Ереван, 23.Декабрь.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Անցյալի և ուտոպիստական «ապագայի» քննարկումներով կորցնում ենք ներկան ու... ապագան․ «Փաստ»

АНАЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Եթե հայացք գցենք պատմական անցյալին, ապա, առկա իրավիճակի հետ համեմատելով, բազմաթիվ օրինաչափություններ կարող ենք տեսնել, ինչ ունենք նաև այսօր։ Երբ արտաքին սպառնալիքները սկսել են թափվել հայ ժողովրդի գլխին, պարտություն ենք կրել կամ ընկել օտար նվաճողների լծի տակ, կառավարիչները ու հանրության մի մասը սկսել են մեղավորներ փնտրել, հազար ու մի պատճառներ բերել, անհաջողությունները հանգամանքների դասավորության վրա գցել։ Ու այդ ժամանակ մարդիկ մի կողմից սկսել են կարոտախտով նայել անցյալին, իսկ մյուս կողմից էլ քննադատել անցյալը։ Նույնը և հիմա է, մի կողմից շատերը հստակ բարձրաձայնում են, թե 2020 թվականից առաջ ինչքան անվտանգ էին Հայաստանն ու Արցախը, իսկ մյուս կողմից էլ իշխանությունների կողմից շրջանառության մեջ է դրվում այն թեզը, թե նախկինների սխալների արդյունքում է, որ «կոտրված տաշտակի» առաջ ենք կանգնել։

Մեղավորների փնտրտուքը միայն «նախկիններով» չի ավարտվում, դա տարածվում է նաև զինվորականների, «հակահեղափոխականների», ինչպես նաև հանգամանքների վրա։ Ու մարդկանց մի հատված էլ կա, որ մտածում է՝ եթե 1997 թվականին կամ դրանից հետո համաձայնություն կայացվեր ու փաստաթուղթ ստորագրվեր, այսպիսի իրավիճակում չէինք հայտնվի։ Բայց, այս տեսակետների հետ մեկտեղ, իշխանությունների կողմից տարվող քարոզչության ազդեցության տակ ընկած քաղաքացիներ կան, որ ուտոպիաների գիրկն են ընկնում, թե շուտով խաղաղության պայմանագիր կստորագրվի, հաղորդակցությունը կբացվի Ադրբեջանի ու Թուրքիայի հետ, բուռն առևտուր տեղի կունենա, տնտեսությունը կաճի, ու մենք զարգանալու հնարավորություն կստանանք։ Այնինչ իրադարձությունները ցույց են տալիս, որ այդ ամենը պարզապես հնարածին է։

Թուրքիան և Ադրբեջանը մեկը մյուսի հետևից ագրեսիվ գործողություններ են նախաձեռնում Հայաստանի դեմ ու ճնշումներ բանեցնում, որպեսզի մեր երկիրը շունչ քաշելու կամ վերականգնվելու ժամանակ ու հնարավորություն չունենա։ Հետևեք հակառակորդի դիրքորոշմանը, պահվածքին և կհամոզվեք։ Փաստացի այնպես է ստացվում, որ երկրում հիմնական հանրային դիտարկումները կա՛մ անցյալին են վերաբերում, կա՛մ «ապագային»։ Ու տպավորություն է առաջանում, թե ներկան անտեսվում է, այնինչ գործելու ժամանակը հենց հիմա է։ Պետք է ուշադրություն դարձնել, թե իրերի ինչ դրություն ունենք հիմա, ինչ խնդիրներ ենք դնում մեր առջև և ինչ ենք ցանկանում ստանալ։ Այլապես նորից նույն հորձանուտն ենք մտնելու և պարտության մեղքը կրկին գցելու ենք նախկին իրադարձությունների, նախկինների, դավադիրների ու հանգամանքների վրա։ Օրինակ՝ շատ է բարձրացվում այն հարցը, թե Ադրբեջանը կարողացավ հաջողություն գրանցել, քանի որ նավթի ու գազի վաճառքից ահռելի տնտեսական ռեսուրսներ է կենտրոնացրել ու նորագույն տեխնիկա է գնել, ուստի հասկանալի է, որ Հայաստանին հաջողության հասնելու համար անհրաժեշտ է ունենալ հզոր տնտեսություն, որի ունեցած հնարավորությունները թույլ կտան մեծ քանակությամբ նորագույն սպառազինություն ձեռք բերել կամ արտադրել։

Բայց ի՞նչ է արվում դրա համար։ Իշխանությունների քայլերից կարելի է համոզվել, որ այդ ուղղությամբ ոչինչ էլ չի ձեռնարկվում։ Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի արդյունքում մի քանի հազար ռուսաստանցի է ժամանել Հայաստան՝ իրենց հետ բերելով որոշակի ֆինանսներ ու կապիտալ, ու եթե որոշակի տնտեսական ակտիվություն է նկատվում, փորձ է արվում տպավորություն ձևավորել, թե տնտեսությունը զարգանում է։ Իհարկե, կարելի էր այդ տնտեսական ակտիվության արդյունքում կոնկրետ արտադրական հիմքեր ստեղծել առաջիկա տնտեսական առաջընթացի համար՝ մանավանդ օգտվելով այն հանգամանքից, որ աշխարհում մատակարարման շղթաների, առևտրի ու կապիտալի հոսքերի վեկտորների փոփոխություն է տեղի ունենում։ Բայց այս իշխանությունները այս ուղղությամբ ոչինչ չեն ձեռնարկում, այլ շռայլությամբ են տարված։

Հսկայական գումարներ են հատկացնում ամանորյա զարդարանքների, տոնածառի տեղադրման համար, կամ էլ բարձր պաշտոնյայի աշխատավարձն են կրկնակի ավելացնում։ Իսկ երբ սահմաններին նորից լարվածություն սկսվի, ապա Հայաստան եկած ռուսաստանցիները կհեռանան, ու մեր տնտեսությունը ամենաբարդ պահին կհայտնվի նորից ցնցումների մեջ։ Ավելին, իշխանություններն իրենց քաղաքական շահերի համար այնպիսի նախագծեր են առաջ քաշում, որ մեր ֆինանսական հնարավորություններն ավելի փոքրանան, ու կապիտալն ուղղակի արտահոսի Հայաստանից այն դեպքում, երբ մեզ օդի ու ջրի պես լրացուցիչ հնարավորություններ են պետք։

Օրինակ՝ կառավարությունը նախատեսում է իրականություն դարձնել համընդհանուր հայտարարագրումը, որպեսզի ում պետք լինի, կարողանան ճնշել, գործ հարուցել և այլն։ Բայց դա բերելու է նրան, որ բազմաթիվ մարդիկ, այդ թվում՝ գործարարներ, դուրս են հանելու իրենց գումարները Հայաստանից։ Փոխանակ քննարկեն, թե ինչպես կարող են արտոնյալ հարկային, օրենսդրական պայմաններ ստեղծել, որպեսզի լրացուցիչ ներդրումներ ներգրավեն ու Հայաստանը գրավիչ դարձնեն, իրենք հակառակն են իրագործում։ Դե, եթե նման հասարակ ձեռնարկումներ չեն կարողանում իրականացնել, ապա ինչպե՞ս ենք ակնկալում, թե իշխանությունները կարող են տնտեսությանը զարկ տալ, գլուխ բերել բանակի բարեփոխումն ու անվտանգ ապագա կառուցել։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Новые власти Сирии назначили главу МИД Московский суд лишил Лайму Вайкуле ее российского бизнеса и полностью передал его бизнесмену Мамедову Министр экономики Армении зафиксировал ряд проблем в ходе визита в Ширакскую область «Наполи» победил и вышел в лидеры (видео) В Ереване маршрутный автобус наехал на двоих подростков на самокате В Араратской области автомобиль насмерть сбил пешехода и скрылся с места происшествия США санкционировали продажу Египту военного оборудования на более чем 5 млрд. долларовМЧС РФ: В Краснодарском крае после разлива топлива необходимо расчистить 54 км берегаHonda и Nissan рассматривают возможность совместного производства автомобилейПакистанские талибы совершили налет на армейскую заставу на границе с Афганистаном: погибли 16 солдатМинобороны России заявило о взятии населенного пункта Константинопольское в ДонецкеЛатвия расширила санкции против Грузии Латвия расширила санкции против ГрузииПогода в АрменииКипр предложил Сирии избавиться от запасов химического оружия и выступил за права сирийских курдовВ качестве защитника и служителя чьих интересов позиционируется сегодняшняя власть? «Паст»Почему все заместители министра юстиции были уволены? «Паст»Лицо западной «демократии» - «свой-чужой»: «Паст»«За последние 2-3 года коррупция достигла такого уровня, что коррупционеры последних 30 лет вместе в углу «тихо курят»»: «Паст»Тайвань зафиксировал приближение 12 самолетов и 5 кораблей КНРМигран Хачатрян переназначен на должность председателя Комитета гражданской авиацииSHOT: Украина ракетой обстреляла Курскую область, погибли 5 человек, в том числе ребенок Депутат от блока «Армения»: Учителей могут лишить премий по итогам года Чад дал Франции время на вывод войск США резко раскритиковали Азербайджан Песков объяснил слова Путина про «дуэль» с «Орешником»США выслали за 2024 финансовый год 271 тыс. мигрантовIdram Junior подарил школам книгиНефть Brent подешевела до $72,44 за баррельЮнибанк признан лучшим банком для состоятельных частных клиентов в странах СНГAl Jazeera: в секторе Газа в течение суток погибли более 30 палестинцевСотрудники инспекции по безопасности пищевых вновь посетили рынок мясаЛига конференций: «Ноа» уступил в последнем туре и не смог выйти в плей-оффАрнак Аветисян вновь назначен председателем комитета по управлению государственным имуществомГреция и Кипр проинформировали ЕС об идеях Турции создать ИЭЗ с СириейВ Афинах состоялись консультации Армения-Греция-Кипр по вопросам обороныЕС намерен начать первый раунд переговоров с Украиной о членстве в начале 2025 годаПрезидент США и Папа Римский обсудили усилия по укреплению мираПри поддержке посольства США в Армении издано новое пособие для следователей и прокуроровПравозащитная организация Human Rights Watch обвинила Израиль в «актах геноцида» в секторе Газа АР: На заседании СБ ООН Блинкен избегал обсуждения конфликтов в Украине и на Ближнем Востоке Суд арестовал на два месяца подозреваемого в убийстве генерала Кириллова Самолет Armenian Airlines уже в Ереване: полеты возобновятся с 20 декабря Мирзоян на встрече глав МИД ОЧЭС подчеркнул позицию Армении по открытию транспортных коридоров в регионе Армения участвует в Рождественской ярмарке Шпиттельберга в Вене Путин обсудил с президентом Узбекистана убийство генерала Кириллова На заседании партии «Гражданский договор» обсудили вопросы управления лесами Жители грузинского региона Гурия провели протестное шествие в Тбилиси В результате давки на ярмарке в Нигерии погибли 35 детей Великобритания ввела санкции против пяти грузинских чиновников, включая главу МВД