Ереван, 18.Декабрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Հայաստանի տնտեսության մարտահրավերներն ու... քարոզչական արձակուրդը

АНАЛИТИКА

Նավթ արտահանող երկրների կազմակերպությունն (ՕՊԵԿ) ու Ռուսաստանը չկարողացան համաձայնության գալ նավթի արդյունահանման ծավալների նվազեցման և գնանկումը կանխելու հարցի շուրջ: Սրանից հետո նավթի խոշորագույն արտադրող Սաուդյան Արաբիան հայտարարեց նավթի արդյունահանման ծավալների կտրուկ մեծացման մասին:

Ճիշտ է՝ կորոնավիրուսի տարածման հետևանքով աշխարհում նավթի խոշորագույն ներմուծող Չինաստանում այս վառելիքի պահանջարկի նվազման արդյունքում արդեն իսկ փետրվարի վերջին նկատվում էր նավթի գների նվազում, սակայն Ռուսաստանի և ՕՊԵԿ-ի տարաձայնությունները պատճառ դարձան, որ մեկ օրվա ընթացքում նավթի գներն անկում ապրեն 30 տոկոսով, որը խոշորագույն անկումն էր 1991 թվականից ի վեր։

Կանխատեսվում է, որ առաջիկայում նավթի գները որոշ չափով կբարձրանան, սակայն ընդհանուր առմամբ դրանք կմնան ցածր։ Եվ արդեն իսկ տարբեր երկրների ֆոնդային բորսաներում նավթի գների անկման և կորոնավիրուսի տարածման մտավախությունների պատճառով ակցիաների խոշոր անկում է գրանցվել, սակայն ամենից մեծ վնասը սկսել են կրել այն երկրները, որոնց տնտեսությունները ուղղակի կախվածություն ունեն էներգակիրների գներից։

Իսկ Հայաստանի առևտրային հիմնական գործընկեր Ռուսաստանը այդ երկրներից մեկն է։ Ռուսաստանի տնտեսության ու պետական բյուջեի վրա նավթի գինն այսօր զգալի բացասական ազդեցություն է թողնում, քանի որ Ռուսաստանը մեծ եկամուտներ է ստանում նավթի արտահանումից: Եվ պատահական չէ, որ սև ոսկու գնանկմանը հետևեց ռուսական ռուբլու արժեզրկումը։

Իսկ ռուբլու արժեզրկումը չի կարող բացասական ազդեցություն չունենալ Հայաստանի տնտեսության վրա։ Նախ և առաջ հաշվի առնենք, որ ամեն տարի Ռուսաստանից տրանսֆերտների տեսքով էական գումարներ են փոխանցվում Հայաստան։ Եվ ռուբլու արժեզրկման արդյունքում էականորեն նվազում են Հայաստան փոխանցվող գումարները։

Օրինակ՝ 2015 թվականին, երբ նավթի համաշխարհային գինը նվազել էր ու հանգեցրել ռուբլու թուլացմանը, բանկերի միջոցով արտասահմանից դեպի Հայաստան ֆիզիկական անձանց դրամական փոխանցումները կրճատվեցին շուրջ կես միլիարդ դոլարով կամ 23%-ով, որը հսկայական գումար է փոքր տնտեսություն ունեցող Հայաստանի համար։

Բացի Հայաստան փոխանցվող տրանսֆերտների չափի նվազումից, ռուբլու անկումը բացասական հետևանքներ կունենա նաև մեր երկրի արտադրողների և արտահանողների վրա, քանի որ Ռուսաստանը Հայաստանից ապրանքների արտահանման գերակա շուկա է։

Եվ այս պայմաններում մեր արտադրողները և արտահանողները վնասներ են կրելու, քանի որ ստիպված են լինելու արտահանվող ապրանքները վաճառել ավելի բարձր ինքնարժեքով։ Իսկ սա թուլացնելու է նաև նրանց մրցունակությունը։ 

Դրությունը կարող էր ավելի մեղմ լինել, եթե Հայաստանի կախվածությունը Ռուսաստանի տնտեսությունից այդքան մեծ չլիներ։ Եվ այս հանգամանքը փաստում է Հայաստանի տնտեսության դիվերսիֆիկացման անհրաժեշտությունը, որի մասին խոսվում է տարիներ շարունակ, սակայն գործնական քայլեր չեն կատարվում։

Չնայած իշխանությունները հավաստիացնում են, թե այս իրավիճակը միայն կարճաժամկետ ազդեցություն է ունենալու Հայաստանի տնտեսության վրա, սակայն պետք է հաշվի առնել, որ այն կարող է պատճառ դառնալ Հայաստանի տնտեսական վիճակի կտրուկ վատացման համար։

Եվ ամենաբարդն այն է, որ Հայաստանի տնտեսության համար հնարավոր վտանգները սրանով չեն սահմանափակվում։ Ուշադրություն պետք է դարձնել, որ վերջին օրերին միջազգային շուկայում մետաղների և մասնավորապես պղնձի գների անկում է նկատվում, իսկ, ինչպես գիտենք, Հայաստանի հանքարդյունաբերության մեջ պղնձի խտանյութի արտահանումը մեծ մասնաբաժին է կազմում։ 

