«Հայաստանը երբեք ՆԱՏՕ-ում չի լինելու. նույնիսկ տեսականորեն դա հնարավոր չէ». «Փաստ»
ПОЛИТИКА«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
svpressa.ru-ն «Հայաստան. Նիկոլ Փաշինյանը Եվրոպա է գնում զիգզագներով» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ Իտալական La Repubblica թերթին տված հարցազրույցում Նիկոլ Փաշինյանն ասել է, որ Ռուսաստանն ավելի ու ավելի է հեռանում Հարավային Կովկասից, և, հետևաբար, Հայաստանը չպետք է հույսը դնի միայն նրա վրա իր անվտանգության ճարտարապետությունը կառուցելիս։ «Հայաստանի անվտանգության ճարտարապետությունը 99,999 տոկոսով կապված է եղել Ռուսաստանի հետ»,- ասել է Փաշինյանը՝ այդ փաստն անվանելով «ռազմավարական սխալ»։ Նա քննադատել է Լեռնային Ղարաբաղում ռուսական խաղաղապահ զորախմբին՝ ասելով, որ նա «չի կատարում իր խնդիրը»։
Հարկ է նշել, որ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունները Ղարաբաղում և հայ-ադրբեջանական սահմանին իրավիճակի սրման ֆոնին են արվել, իսկ ՆԱՏՕ-ի ընդլայնման եվրոպական կոմիտեի ոչ կառավարական կազմակերպության նախագահ Գյունտեր Ֆեհլինգերը X սոցիալական ցանցում նույնիսկ կոչ է արել Հայաստանին՝ միանալ դաշինքին։ «Կոչ եմ անում Հայաստանին միանալ ՆԱՏՕ-ին»,- դիմել է նա Հայաստանի վարչապետին։
svpressa-ն Արտաքին պետությունների միջազգային ինստիտուտի տնօրեն, ռուս քաղաքագետ, միջազգայնագետ Ալեքսեյ Մարտինովից հետաքրքրվել է, թե արդյո՞ք Նիկոլ Փաշինյանի կտրուկ շրջադարձը կապված է Հյուսիսատլանտյան դաշինք հրավերի հետ։
Ալեքսեյ Մարտինով.- Իմ կարծիքով, Փաշինյանը վաղուց է շրջադարձ կատարել, դա նույնիսկ այն ժամանակ, երբ ավելի քան տասը տարի առաջ «ճոճում» էր հանրապետությունը և փորձում «հեղափոխություն» անել։ Հետո, սակայն, նա գրեթե երկու տարի անցկացրեց բանտում, իսկ հետո արևմտյան հասարակության ճնշման տակ նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանի կողմից ներում ստացավ։ Ընդ որում, Փաշինյանին ոչ միայն ներում շնորհվեց, այլ նաև թույլ տրվեց մնալ երկրում: Կարծում եմ, որ դա այն պայմանն էր, որ դրել էր Արևմուտքը Սարգսյանի առաջ։ Հետագայում Փաշինյանը խորհրդարանում դարձավ ընդդիմադիր պատգամավոր, այնուհետև մի քանի տարի առաջ ապստամբություն արեց և դարձավ վարչապետ։ Այսպիսով, ես անձամբ պատրանքներ չունեմ նրա հետ կապված, ինչպես, ի դեպ, շատ փորձագետներ, ովքեր խորապես են «թաղված» այդ թեմայի մեջ։ Ինչ վերաբերում է ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու առաջարկին, ապա անմիջապես ուզում եմ նշել, որ այն սոցիալական ցանցերում գրել է ինչ-որ աշխատավարձ ստացող տղա։ Հասկանալի է, որ Արևմուտքում ինչ-որ մեկին իսկապես պետք է բորբոքել իրավիճակը Կովկասում՝ Ռուսաստանի սահմաններին։
svpressa.- Այսինքն, Դուք հավատում եք, որ դա ինչ-որ «դատարկ կրակո՞ց» էր։
Ալեքսեյ Մարտինով.- Բնականաբար, որովհետև բոլորի համար էլ պարզ է, որ Հայաստանը երբեք ՆԱՏՕ-ում չի լինելու։ Այն, որ եվրոպական լրատվամիջոցների աջակցությամբ Փաշինյանը բացահայտ «կոպտում» է Ռուսաստանին, փաստ է: Սակայն խոսքն անգամ Փաշինյանի մասին չէ, այլ նրա, որ նման տեսակետը տեղ ունի Հայաստանում։ Ճիշտ է, դա շատ հեռու է մեծամասնության կարծիքը լինելուց, բայց, այնուամենայնիվ, դա Հայաստանի նոր վերնախավի որոշ հատվածի կարծիքն է։ Կարծում եմ, որ Ռուսաստանի շատ գործիչների համար, որոնք անխոհեմաբար սատարում են հայկական այդ նոր կեղծ վերնախավին, դա պետք է մտածելու առիթ լինի։
svpressa.- Եվ, ըստ Ձեզ, ո՞վ է կանգնած այս սադրանքների հետևում։
Ալեքսեյ Մարտինով.- Հայկական վերնախավը վաղուց է կապված ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի հետ։ Ղարաբաղի շուրջ ողջ պատմությունը սկսվեց Ռուսաստանին Կովկասից դուրս մղելու համար։ Ճիշտ է, խաղաղապահ կոնտինգենտի շնորհիվ հնարավոր եղավ դրանից խուսափել, սակայն բրիտանական MI6 հետախուզական ծառայության տնօրեն Ռիչարդ Մուրի՝ Ռուսաստանը ոչնչացնելու պլանները չեն փոխվել։ Ի դեպ, ուզում եմ ուշադրություն հրավիրել մի շատ խոսուն հանգամանքի վրա: Ռիչարդ Մուրը բրիտանական հետախուզության ղեկավար դարձավ հենց Ղարաբաղում հայ-ադրբեջանական հակամարտության ֆոնին։ Նրա նշանակման մասին հայտարարվել էր 2020 թվականի օգոստոսին, իսկ արդեն սեպտեմբերի սկզբին հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը Ղարաբաղում ապասառեցվեց։ Քանի որ այն ժամանակ հնարավոր չեղավ Ռուսաստանին ներքաշել այդ հակամարտության մեջ, նշանակում է, որ խնդիրը դեռ լուծված չէ։ Ըստ այդմ, պետք է սադրել, սադրել ու նորից սադրել։ Դրանում ոչ մի բարդ բան չկա՝ ի դեմս Փաշինյանի և Ռուսաստանի ողջ շրջագծով այդ ներկայացման մնացած բոլոր «դերակատարների», ընդ որում, նրանցից ոմանք արդեն իշխանության ղեկին են, իսկ ոմանք նոր են պատրաստվում, բայց բոլոր այդ «հերոսները» լավ հայտնի են։ Ի վերջո, նրանք, ըստ էության, փորփրում են ողջ հետխորհրդային տարածքը։
svpressa.- Եթե զուտ տեսականորեն դիտարկենք, արդյո՞ք հնարավոր է Հայաստանի անդամակցելը ՆԱՏՕ-ին։
Ալեքսեյ Մարտինով.- Նույնիսկ տեսականորեն անհնար է։ Երբ վերջերս խոսվում էր Ուկրաինայի՝ ՆԱՏՕ մտնելու մասին, բոլորը քաջ գիտակցում էին, որ այն երկրները, որոնք տարածքային հակամարտություններ ունեն՝ կա՛մ սառեցված, կա՛մ թեժ փուլում, չեն կարող ընդունվել դաշինք, քանի որ դա հակասում է դաշինքի կանոնադրությանը։ Սակայն, եթե հանուն Ուկրաինայի Արևմուտքը պատրաստ էր որոշակի բացառություններ անել, չնայած, ի վերջո, դա էլ չեղավ, այլ միայն գազար թափահարել երեսին, ապա հանուն Հայաստանի ոչ մի բան էլ չի լինի, և դա՝ Հայաստանի ինչպիսի լոբբիստներ էլ լինեն ԱՄՆ-ում: Այնպես որ, այս ամենը անհեթեթություն է: Իսկ Փաշինյանին ցանկանում եմ հիշեցնել. եթե այն ժամանակ՝ 1990-ականներին, Հայաստանը չհայտնվեր ռուսական միջուկային հովանոցի տակ, ապա այսօր Հայաստան ընդհանրապես չէր լինի։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում