Երեք նախագահների փակ ցիկլն ու սերնդափոխության ճգնաժամը
Նախորդ տասը տարիների ընթացքում անընդհատ շրջանառվում էր «երեք նախագահների փակ ցիկլ» ձևակերպումը: Պատճառը պարզ էր: Նախագահ էր Սերժ Սարգսյանը, նա փոխարինել էր Ռոբերտ Քոչարյանին, որը թեկուզև ոչ իր դեմքով, բայց միջնորդավորված ակտիվ մասնակցում էր քաղաքական պրոցեսներին, իսկ ընդդիմության դրոշակակիրը, առնվազն մինչև 2017թ., ՀԱԿ–ն էր՝ առաջին նախագահ Տեր–Պետրոսյանի գլխավորությամբ: Այս տարիներին, իհարկե, դաշտում այլ ուժեր ևս կային: Սակայն հաշվի առնելով երեք նախագահների անձերի հանդեպ հանրային առավել սևեռված ուշադրությունը՝ հենց այս երեք սուբյեկտներով էլ մեկնաբանվում էր այս կամ այն քաղաքական պրոցեսը:
2018թ. իշխանափոխությունը Հայաստանում փոխեց ոչ միայն իշխանության, այլև քաղաքական դաշտի կազմը: Ակնհայտորեն տեղի ունեցածը ոչ միայն իշխանափոխություն կամ հեղափոխություն էր, այլև սերնդափոխություն: Սերժ Սարգսյանով ավարտվում է ղարաբաղյան շարժման գործիչների ժամանակաշրջանը, և դաշտ են մտնում նոր մարդիկ, նոր դերակատարներ, որոնք թրծվել են արդեն ղարաբաղյան շարժումից հետո: Ընդ որում, խոսքը ոչ միայն իշխանության մասին է, այլև ընդդիմության դաշտում նոր խաղացողների, քաղաքացիական հասարակության, քաղաքականապես ակտիվ շրջանակների:
Սակայն «երեք նախագահների փակ ցիկլ» ձևակերպումը նույնիսկ հիմա շարունակում է մնալ ակտուալ: Մի կողմից ամբաստանյալի աթոռին հայտնված Քոչարյանը, մյուս կողմից Տեր–Պետրոսյանը՝ իր վերջին շրջանի հանրային ակտիվությամբ, մեկ այլ կողմից էլ Սերժ Սարգսյանը՝ ՀՀԿ–ի և այլ ռեսուրսների ակտիվության տեսքով: Ասել, որ երեք նախագահները այժմ ունեն գործնականում կենսունակ ռեսուրսներ քաղաքականություն վերադառնալու համար, անիրատեսական կլինի: Սակայն նրանց վերադարձը քաղաքականություն, կամ ավելի շուտ նրանց ներկայությունը քաղաքական պրոցեսներում ու տեղեկատվական դաշտում փաստ է: Փաստ, որի հիմքում մի կողմից նոր իշխանության թիրախներն են, մեկ այլ կողմից այն համընդհանուր քաղաքական ճգնաժամը, որի առջև կանգնած է հայաստանյան քաղաքական դաշտը՝ իշխանափոխությունից հետո:
Ասել է թե, հեղափոխությունն ու սերնդափոխությունը որպես գործողություն կայացել են, բայց որպես բովանդակություն՝ դեռևս ոչ: Այդ բովանդակությունը այժմ լցվում է երեք նախագահների անուններով, հոդվածներով, դատավարություններով, նրանց մասին տարատեսակ շշուկներով: Ու այստեղ խնդիրն արդեն ոչ միայն նոր իշխանությունների, այլև քաղաքական նոր դերակատարների դաշտում է:
Սա, թերևս, ամենաբարդ խնդիրներից մեկն է, որ հետհեղափոխական Հայաստանը պետք է լուծի: Միշտ չէ, որ սերնդափոխության ակտն ինքնին ենթադրում է այդ սերնդափոխության բովանդակային, որակական կայացում: Լինում է նաև այնպես, որ գործողությունը սկսվում և եզրափակվում է նույն տեղում, պատմության մեջ այս կամ այն սերնդից հետք չթողնելով: Սա, իհարկե, չի նշանակում, թե մենք պետք է մոռանանք անցյալը, կտրենք մեզ ժառանգական այն թելերից, որոնք երեսուն տարի եղել են Հայաստանը իրենց վրա պահող սյուները, անկախ դրանց արդյունավետությունից: Բայց սերնդափոխությունը բովանդակային իմաստով կայացնելու համար առնվազն պետք է կարողանանք դուրս գալ երեք նախագահների ցիկլից:
Դուրս գալ չի նշանակում որոշել ու դուրս գալ: Դուրս գալը ենթադրում է աշխատանք: Աշխատանք, որով կստեղծվի նոր ասելիք, նոր բովանդակություն, նոր դեմքեր, որոնք իրենցով կփոխարինեն անցյալը: Այլապես մենք դատապարտված ենք լինելու մնալ անցյալի ժառանգության իներցիայի ազդեցության տակ: Սա ոչ միայն թույլ չի տա կայացնել նորը, այլև նորի քմահաճույքներին կծառայեցնի հինը: Արդեն այսօր մենք տեսնում ենք, թե ինչպես նոր բովանդակության որոնումները գնում հասնում են անցյալի խտրական վերանայման կետին: Անցյալի վրա գիծ քաշել հնարավոր չէ, ավելին՝ ամենևին պետք չէ: Ընդհակառակը, երբեք չպետք է ո՛չ ուրանալ, ո՛չ էլ մոռանալ անցյալը: Բայց հնարավոր է մի գիծ քաշել, որից այն կողմ անցյալն այլևս պատմություն է, կարևոր ժառանգություն, բայց ոչ անբովանդակ ներկայի վակուումը լրացնելու գործիքակազմ:
