիտակցաբար արթնանում է նաև կրեատիվությունը: Տեղի են ունենում բաներ, որոնք թվում է, թե լուրջ կազմակերպված են, ծրագրավորված են, բայց իրականում միասնականության զգացում է առաջանում մարդկանց մեջ, որը բերում է հետաքրքիր գործողությունների: Որոշակի տեխնոլոգիաներ են օգտագործվում, ինչը լավ է: Բայց մի խնդիր կա. անընդհատ առաջ է տարվում այն թեզը, թե սա ցանցային է, որևէ առաջնորդ չկա: Թեզն իր մեջ վտանգներ ունի: Բոլորս հասկանում ենք, որ առաջնորդ կա՝ Նիկոլն է: Բայց երբ դու ասում ես՝ դուք եք ամբողջը, տարբեր գործողություններ արեք, սա կարող է բերել իրավիճակների, որից կարող են օգտվել նաև սադրիչները:

-Այնուամենայնիվ, հերքվե՞ց այն թեզը, որ հասարակությունն ապատիայի մեջ է:

-Ես երբևէ նման իլյուզիա չեմ ունեցել, որ հասարակությունը ապատիայի մեջ է: Ուղղակի հստակ քաղաքական ընկալումներ չկան, գործողությունների և այլնի տեսլական չկա: Այն, որ մեր ժողովուրդը պայքարի կենսական ուժ ունի, դա տարբեր առիթներով է երևացել: Պոռթկումներով դու էլի կարող ես կենսունակությունդ ցույց տալ, բայց մի կողմից ունենք ժողովուրդ, որն իր մեջ կենսունակ ուժ ունի, բայց որպես քաղաքական զարգացման տեսլական, այն շատ թույլ և սաղմնային վիճակում է: Եթե տեսլական չկա, մարդկանց համար դժվար է իրենց ապագան կառուցել, տեսնել՝ ուր պետք է լինեն և ինչ պետք է անեն:

-Արձանագրվել էին սադրիչ գործողություններ: Զուգահեռ դրանց՝ ցույցի մասնակիցները շեշտում են, որ իրենք խաղաղ անհնազանդության կողմնակիցն են: Սադրիչներ ուղարկելն իշխանության ի՞նչ մարտավարության մասին է խոսում:

-Ես առավոտից հետևում եմ, թե ոստիկանությունը երբ պետք է հայտարարություն անի Մաշտոց-Թումանյան խաչմերուկում կատարվածի մասին, բայց դեռ ոչ մի հաղորդագրություն չեմ տեսել: Որ նրանք ցույցի մասնակից չէին, ամենասկզբից էր պարզ: Բայց չեմ կարծում, որ տեղի ունեցածը հենց իշխանության մարտավարությունն է, որովհետև էլի եմ ասում՝ շահագրգռված չեն բռնություններ կիրառելու առումով: Երեկվա իրավիճակը խոսում է հենց այն վտանգների մասին, որոնք մատնանշեցի նախորդ հարցերից մեկում: Այսինքն՝ երբ ասում են, թե սա ցանցային է, առաջնորդներ չկան ու ամեն մեկն իր տեղում գործողություն է անում, կարող է լինեն իրավիճակներ, որ այս կամ անկյուններում ինչ-որ բաներ առաջանան: Բացի այդ՝ երբ քաղաքական գործիչն ինչ-որ շարժում է սկսում, շատ կարևոր է, որ պատասխանատվությունն իր վրա վերցնի: Հակառակ դեպքում՝ դու քաոսային վիճակ ես ստեղծում, որը կարող է վտանգավոր լինել ամբողջ շարժման համար:

Ես բացի դրանից մի ասելիք ունեմ՝ այսօր ցույցին անչափահասների մեծ քանակ կար: Դա ոչ մի ձևով արդարացված չէ, այլև դատապարտելի է: Պետք է ցույցի կազմակերպիչները հստակ ձևով ասեն, որ երեխաները տեղ չունեն քաղաքական ցույցերին: