Գերձայնային արագություն զարգացնող «սարքը»՝ սովորական մտրակ
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՄենք գիտենք, որ...
Մարդու կողմից հայտնագործված գերձայնային արագություն զարգացնող (ձայնային պատնեշը հաղթահարող) առաջին սարքը ստեղծվել է միայն 19-րդ դարում. դա կա՛մ ինքնաթիռն է, կա՛մ էլ փամփուշտը:
Իրականում այդպես չէ:
Գերձայնային արագություն զարգացնող (ձայնային պատնեշը հաղթահարող) առաջին սարքը ստեղծվել է մոտավորապես 7000 տարի առաջ Չինաստանում: Դա սովորական մտրակն է: Մտրակը փայտե կոթի վրա ամրացված կաշվի կամ հյուսված կաշեփոկերի շերտ է՝ նախատեսված մարդկանց և կենդանիներին (առաջին հերթին՝ ձիուն) հարվածելու համար: Ի սկզբանե մտրակներ պատրաստվել են միայն կաշվից, հետագայում այդ նպատակի համար սկսել են օգտագործել նաև հյուսված ամուր ու հաստ թելեր կամ այլ նյութեր: Մտրակով հարվածելիս, երբ ձեռքը կտրուկ շարժում է կատարում, մտրակի կոթի մոտ առաջանում է ալիք՝ աղեղ, որը արագորեն տարածվում է մտրակի ամբողջ երկարությամբ: Քանի որ մտրակը աստիճանաբար նեղանում է, ստացվում է այնպես, որ առաջացած ալիքը անընդհատ արագացում է ստանում, ընդ որում՝ այդ ալիքի արագությունը մտրակի ծայրին արդեն համարյա տասն անգամ արագ է լինում նախնական արագությունից և կարող է կազմել 1194 կիլոմետր /ժամ և ավելի արագություն (ձայնի արագությունը 1191,6 կիլոմետր /ժամ է): Մտրակի թափահարման վերջում լսվում է բնորոշ ճտտոց: Թվում է, թե սա արդյունք է մտրակի և մտրակահարվող մակերեսի (օրինակ՝ մարդու կամ ձիու մաշկի) շփման: Իրականում այս ճտտոցը առաջանում է հարվածի վերջում մտրակի երկարությամբ առաջացած ալիքի ձայնային պատնեշը հաղթահարելու ժամանակ: Այս ամենը պարզ է դարձել միայն 1929 թվականին, երբ սկսվեց օգտագործվել դանդաղեցված լուսանկարահանում:
Մտրակը հին աշխարհում սիմվոլիկ նշանակություն է ունեցել: Այն խորհրդանշել է իշխանություն, կառավարում, պատժում: Մտրակը նույնացվել է անասնապահության հետ, իսկ գավազանը՝ հողագործության: Սա համարվել է տղամարդկայնության, նրա պտղատվության սկիզբ: Եթե մարդը չէր կարողանում հղիացնել կնոջը, նրան մտրակում էին: Համարվել է նաև, որ այն պտղատու է դարձնում նաև կանանց, օրինակ՝ Հռոմում նորահարսին մի քանի անգամ հարվածում էին մտրակով: Ոմանք մտրակում էին անգամ պտղատու ծառերը, որ բերքը առատ լինի: Քրիստոնեության մեջ ևս մտրակը ձեռք է բերել սիմվոլիկ նշանակություն, բայց արդեն որպես ինքնախարազանման, ինքնամաքրման գործիք:
Մտրակահարումը, որպես պատժի միջոց, տարածված է եղել բոլոր ժողովուրդների մեջ և օգտագործվել է մինչև 19-րդ դարը: Ընդ որում, կախված կատարած հանցանքից, նշանակվել են մտրակահարման տարբեր թվեր՝ մի քանի հարվածից մինչև հարյուրավորներ: Ռուսաստանում մտրակահարումը, որպես պատժի ձև,արգելել է Ալեքսանդր Առաջինը, քանի որ, ըստ նրա, սա շատ անմարդկային պատժի ձև է:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը
The Telegraph: Министр войны США отстранил командующего армией от переговоров по Украине
Пашинян перешёл опасную границу: Российская епархия — объединённый центр Святой Армянской Апостольской Церкви
Россия готовит ответные меры против Бельгии на случай бессрочной заморозки ее активов
Учёные впервые поймали сверхредкую ядерную реакцию на Солнце
Израиль атаковал тренировочный лагерь «Хезболлы» на юге Ливана
Беспилотники ударили по одному из крупнейших НПЗ в центральной России
Аронян победил Карлсена и взял титул Freestyle Chess
Первопрестольный Святой Эчмиадзин вновь призвал 10 епископов вернуться в каноническое поле
Квота на беспошлинный ввоз электромобилей в Армению может быть увеличена
Фон дер Ляйен заявила, что Трампу не стоит вмешиваться в демократию ЕС
Армении придется выбрать между ЕС и ЕАЭС: Алексей Оверчук
Юнибанк выпустил новый транш драмовых бессрочных облигаций со ставкой 13,75% годовых
Юнибанк присоединился к международной Ассоциации банкиров по финансам и торговле (BAFT)
Бенефициаром декабря в рамках инициативы «Сила одного драма» стал благотворительный фонд City of Smile
На имена Зеленского и Ермака были обнаружены заграничные паспорта (Фото)
Экономический суверенитет или политическая разменная монета: какова цена сближения с ЕС?
На что указывают позорные цифры? «Паст»
Обеспокоенная Европа поднимает голос: авторитетные международные деятели предупреждают: «в Армении уничтожают Церковь»: «Паст»
Алиев не ждет выборов, он требует сейчас: «Паст»
Ереван отверг заявления Баку о противоречии повестки Армения-ЕС мирному процессу
Самвел Карапетян подвергается строжайшему политическому преследованию и незаконно содержится под стражей около 6 месяцев: адвокат
Семён Багдасаров: Выбор Турции вместо России — опасная историческая слепота
Суд в США разрешил министерству юстиции обнародовать секретные стенограммы по делу Эпштейна
Первопрестольный Эчмиадзин готов поддержать инициативы по изучению документов о Геноциде армян: Католикос Гарегин II
Требование — прекратить нарушение фундаментальных прав граждан Республики Армения: «Всеармянский фронт» провёл акцию протеста
Эдуард Сперцян признан лучшим игроком РПЛ по индексу РУСТАТ
Госпожа прокурор, когда-то вы рыдали в кабинете генерала… А теперь фабрикуете дело против этого же генерала 
H&M и Стелла Маккартни возвращаются: блестки нулевых и экологичный гламур
AFI назвал ленту продюсера Сева Оганяна одним из лучших фильмов года
Латвия впервые выделит свыше €2 млрд на оборонные расходы в 2026 году
В 2026 год — со скоростью Ucom: новогодние предложения стартовали
Адвокат: Проведены обыски в квартирах дяди и двоюродной сестры архиепископа Аршака Хачатряна
Лавров: Европа препятствует урегулированию на Украине
CNN: в Европе начали опасаться отказа Трампа от мирных переговоров по Украине
Пашинян готов изменить Конституцию Армении в угоду мирному соглашению с Азербайджаном
Бвик и Idram — рядом с любителями чтения
Правительство готовит новую дубинку в «красивой» упаковке: «Паст»
Сколько человек могут посадить в тюрьму? «Паст»
Тотальный провал в Гюмри: «антиплитургии» - партийные собрания: «Паст»
Селена Гомес и Бенни Бланко наряжают первую рождественскую ёлку как супруги
Опровержение: Нападение на Миграна Акопяна произошло не на территории торгового центра «Далма»
Индия и Армения работают над обменом предварительной информацией о товарах и транспортных средствах
IDBank принял участие в конференции, посвящённой 10-летию Армянского института директоров
Разъяснение: В каких условиях в УИУ содержатся священнослужители и бизнесмен Самвел Карапетян?
В результате несчастного случая в Варденисе скончался армянский офицер
«Крылья Татева» признаны лучшей канатной дорогой в мире
Ширакская епархия ААЦ пригласила верующих прийти завтра в церковь «Семи Святых Ран» в Гюмри
Анастасия Демурчян завоевала серебро на чемпионате России по боксу в Уфе
Ucom поддерживает развитие космической инженерии в Армении
«Простоквашино» признан самым ожидаемым кино релизом начала 2026 года 
