«Ժողովուրդն օգտվում է իր սահմանադրական իրավունքից և անգամ կարող է բռնություն գործադրել». «Փաստ»

ИНТЕРВЬЮ 4 Октябрь, 2018 7:37

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Սահմանադրական իրավունքի մասնագետ, ԵՊՀ Սահմանադրական իրավունքի ամբիոնի վարիչ Վարդան Այվազյանն, անդրադառնալով հոկտեմբերի 2-ի երեկոյան տեղի ունեցած հանրահավաքին և վարչապետի կողմից ժողովրդի միջոցով ԱԺ պատգամավորների վրա ճնշում գործադրելու երևույթի սահմանադրականությանը, նշեց, որ այն, ինչ տեղի ունեցավ, Սահմանադրության շրջանակներում էր, և որևէ հակասահմանադրական քայլ այդտեղ չի իրականացվել:

«Սահմանադրության որակը պայմանավորված է նրանով, որ հասարակական վարքագծի դրսևորման որևէ դեպք դուրս չլինի սահմանադրական կարգավորումից: Մենք ներկայում ունենք ճգնաժամ և ունենք մի իրավիճակ, երբ բոլոր կարգավորումները սահմանադրական կարգավորումներից դուրս են: Սահմանադրության դրույթը, համաձայն որի՝ իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին, և դրանից հետո որևէ մանրամասն ներկայացված չէ, թե ինչպես պետք է ժողովուրդն իր իշխանությունն իրականացնի, բաց դաշտ է բացում ժողովրդի բոլոր տեսակի գործողությունների համար: Այդ իսկ պատճառով էլ ժողովրդի հանրահավաքը և պահանջներն ամբողջությամբ գտնվում են սահմանադրականության տիրույթում: Այսինքն, ժողովուրդն իրացնում է իրեն պատկանող իշխանությունը, ինչն էլ Սահմանադրության իրեն վերապահված իրավունք է»,ասաց Վ. Այվազյանը:

Մյուս կողմից, եթե իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին, իսկ ԱԺ-ն՝ օրենսդիր իշխանության ներկայացուցչական մարմինն է, ապա այս պարագայում ժողովուրդն է որոշում, թե այս պահին ԱԺ-ն ներկայացուցչական է, թե ոչ: Եվ անկախ նրանից, թե ընտրություններն ինչ մաքրությամբ, կատարելությամբ ու ճանապարհով են իրականացվել, եթե ժողովուրդն այլևս չի ցանկանում այդ կազմը տեսնել, որը չի արտահայտում ժողովրդի պահանջը, ապա կարող է պահանջներ ներկայացնել:

«Անգամ, եթե խորհրդարանական ընտրություններից 5 օր հետո ժողովուրդը գտնում է, որ կատարյալ ձևով ընտրված իր ներկայացուցիչները՝ պատգամավորները, այլևս իրենց պետք չեն և ուրիշ ներկայացուցիչներ են հարկավոր, ապա անքննարկելի վերջնական ատյանը, ժողովրդի կամքն է և նրա արտահայտումը: Իսկ դրա միակ անփոխարինելի, անայլընտրանք լուծման եղանակը արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններն են: Ենթադրում եմ, որ ԱԺ լուծարման մեխանիզմը պետք է հետևյալը լիներ. վարչապետի հրաժարականից հետո ժողովուրդը պետք է 2 շաբաթ պաշարեր ԱԺ-ը, որպեսզի պատգամավորները չկարողանային մուտք գործել շենք և նիստ գումարել, իսկ հետո այն պետք է ինքնալուծարվեր: ԱԺ կանոնակարգ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին օրենք ընդունելով՝ փորձ արվեց կանխել այդ գործընթացը, ինչը կրկին հանդիպեց ժողովրդի ճնշմանը»,- ասաց Վ. Այվազյանը:

Նշված փոփոխության պատճառով վտանգ առաջացավ, որ պատգամավորներին խոչընդոտելը ոչ թե կհամարվի նիստը չկայացած, այլ՝ հետաձգված: Եվ այն ոչ թե օրեր, այլ կարող էր անգամ տարիներ տևել: Այդ դեպքում երկրում ճգնաժամն ավելի կխորանա, քանի որ փաստացի կունենանք չաշխատող խորհրդարան՝ դրանից բխող մնացած մեծ ու փոքր հետևանքներով: Այսինքն, օրենքի այդ փոփոխությունը ժողովրդի ճնշման դեմն առնելու նպատակ էր հետապնդում, համոզված է Վ. Այվազյանը:

«Իմ կարծիքով, օրենքի այդ փոփոխությունը հակասահմանադրական է, քանի որ հակասում է Սահմանադրության 2-րդ հոդվածին և այն դրույթին, որ Ազգային ժողովը համարվում է բարձրագույն ներկայացուցչական մարմին: Այսինքն, այդ քայլով ժողովրդին փորձում են զրկել իրենց իշխանությունն իրականացնելու իրավունքից: Սա է իրողությունը: Իսկ ժողովրդի կողմից իրականացված անգամ ցանկացած բռնության դրսևորում օրինաչափ է, քանի որ ժողովուրդն օբյեկտիվորեն ամեն տարբերակով էլ ունի դժգոհություն հայտնելու և իր իշխանությունն իրականացնելու իրավունք: Եվ քանի որ չգիտեմ՝ դիտավորությամբ, թե չիմացության պատճառով, նախորդ իշխանությունների Սահմանադրությունը ժողովրդի իշխանության իրականացման որևէ կառուցակարգ չի ամրագրել, ուստի, բնականաբար, ժողովուրդը համարվում է իշխանության բարձրագույն մարմինը և նրա կամքը վերջնական է»,- ասաց Վ. Այվազյանը:

Հաշվի առնելով այսօրվա զարգացումները՝ նա մտավախություն հայտնեց, որ կան այլ մտահոգություններ ևս, որոնք նույնպես կարևոր են: Եթե մոտ ապագայում տեղի ունենան արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ և անգամ 80-90 % ձայն ստանա ՔՊ-ն, ապա դժվար թե իր ունեցած ներկա կադրային բազայով կարողանա ավելի լավ որակ ապահովել, քան այսօր ունենք խորհրդարանում: Եվ սա նույնպես վտանգավոր է:

Բայց մասնագետի կարծիքով, անկախ ամեն ինչից, եթե դա է լինելու ժողովրդի օբյեկտիվ ընտրությունը, ապա իր բոլոր որակական հատկանիշներով հանդերձ, այն վերջնական կլինի, քանի որ արտահայտում է ժողովրդի կամքը:

Հարցին, թե կարո՞ղ ենք ասել, որ ժողովրդի գործողությունների մասին դրույթի բացակայությունը Սահմանադրության մեջ առկա այն լուջ բացթողումներից է, որից էլ այսօր կարողանում են օգտվել թե՛ ժողովուրդը և թե՛ իշխանությունները, Վ. Այվազյանը պատասխանեց.

«Միանշանակ այդպես է, և ես ամենևին համաձայն չեմ այն կարծիքի հետ, թե վարչապետը ժողովրդի միջոցով ճնշում է գործադրում: Ճնշում կարող էր համարվել այս կամ այն պատգամավորին հետապնդելը: Հիմա այն իշխանությունն իրականացնելու ընթացակարգ է: Եվ եթե ժողովուրդը ցանկություն չունենար իր իշխանությունն իրականացնել, ապա չէր գնա Նիկոլ Փաշինյանի հետևից և որևէ հաջողության էլ չէր հասնի: Իրականում ժողովուրդն է իրավացիորեն ճնշում գործադրում այն քաղաքական գործիչների վրա, որոնց ժողովուրդը չի համարում իր ներկայացուցիչները խորհրդարանում»,ասաց Վ. Այվազյանը: