Իշխանությունները մսխում են դեռևս նախորդներից մնացած արտաքին քաղաքական պոտենցիալը, չկան նոր մոտեցումներ, համագործակցության ձևաչափեր
ПОЛИТИКАԱրտաքին աշխարհում և տարածաշրջանում տեղի ունեցող գործընթացները մեծ ազդեցություն ունեն Հայաստանի ներքին իրավիճակի վրա։ Մեր երկրի բարդ աշխարհագրական դիրքի պատճառով Հայաստանն առավել քան զգայուն է արտաքին քաղաքականության ոլորտում տեղի ունեցող տեղաշարժերի նկատմամբ։ Չնայած այս փուլում, երբ սահմանափակված են աշխարհի շատ երկրների միջև շփումները, հանրության ուշադրությունը առավել կենտրոնացած է ներքին խնդիրների վրա, բայց անհրաժեշտ է, որ արտաքին քաղաքականությունը միշտ հանրային օրակարգի կարևոր հարցերից մեկը լինի։
Ճիշտ է՝ COVID-19-ի համավարակը որոշակի չափով ազդեց, որպեսզի արտաքին քաղաքական զարգացումների որոշակիորեն պասիվության փուլ թևակոխեն, սակայն մյուս կողմից՝ երկրների միջև համագործակցության փորձ ձևավորվեց համաճարակի դեմ պայքարի օրակարգի շուրջ։ Եվ հետո ավելի նկատելի է դառնում, որ վերջին ամիսների ընթացքում արտաքին քաղաքական գործընթացների պասիվացումը վակուում է առաջացրել դաշտում։
Եվ դա է պատճառը, որ համավարակի նահանջին զուգընթաց որոշ տարածաշրջանային ուժեր փորձում են լցնել այդ վակուումը, մի կողմից՝ ավելի են սրվում հակամարտությունները և շահերի բախումը, իսկ մյուս կողմից՝ համագործակցության և հարաբերությունների հաստատման նոր փորձեր են ձեռնարկվում։ Երկրների ղեկավարությունները սրանով նաև իրենց հանրության ուշադրությունը ներքին հարցերից դեպի արտաքին խնդիրների վրա տեղափոխելու հարցն են լուծում։ Եվ առկա իրավիճակում Հայաստանը ևս չպետք է հետ մնա արտաքին աշխարհում իր շահերը հետապնդելու մտադրությունից։
Հայկական դիվանագիտությունը հետկորոնավիրուսային աշխարհում պետք է միտված լինի արտաքին գործընկերների հետ նորովի համագործակցության ընդլայնմանը։ Բայց, ինչպես տեսնում ենք, արտաքին աշխարհում տեղի ունեցող գործընթացները անուշադրության են մատնվում ներկայիս քաղաքական ղեկավարության կողմից։ Արդեն իսկ պետք է նախապատրաստություններ տեղի ունենային գործընկերների հետ պայմանավորվածություններ, միջպետական համագործակցության նոր նախագծեր իրականացնելու շուրջ, բայց տպավորություն է, թե դրսի հետ կապի առկայությունը նկատվում է միայն արտասահմանյան լրատվամիջոցներին վարչապետի տված հարցազրույցներով։
Իսկ փոխհամագործակցության վերաբերյալ միջպետական համաձայնագրերի փոխարեն ավելի շատ լսում ենք դրսից վարկային միջոցների ներգրավման մասին։ Կարծես թե իշխանությունների գլխավոր խնդիրն է դարձել՝ ամեն ինչ անել, միայն թե կարողանան ֆինանսական միջոցներ ձեռք բերել ու դրանով փորձեն որոշակիորեն կայունացնել Հայաստանի ներքին իրավիճակը։ Գոնե մի շարք իրադարձություններ գործող իշխանությունների համար հետևություններ անելու տեղիք պետք է տային։
Տավուշի սահմանային գոտում տեղի ունեցած մարտական գործողություններից հետո Ռուսաստանում հայկական գյուղմթերքի իրացման շուրջ առաջացած դժվարությունները և ՌԴում հայկական ու ադրբեջանական համայնքների ներկայացուցիչների միջև տեղի ունեցած միջադեպերը պետք է հուշեին մեր իշխանություններին, որ անհրաժեշտ է կոտրել հայ-ռուսական հարաբերություններում կուտակված անվստահության մթնոլորտը և խորացնել համագործակցությունը։ Նոր նախաձեռնություններ չկան նաև մյուս գերտերությունների՝ ԱՄՆ-ի և Չինաստանի հետ հարաբերություններում։
Իշխանության ներկայացուցիչները միայն տեղեկություններ են տարածում «խելացի քաղաքի» կառուցման նպատակով չինական բազմամիլիարդ ներդրումների մասին։ Սակայն թե որքանով են այդ տեղեկությունները լուրջ, մնում է հարցական, քանի որ դրան պետք է որ նախորդեր վերջնական պայմանավորվածության ձեռքբերումը։ ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունների մասին նույնիսկ ավելորդ է խոսել, քանի որ դրանք գտնվում են պատմականորեն ցածր մակարդակում։
Տեղաշարժ չկա նաև հարևան Իրանի և Վրաստանի հետ հարաբերություններում։ Իսկ արաբական աշխարհի հայկական համայնքներ ունեցող երկրների մասին, որպես կանոն, իշխանությունները հիշում են այն ժամանակ, երբ այնտեղ անկայուն իրավիճակ է ստեղծվում կամ ինչ-որ աղետ է տեղի ունենում, ինչպես, օրինակ՝ Բեյրութում տեղի ունեցած պայթյունն էր։ Խոշոր հաշվով, գործող իշխանությունները մսխում են դեռևս նախորդներից մնացած արտաքին քաղաքական պոտենցիալը, չկան նոր մոտեցումներ, համագործակցության ձևաչափեր։
Թերևս դա պայմանավորված է խորհրդարանում և կառավարության մեջ ներկայացված մարդկանց պրոֆեսիոնալիզմի ցածր որակով, բայց երկու տարի ժամանակը լիովին բավարար էր, որ այդ մարդիկ վարպետանային արտաքին քաղաքականության ոլորտում։