Խեցգետին-պայտ. նա փրկում է մարդկային կյանքեր
ОБЩЕСТВО
Մենք գիտենք, որ...
Ամենաշատ մարդկային կյանքեր փրկող կենդանիներն են կա՛մ շունը, կա՛մ ձին, կա՛մ էլ անգամ փոստային աղավնին։
Իրականում ամենաշատ մարդկային կյանքեր փրկում է քիչ հայտնի մի արարած, որը միաժամանակ հանդիսանում է նաև մեր մոլորակի ամենահին բնակիչներից մեկը՝ խեցգետին–պայտը (Limulus polyphemus)։
Խեցգետին–պայտը ապրում է օվկիանոսների ծանծաղուտներում, ունի մինչև 60 սմ երկարություն, պայտի նմանվող պատյան և սրածայր պոչ (այդտեղից էլ նրանց դասում են սրապոչների դասում)։ Սրանք ըստ էության խեցգետիններ էլ չեն, քանի որ գենետիկորեն ավելի շատ մոտ են սարդերին, տզերին և կարիճներին։ Կենդանի օրգանիզմների այս խումբն առաջացել է դեռևս օրդովիկի շրջանում՝ դինոզավրերից 200 միլիոն տարի առաջ։ Խեցգետին–պայտը կարծես թե այլ մոլորակից եկած արարած լինի։ Նրանք կարող են դիմանալ էքստրեմալ սառը և ցուրտ եղանակներին, մեկ տարի չսնվել, ապրել խիստ կեղտոտ միջավայրում։
Խեցգետին–պայտի արյունը, որը կոչվում է հեմոլիմֆա, երկնագույն է, քանի որ չի պարունակում հեմոգլոբին (թթվածին տեղափոխող տարրը երկաթն է), այլ պարունակում է հեմոցիանին (երկաթի փոխարեն՝ պղինձ)։ Հեմոլիմֆան (կոչվում է «լիմուլուս– ամեբոցիտ–լիզատ» կամ «ԼԱԼ») անփոխարինելի է վակցինաների, դեղերի և բժշկական սարքերի թեսթավորման համար։ Այս կենդանին չունի իմուն համակարգ և չի կարող արտադրել հակամարմիններ, փոխարենը նրա հեմոլիմֆան ունի այն հատկությունը, որ եթե որևէ վիրուս կամ բակտերիա ընկնում է օրգանիզմ, այն արգելափակվում է սպիտակուցների մակարդուկով։ Հենց այս պրոցեսն էլ օգտագործվում է թեսթավորման ընթացքում և այդ միջոցով փրկվում են բազմաթիվ մարդկային կյանքեր։
Խեցգետին–պայտի հեմոլիմֆան ստանալու համար նրանց չեն սպանում, տարեկան մեկ անգամ հավաքում են ձեռքերով, տեղափոխում լաբորատորիա և հեմոլիմֆայի 30 տոկոսը քաշում. դրանից կենդանին չի վնասվում։ Հեմոլիմֆայի մեկ լիտրի արժեքը 15000 դոլար է։ Ասիական որոշ երկրներում խեցգետին–պայտի միսը ուտում են, իսկ Ամերիկայի հնդիկները նրանց պատյանը օգտագործում էին որպես շերեփ։
Դե, կյանքում էլ քիչ չեն նրանք, որոնց կարելի է հանգիստ համարել խեցգետին–պայտ։ Առաջին հերթին նրանց արյունը սկսում է երկնագույն դառնալ (հնում համարում էին, որ թագավորների արյունը երկնագույն է), նրանք փակվում են իրենց «պատյաններում», հարստությունն ակնառու է, իսկ ըստ եկամուտների հայտարարագրերի՝ պարզվում է, որ նրանք մեկ տարի է՝ ոչինչ չեն կերել։ Միայն մի տարբերություն. հազիվ թե նմանների հեմոլիմֆան այդքան թանկ արժենա:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը:
«2026 год — это время для укрепления мостов дружбы» — Абрам Овеян поздравил народы России и Армении с Новым годом
Рубен Варданян был удостоен премии «Великий гуманист», учреждённой медиахолдингом «Евромедиа24» (видео)
Рождественский свет по ту сторону решёток. Репрессии против Армянской Апостольской Церкви - «Паст»
А почему "полномочия имеют"... не имеющие полномочий? "Паст"
Юнибанк выпустил подарочные карты
Новое развитие: резкая оценка со стороны британской платформы - «Паст»
Новый год, старые лживые утверждения: куда движется Армения? «Паст»
Зеленский: Мирный план на 90% готов
Пианисты из программы «Наши виртуозы» фонда «Музыка для будущего» выступали на одной сцене с итальянским пианистом Антонио ди Кристофано
«Euromedia24» удостоило Рубена Варданяна премии «Великий гуманист» (видео)
Картины армянской художницы выставлены в Сиднее и поддержат благотворительный фонд Hayk for our Heroes
ФИДЕ присвоила Мариам Мкртчян звание женского гроссмейстера
Армяне и русские углубляют сотрудничество: в Московском доме национальностей состоялся вечер «Мелодии Победы»
Погода в Армении в выходные: снегопад, метель, похолодание
Байрамов: Армения нам объяснила - участок железной дороги TRIPP не относится к России
Более десятка духовных лидеров призвали папу Льва XIV вмешаться в судьбу арцахских пленных
В Великобритании Пашиняна назвали диктатором,который преследует церковь и сотрудничает с Азербайджаном
Зеленский заявил, что в ближайшее время встретится с Трампом
Мэрия Еревана отреагировала на публикации вокруг выделенных на строительство станции метро «Ачапняк» средств
Делегация штаб-квартиры МККК в Женеве посетила удерживаемых в Баку армян
Глава Центробанка: В условиях глобальной неопределенности Армении удалось сохранить макроэкономическую стабильность
Команда филиала МГУ выиграла первый турнир по дебатам в Ереване
Обновленный центр продаж и обслуживания Ucom открылся на проспекте
Тиграна Меца
Операция архиепископа Микаела Аджапахяна отложена на неопределенный срок
«Euromedia24» удостоил Давида Амаляна почётной премии «Эталон борьбы» (видео)
Уже открыто признают, что цель - разрушить Церковь: «Паст»
Раскрываются ли мошенничества? «Паст»
Народ и Церковь едины в борьбе против антицерковной кампании властей: «Паст»
«Euromedia24» удостоил Рубена Матевосяна почётной премии «Хранитель армянской музыки» (видео)
Трамп приостановил крупномасштабные ветроэнергетические проекты по меньшей мере на 90 дней
«Осветим темноту вместе»: подарок Самвела Карапетяна Гюмри
Во Франции проводится расследование по факту кибератаки на почту: сообщается о пророссийских хакерах
За ситуацией вокруг армянской Церкви следят и в Лондоне — замглавы британского МИД
Георгий Макарян из Балашихи стал чемпионом мира по бразильскому джиу-джитсу
«Тайный Санта» на idplus: анонимные подарочные карты
ФСБ России сообщила о предотвращении теракта на магистральном нефтепроводе
Пентагон: наращивание военной мощи Китая делает США уязвимыми
Армянский бренд Yeprem представлен в 5-м сезоне сериала «Эмили в Париже»
Трамп рассмешил Сталлоне на вручении премии
Brent подорожала до $62,46 за баррель
Власти Армении не способны решить стоящие перед экономикой вызовы: Карапетян
Папа римский Лев: «Очень печально, что Россия отказалась от перемирия»
Новогоднее мероприятие «Евразии» в Ереване: вручение дипломов, кинопоказ и встреча с Дедом Морозом
Сотрудничество между фондом «Музыка во имя будущего» и «Барур» - во имя распространения армянской музыки
Юнибанк завершил размещение бессрочных облигаций раньше срока
Разве дворовая команда сможет победить профессионалов. Аршак Карапетян
Стипендии для 100 студентов из Арцаха в рамках программы IDBank «Бок о бок»
Подведены итоги второго конкурса финансовой грамотности Junius
Кому и за что благодарен Пашинян?... «Паст»
В конце года правительство занято «соскабливанием» денег: «Паст» 