ԼԵՎՈՆ ՄԱՐԳԱՐՅԱՆ
Зеленский: У Украины есть все шансы закончить войну в следующем году
Цены на газ в Европе растут
В блоке «Армения» прокомментировали мысль Пашиняна про «Западный Азербайджан»
Ученые разработали пластырь, контролирующий артериальное давление в режиме нон-стоп
Интересные киноленты, которые вы могли пропустить
Пашинян: Попросил Овика Агазаряна сложить мандат - надеюсь, моя просьба не останется без отклика
Оппозиция анонсировала масштабную протестную акцию в Тбилиси
Россия заявила, что Франция и Британия «ответят» за помощь Украине
Крупная победа «Интера» (видео)
Прокуратура Азербайджана не позволила международному адвокату Рубена Варданяна посетить Баку
Минобороны: Россия хочет разделить украинские территории на три части
Парламент Азербайджана обрушился с критикой на Пашиняна из-за «Западного Азербайджана» и Западной Армении
Азербайджан намерен усилить «боеспособность войск на границе с Арменией»
Новый глава МВД Армении: Начало диалога о либерализации визового режима с ЕС откроет новые горизонты
Банки Турции и еще пяти стран перестали обслуживать карты российской платежной системы
В разведке США сообщили, что рассекретили сведения об убийствах неугодных Путину лиц
На Рождественской ярмарке Шпиттельберга в Вене представлены работы 40 армянских мастеров
Никол Пашинян: Если я этого не сделаю, значит, я сознательно веду страну к потере государственности
Интервью Никола Пашиняна Общественной телекомпании Армении
Стоимость биткойна приближается к 100 тыс. долларов
Кто станет депутатом? «Паст»
Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»
Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»
В 42 км к северо-востоку от Сюника произошло землетрясение
В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»
Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации
Мэр Еревана отправился в США
Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»
На Украине назвали примерное количество ракет «Орешник» у России»
Ракеты ATACMS и Украина: что сделает Дональд Трамп? - The National Interest
Ученые выяснили, как избежать смертельных столкновений китов с кораблями
Какие требования предъявляют друг другу Ливан и Израиль?
ООН: В 2024 году в мире было убито рекордное количество сотрудников гуманитарных организаций
Politico: Азербайджан будет отмывать российский газ для Европы
Омбудсмен Армении обсудила с послом Нидерландов вопрос защиты прав насильственно перемещенных армян Арцаха
Генерал Каракаев на совещании с Путиным: Российский «Орешник» может поражать цели по всей Европе
Никол Пашинян: Если я этого не сделаю, значит, я сознательно веду страну к потере государственности
Open Source Centre: С марта Россия поставила Северной Корее более миллиона баррелей нефти
Политолог: Худший сценарий, если Трамп решил оказать давление на Иран, в том числе и на Армению
От несчастного случая скончался многократный чемпион по карате Мкртич Казарян
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов
В ВОЗ предсказали исчезновение трёх видов рака в ближайшие десятилетия
В Москве 29 ноября состоится II Общественный форум «Россия-Армения»
Уличный пейзаж Рене Магритта был продан на аукционе Christie's за рекордный 121 млн. долларов
Театру оперы и балета имени Спендиарова выделено 191,5 млн. драмов
Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей Анпилогов
Арзуманян: Рынки станкостроения и микроэлектроники ЕАЭС характеризует серьезная зависимость от импорта
Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита
В Ереване перевернулась бетономешалка
МИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсами 