Ереван, 08.Январь.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Հեղափոխությունը սպառեց տարիների դժգոհությունը. «Փաստ»

ПОЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը (հեղինակ՝ Լևոն Մարգարյան) գրում է

Վերջին շրջանում հաճախ է խոսվում այն մասին, թե ինչու ժամանակին այս կամ այն հարցով ընդդիմացող, իր մշտական տեսակետն ունեցող քաղաքացիական հասարակությունը որևէ կերպ չի դրսևորում իրեն: Առիթներն, ընդ որում, բազմազան են. ռուսական ռազմաբազայում ծառայող զինվորականի կողմից գյումրեցի կնոջ սպանություն, կառավարության դիմաց ինքնահրկիզվող կնոջ ողբերգական պատմությունը, Երևանի գլխավոր տոնածառի շուրջ քննարկումները և այլն:

Շատերը քաղհասարակությանը մեղադրում են սուբյեկտիվ լինելու մեջ՝ ակնարկելով, որ վերջիններս նույնացել են ներկայիս իշխանության հետ: Ընդհանուր առմամբ, այս մեղադրանքն ունի իրատեսական հիմքեր, որովհետև քաղհասարակության շատ կարկառուն դեմքեր հեղափոխության օրերին էլ, հեղափոխությունից հետո էլ ակտիվ ներգրավված էին հիմնական քաղաքական գործընթացներում: Բայց խնդիրը ավելի բարդ է, քան միայն առանձին դեմքերի ներգրավվածությունը ու համագործակցությունը իշխանության հետ:

Տասը տարի և դրանից էլ ավելի Հայաստանում իշխանության և ընդդիմության, ինչպես նաև հասարակության օրըստօրե ստվարացող ընդդիմադիր հատվածի միջև գոյանում էր որոշակի անդունդ: Անդունդը գոյանում էր ընտրությունների դերակատարության նվազեցման, ավելի շուտ իշխանության ձևավորման հարցում ընդդիմության և հասարակության դերակատարության անտեսման հաշվին: Իշխանության հարցը լուծվում էր կուլիսներով, այնուհետ ահռելի ֆինանսական ու վարչական ռեսուրսների շնորհիվ այդ որոշումը դակվում էր ընտրական պրոցեսի միջոցով: Բնական է, որ սա անհետևանք չէր կարող մնալ: Հասարակության տարբեր շերտերում, հատկապես ընդդիմադիր ուժերի և քաղհասարակության զանազան խմբերի մակարդակում կուտակվում էր դժգոհություն: Ամեն ընտրությունից հետո այդ դժգոհության չափաբաժինն ավելանում էր:

Ավելին, ստեղծվել էր մի վիճակ, երբ ընդդիմությունն ու քաղհասարակությունը համակերպվել էին իշխանության անփոփոխության հետ՝ մի կողմից, իրենց կարգավիճակի հետ՝ մյուս կողմից: Դժգոհության գեներացիան այդ խմբերի համար կարծես դարձել էր կյանքի կրեդո, շատերի համար՝ անօտարելի բնավորություն կամ պրոֆեսիոնալ աշխատանք: Հեղափոխությունն ու իշխանափոխությունը, սակայն, տարիներ շարունակ կուտակված այդ դժգոհությունը մի կողմից օգտագործեցին որպես հաջողության կռվան, մյուս կողմից էլ, ըստ էության, վերջնական սպառման հասցրեցին այդ դժգոհությունը՝ թե՛ ընդդիմությանը՝ արդեն իշխանության տեսքով, թե՛ քաղհասարակությանը կանգնեցնելով քաղաքական իմաստով էքզիստենցիալ ճգնաժամի առաջ:

Իշխանության անփոփոխությունն ու ընտրությունների ձևական բնույթը ստեղծել էին մի իրավիճակ, երբ ընդդիմադիր տրամադրություններ գեներացնող խմբերը, հույս չունենալով երբևէ հայտնվել իշխանության ղեկին, դիրքավորվում էին որպես բացառապես ընդդիմացող, հակադրվող: Գալով իշխանության՝ նրանք ունենում են բավական բարդ խնդիր, քանի որ այլևս չունեն հակադրման հիմք, ընդդիմանալու առանցք: Իրենք են այլևս ընդդիմանալու և հակադրվելու սուբյեկտները: 

Եվ այս իմաստով Հայաստանի քաղաքական դաշտն իսկապես բարդ ժամանակներ է ապրում: Իշխանության եկած ուժերի համար իշխանության կարգավիճակն անսովոր է, նրանք չեն կարողանում դուրս գալ հակադրվողի, ընդդիմախոսի, քննադատողի դերից: Բայց ներկայիս կարգավիճակում այդ դերերը անհամատեղելի են: Հետևաբար կամ տեսնում ենք լռություն, որն աչքի է զարնում անցյալի աղմուկի ֆոնին, կամ տեսնում ենք անհամատեղելիություն, երբ արդեն իսկ իշխանություն դարձածները խոսում են ընդդիմության լեզվով: Խնդիրն, ընդ որում, վերաբերում է նաև նախորդ իշխանությանը, որը հայտնվելով ընդդիմության կարգավիճակում՝ կորցրեց կենսունակության հնարավորությունները ու, բացի ֆինանսական ու մեդիա ռեսուրսներից, քաղաքական ներկայության այլ հիմքեր այս պահին չունի: Հայաստանի քաղաքական դաշտն այս իմաստով զրոյացվել է հեղափոխության արդյունքներով, ու մեծ հաշվով թե՛ իշխանությունը, թե՛ ընդդիմությունը նոր են ձևավորվում: Թե ինչպիսին կլինի այդ ձևավորումը, ինչ հանգրվանի կհասնի, արդյոք ապագայում կրկին կունենանք անփոփոխ իշխանություն ու բացառապես քննադատելու դիրք որդեգրած ընդդիմություն՝ հերթական ֆորս–մաժորի դեպքում կրկին հանգելով քաղաքական դաշտի ռեստարտի անհրաժեշտության, կախված է լինելու դաշտում առկա ուժերից: Նրանք կամ կշարժվեն իրավիճակի իներցիայով՝ ցանկանալով կա՛մ պահել իշխանությունը, կա՛մ ամեն կերպ քննադատել իշխանությանը, կա՛մ էլ, ի վերջո, կկարողանան ինստիտուցիոնալիզնել քաղաքական, կուսակցական համակարգը:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

Пользователи Android под угрозой: Вирус FireScam маскируется под Telegram Premium В Ереване во дворе дома обнаружено тело 70-летней жительницы На фестивале в Индии взбесившийся слон напал на людей: ранены по меньшей мере 17 человекООН: С начала войны в Украине погибли более 12 300 мирных жителей Франция призвала Еврокомиссию предпринять жесткие действия в отношении Илона МаскаСкончался академик НАН Армении Левон Тавадян Польша и страны Балтии занимаются обеспечением энергетической инфраструктуры, необходимой для отсоединения от РФЭксперт: Не надо обманывать народ и тем более подставлять американских партнеров Заявление партии «НАЦИОНАЛЬНОЕ ЕДИНСТВО АРМЯН» «Телеграф»: Владимир Зеленский решил повторно баллотироваться в президенты Украины Мэра Нью-Йорка, обвиненного в коррупционных связях с Турцией, уличили и в других преступлениях Спикер парламента Армении уходит в отпуск Евросоюз заменит российский газ румынским В Арагацотнской области повесилась 38-летняя женщина Глава МИД Армении: Установлены контакты с новыми властями Сирии Тагуи Товмасян: В связи со вчерашними заявлениями Алиева отправила письма международным коллегам Курсы валют в Армении Экс-депутат: Читаю ответ Пашиняна Алиеву и боюсь за нашу судьбу Экс-омбудсмен Армении: Нам необходимо выйти из плена пропаганды власти партии «Гражданский договор»Глава СК Армении и посол США обсудили вопрос сотрудничества В Китае произошло землетрясение магнитудой 5,5Аляска подала в суд на правительство США из-за ограничения бурения скважинФидан допустил проведение военной операции против курдских формирований в СирииЗемельный участок в общине Ахавнадзор возвращен государствуВ ближайшее время состоится встреча комиссий по делимитации границы между Арменией и АзербайджаномНАТО распределит среди своих стран ответственность за потребности УкраиныТрамп опубликовал карту США с присоединенной КанадойАрмения стоит перед дилеммой либо новой войны, либо новых односторонних уступокБлинкен и глава МИД Японии обсудили ситуацию вокруг Nippon Steel и U.S. SteelВ Париже почтили память жертв теракта в редакции Charlie Hebdo Миллиардер Рон Шайх не боится смерти — она его вдохновляет Трамп намерен переименовать Мексиканский залив в Американский залив Алиев снова пригрозил Армении войной и поставил под сомнение вопрос о заключении мирного договора Польша готова продавать при необходимости больше электричества Украине В США в отсеке шасси самолета JetBlue нашли два тела Состоялось первое в этом году заседание правления партии «Гражданский договор» Алиев анонсирует переговоры с Арменией по делимитации и демаркации границы Ссора в Раздане закончилась потасовкой: 28-летний мужчина доставлен в больницу Сирия получит от Турции и Катара две плавучие электростанции Минздрав Газы сообщил о 45,9 тыс. погибших с октября 2023 года палестинцев В Армении автотрассы межгосударственного и республиканского значения открыты Еврокомиссия подтвердила падение уровня газа в хранилищах ЕС до 70% «Свобода»: Пашинян поручил главе МИД провести инвентаризацию документов по карабахским переговорам Посол Армении вручил верительные грамоты президенту Ирака Министерство обороны Армении призывает родственников призывников воздерживаться от незаконных действий 10 удивительных научных фактов о Марсе Что сдерживает расширение космических структур? Ученые нашли загадочный фактор, подавляющий рост Вселенной Число погибших при землетрясении в Тибете возросло до 126 Аэропорт Дамаска открылся для международных рейсов Эксперт: Алиев идет против России - это может иметь плохие последствия для президента Азербайджана и членов его семьи