Եվ այս առումով հատկանշական է, որ պղնձի գների անկման պատճառով 2019 թվականին Հայաստանից արտահանվել է 562 հազար տոննա պղնձի խտանյութ, որը վերջին տասը տարիների կտրվածքով ամենաբարձր ցուցանիշն է։ Հայաստանն ավելացրել է պղնձի արտահանման ծավալները, որպեսզի քանակի միջոցով կարողանա փոխհատուցել այն գումարների կորուստը, որն ունենում է պղինձն ավելի էժան արտահանելու արդյունքում։

Այսպիսով՝ ներկա իրավիճակում Հայաստանի տնտեսության առջև լուրջ մարտահրավերներ են ծառացած, ինչը աչալուրջ մոտեցում է պահանջում, որպեսզի հնարավոր լինի ժամանակին արձագանքել և ել քեր փնտրել երկրում ֆինանսատնտեսական ցնցումները կանխելու համար։

Իսկ ինչպես գիտենք, երկրում տնտեսական իրավիճակի համար հիմնական պատասխանատուն վարչապետն է, ով իր ձեռքը պետք է պահի տնտեսության զարկերակի վրա և անհրաժեշտության դեպքում համապատասխան ցուցումներ տա բացասական զարգացումների ազդեցությունը թուլացնելու համար, սակայն տարակուսանքի տեղիք է տալիս այն հանգամանքը, որ վարչապետ Փաշինյանը այս պատասխանատու օրերին արձակուրդ է մեկնել և իրեն ամբողջովին նվիրել է սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեին։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Впервые гражданин РА был удостоен «Почетной грамоты» от президента РФ: «Паст»Что не простили губернатору Ширака? «Паст»Кампания абсолютного меньшинства против Армянской Церкви: «Паст»Тегеран-Москва-Ереван: формирующаяся новая ось в Евразии: «Паст»Визит Оверчука в Ереван։ новые импульсы Москвы: «Паст»Европейская помощь или вмешательство? Спешные шаги Калласа: «Паст»Президент Мексики призвала ООН «выполнить свою роль» и избежать кровопролития в ВенесуэлеАнтикоррупционный суд продлил срок ареста мэра Гюмри Вардана Гукасяна еще на 3 месяцПутин: Такой армии, как у России, нет ни у одной страны в мире"Миссия Добро": Волонтеры из РФ помогают армянским детям с особенностями развития Добро пожаловать на ID павильон: Big Christmas MarketЛиванский судья допросит в Болгарии судовладельца, объявленного в розыск в связи со взрывом в порту БейрутаКомиссия по регулированию общественных услуг одобрила инвестиционную программу «Газпром Армения» на пять летЕзидская община празднует Святую Пасху. представитель общины, член партии «Всеармянский фронт» Зита ХалитовФрида Кало побила рекорд: Ее автопортрет продан за $54,7 млн, став самой дорогой картиной женщины-художницы Избранный президент Чили намерен жить в историческом президентском дворцеТысячи словаков по всей стране вышли на протесты против правительства ФицоЗавершено следствие по делу об убийстве трехлетнего ТигранаИсторик: Армяно-китайские отношения претерпели качественную трансформацию Венгрия заблокировала ежегодное заявление ЕС о расширении, касающееся Украины«Путешествие к каменным памятникам и древним винам»Эдмонд Худоян и Андрей Пегливанян – призеры чемпионата мира по боксу в ДубаеЕвропейцам нечего здесь шуметь: Лукашенко заявил, что мир в Украине зависит от Трампа и СШАЕвразийский выбор Армении Самое широкое покрытие 5G, запуск Uplay и внедрение Cerillion: Ucom подводит итоги 2025 года Обещают «сожрать» право граждан Армении на свободный выбор: «Паст»Превращение Армении в часть мегапроектов должно стать задачей будущих национальных властей: «Паст»«Дорожная карта» отстранения Пашиняна, по словам Эдмона Марукяна: «Паст»Сделал предложение, или искусный «перевод», и..... по какому праву? «Паст»Самвела Шахраманяна снова вызвали на допросЛиванские армяне строят в Ереване «ливанскую деревню»Треугольник Тегеран–Москва–Ереван: новая интеграции в Евразии Армянские фильмы среди номинантов на «Золотой глобус»Экскурсия в дом-музей Перча Прошяна в Аштараке: школьники прикоснулись к культурному наследию писателяАрмянские шахматисты победили на Kazakhstan Chess Cup 2025 в АлматыИтальянский городок в Тоскане платит $30 000 за переезд — с одним условиемПашинян: Новый Свод церковных правил должен содержать правила добропорядочности для священнослужителей Состоялся закрытый показ фильма «13 секунд»Российский агроэкспорт в ЕАЭС превысил $6 млрд, Армения замыкает списокАдвокат: Ваагн Чахалян содержится в нечеловеческих условияхКитай стремится к лидерству на рынке золота, приобретя бразильские месторожденияОт реальности не убежишь: «Паст»Цена «дружбы» ЕС: санкции против России, или экономические потери для Армении? «Паст»Сегодня - премьер-министр, завтра - бывший, а Церковь вечна: «Паст»The Telegraph: Министр войны США отстранил командующего армией от переговоров по УкраинеПашинян перешёл опасную границу: Российская епархия — объединённый центр Святой Армянской Апостольской Церкви Россия готовит ответные меры против Бельгии на случай бессрочной заморозки ее активовУчёные впервые поймали сверхредкую ядерную реакцию на СолнцеИзраиль атаковал тренировочный лагерь «Хезболлы» на юге ЛиванаБеспилотники ударили по одному из крупнейших НПЗ в центральной России