Բաքու-Ստեփանակերտ «ուղիղ երկխոսության» նրբությունները. «Փաստ»
ПОЛИТИКА
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
44-օրյա պատերազմից հետո Արցախյան հակամարտության շուրջ ստեղծված միջավայրը կտրուկ փոխվել է։ Եթե նախկինում բանակցային գործընթացը տեղի էր ունենում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրների հովանու ներքո, ապա արդեն տևական ժամանակ է՝ համանախագահության ինստիտուտը չի գործում։ Դրա փոխարեն գործ ունենք ընդամենը Մոսկվայի, Վաշինգտոնի ու Բրյուսելի միջնորդական տարանջատ ջանքերի հետ։ Բայց Արցախյան հիմնախնդրի միջազգային տրանսֆորմացումը սրանով չի ավարտվում։ Հարկ է նկատել, որ Արցախյան հակամարտության կարգավորման գործընթացից դուրս է գալիս նաև Հայաստանը, քանի որ Փաշինյանը հայտարարում է, թե Հայաստանը ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը։ Այդ իսկ պատճառով էլ Հայաստանը դադարել է Արցախի թեմայով գործոն լինելուց, իսկ Ադրբեջանի ու Հայաստանի բանակցությունների թեման թևակոխել է միայն երկու երկրների միջև հարաբերությունների կարգավորման ու սահմանների ճշգրտման դաշտ։ Փաստացի, Հայաստանը միայնակ է թողել Արցախին Ադրբեջանի գործողություններին դեմ հանդիման։
Եվ Երևանը, չկարողանալով ազդել Ադրբեջանի քայլերի արդյունքում ստեղծված աղետալի իրավիճակի վրա, Արցախը դիտարկում է միայն որպես ռուս խաղաղապահների պատասխանատվության գոտի։ Բնական է, որ այս պարագայում Ստեփանակերտի ու Երևանի մոտեցումներում կարող են տարբերություններ ու նույնիսկ տարակարծություններ լինել։ Բայց Արցախին միայնակ թողնելու հետ մեկտեղ Փաշինյանը Արցախին անընդհատ մղում է Ադրբեջանի հետ ուղիղ երկխոսության։ ՀՀ իշխանությունները դա ներկայացնում են այնպես, թե ուղիղ երկխոսության արդյունքում Արցախին վերադարձնում են բանակցությունների սեղան։ Իրականում ուղիղ երկխոսություն ասվածը դեռ չի նշանակում, թե Ադրբեջանը և Արցախը բանակցելու են հավասարը հավասարի կարգավիճակում։ Հատկանշական է, որ այս տարվա ընթացքում Արցախի ու Ադրբեջանի ներկայացուցիչների միջև տեղի ունեցան հանդիպումներ, որոնց ընթացքում քննարկվեցին հումանիտար, ենթակառուցվածքային և բնակչության կենսագործունեության հետ կապված այլ հրատապ խնդիրներին առնչվող հարցեր։ Սակայն յուրաքանչյուր հանդիպումից հետո Ադրբեջանը փորձում էր այնպես ներկայացնել, թե բանակցություններ են տեղի ունենում, այսպես կոչված, «վերաինտեգրման» հարցի շուրջ։
Խաղաղապահների հրամանատարական կետում տեղի ունեցած հանդիպումից հետո Ադրբեջանը Արցախի ներկայացուցիչներին բանակցությունների հրավիրեց Բաքու, բայց Ստեփանակերտից հրաժարվեցին՝ բացառելով Բաքվում ինտեգրման հարցերի քննարկումը։ Հասկանալի է, որ եթե Բաքվում հանդիպումը տեղի ունենար, ապա Ադրբեջանը ներկայացնելու էր այնպես, թե որպես կենտրոն երկխոսում է իր սուբյեկտին «վերաինտեգրելու» շուրջ։ Իսկ Արցախի կողմից այսպիսի ձևաչափով երկխոսությունից հրաժարվելուց հետո Ալիևը հայտարարեց, թե երկխոսության նոր հրավեր չեն ուղարկելու, ստիպելու են, որ արցախցիները խնդրեն իրենց։ Դրան զուգահեռ Ադրբեջանը շարունակում է սեղմել Արցախի շրջափակման օղակը՝ արցախցիների կենսագործունեության համար ստեղծելով անհամատեղելի պայմաններ ու ճանապարհ բացելով էթնիկ զտումների ու ցեղասպանության իրագործման համար։ Այս ճնշումը նպատակ ունի կոտրել Արցախի դիմադրությունը։ Մի կարևոր հանգամանք ևս պետք է հաշվի առնել, որ Արցախի ու Ադրբեջանի երկխոսությունը կարող է կայանալ միայն այն պարագայում, երբ ստեղծվեն դրա համար անհրաժեշտ միջազգային մեխանիզմներ։
Նույնիսկ խոսակցություններ կան «Մինսկի խումբ-2»-ի ստեղծման մասին, բայց քանի որ համանախագահության ինստիտուտը չի գործում, ապա միջնորդական առաքելությունները կարող են լինել անհատական նախաձեռնությունների տեսքով։ Բնական է, որ միջազգային խոշոր խաղացողները փորձելու են միջնորդել և կազմակերպել Ստեփանակերտ-Բաքու երկխոսությունը, որպեսզի այն ծառայեցնեն իրենց շահերին։ Պատահական չէ, որ ռուս վերլուծաբանները մտահոգություններ են հայտնում, թե Արևմուտքը փորձում է միջնորդությունն ամբողջովին իր ձեռքը վերցնել, որպեսզի Ռուսաստանին դուրս թողնի տարածաշրջանից։ Բայց քանի որ Հայաստանն Արցախը ճանաչում է որպես Ադրբեջանի մաս, ապա պարզ է դառնում, որ նույնիսկ միջնորդների ազդեցության լծակները սահմանափակ են։
Եվ Ադրբեջանը հնարավորություն է ստանում առաջ տանել իր օրակարգը, բայց այստեղ մեկ այլ նրբություն ևս կա։ Եթե թեկուզ ԵՄ-ի կամ ԱՄՆ-ի միջնորդությամբ Ադրբեջանը համաձայնի հանդիպել Արցախի ներկայացուցիչների հետ, ապա դրանով միջազգայնորեն լեգիտիմացվում է Արցախի՝ որպես բանակցությունների կողմ հանդես գալու հանգամանքը։Թերևս դրանով է պայմանավորված, որ հենց Բաքուն է հրաժարվել Բրատիսլավայում նախատեսվող հանդիպումից։ Մյուս կողմից էլ՝ որպեսզի երկխոսությունը տեղի ունենա, ապա միջնորդները ոչ միայն պետք է համաձայնեցնեն բանակցությունների միջազգային մեխանիզմը, այլև դրա համար պետք է ձեռնամուխ լինեն անհրաժեշտ միջավայրի ստեղծմանն ու ճնշում գործադրեն Բաքվի վրա, որպեսզի բացի Լաչինի միջանցքը, այլապես բանակցությունները կվերածվեն Բաքվի հրահանգավորման։
ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Дон Пиппо открыл выставку в Москве։ «Паст»
Две церемонии в «Двине», связанные с представителями элиты, проживающей в России: «Паст»
"Ждем вас в Баку". Оговорка Путина на встрече с Алиевым
Представители Комитета госдоходов Армении выявили случаи продажи лекарств через соцсети
Аветик Чалабян назвал неприемлемым новый проект закона о высшем образовании и науке в его нынешнем виде
Погода в Армении
Хлоя Кардашьян перестаралась с фильтрами и стала непохожей на себя
Тейлор Свифт обошла Рианну, став самой богатой женщиной-музыкантом в мире
Холли Берри раскритиковала бывшего мужа Эрика Бенета за сексуальную зависимость: «Я не верю в это д…мо»
Киану Ривз дебютировал как профессиональный гонщик
Путин и Алиев начали переговоры в Кремле: на повестке вопрос нормализации отношений Баку и Еревана
Песков: Путин обсудил Зангезурский коридор на переговорах с Алиевым и Пашиняном
Президент Ирана жестко раскритиковал США и Европу «за основание дикого режима Израиля»
Bloomberg: польский миллиардер отстранил сыновей от управления компанией
Brent подешевела до $79,75 за баррель на новостях из Китая
Курсы валют в Армении
Впервые в Армении стартовала Международная конференция CMC для консультантов по управлению и бизнес-сообщества
НПО Армении в рамках конференции ОБСЕ представили преступления Азербайджана против населения Карабаха
В Европарламенте обсудят Грузию
Франция анонсировала передачу Украине истребителей Mirage
Лавров поинтересовался, есть ли в Армении квадроберы
Великобритания выделила Украине около $4,6 млрд на военные нужды
Путин и Пашинян начали переговоры в Кремле
«Священная борьба» предупреждает о мошенничестве с криптовалютой от имени Баграта Галстаняна
Объявлены имена победителей совместной программы SIA «Армения 2024» и «Сила одного драма»
«Факт»: Решение Трибунала национальной гордости – лакмусовая бумага
Скончался брат Мадонны Кристофер «Крис» Джерард Чикконе
Ким Кардашьян отпраздновала пятую годовщину своего бренда Skims
Адвокат утверждает, что существуют секс-видео Шона «Дидди» Комбса с тремя знаменитостями первой величины
Марк Цукерберг показал кастомный Porsche Cayenne Turbo GT, переоборудованным в минивэн для его жены Присциллы
В армии Азербайджана начались перестановки
Какая ситуация на территории горящего в Ереване магазина «Домус»?
АНО "Евразия" организовала посещение Ванадзорского Драматического театра имени Абеляна
МВД: Информации о пострадавших в пожаре на складе и павильоне «Домус» нет
В школе села Нор Ерзнка внезапно скончался 15-летний юноша
Генсек НАТО в годовщину нападения ХАМАС приветствовал усилия союзников для прекращения конфликта
Пожар в «Домусе» потушен
Глава Минэкономики Армении и представители Всемирного банка обсудили совместно реализуемую работу
В Иране планируют заключить «Пакт сопротивления» с рядом стран Ближнего Востока
В Литве начинаются масштабные учения с участием стран НАТО
Погода в Армении
В Ереване планируется благоустроить 121 двор
МИД: У Республики Армения нет иной повестки дня, кроме защиты от возможной агрессии
Группа «Альтернативные проекты»: Власти Армении ведут регион к большой войне
Цена нефти Brent снизилась до $77,8 за баррель
Курсы валют в Армении
Гендиректор Ucom принял участие в международной конференции, организованной Институтом внутренних аудиторов Армении
Живых микробов нашли в скале возрастом 2 миллиарда лет
РСЗО "Ураган" уничтожила пункт дислокации ВСУ в Донбассе
Эрдоган обвинил Израиль в использовании региональных конфликтов «в качестве предлога»
