«Անռևանշ» իշխանափոխություն՝ հանուն ռևանշի
ПОЛИТИКАԵրեք տարի առաջ այս օրերին հայկական քաղաքական լեքսիկոնում փաշինյանական և ադրբեջանական միացյալ ջանքերով տեղ գտան «ռևանշ», «ռևանշիստներ» տերմինները, որոնք երկու դեպքում էլ վերաբերում են նախկին իշխանություններին՝ ՀՀ երկրորդ և երրորդ նախագահներին և իրենց քաղաքական թիմերին:
Եթե ներհայաստանյան դիսկուրսում «ռևանշիստ» հասկացությունն իշխանական մեդիա և վերլուծական շրջանակները ներկայացնում են՝ որպես «նախկինների վերադարձ», ապա ալիևյան քարոզչությունը «ռևանշ» հասկացության մեջ դնում է Հայաստանի և Արցախի դիրքերի ամրապնդման, կորցրածը վերադարձնելու իմաստ: Սակայն թե փաշինյանական, թե ադրբեջանական խոսույթում այն ստանում է բացահայտ բացասական երանգավորումներ:
Փորձենք հասկանալ իրականում, թե որքանով է «ռևանշ» հասկացությունը վերաբերելի իրականությանը՝ թե ներքաղաքական, թե հայ-ադրբեջանական հարթություններում, ինչի համար ստիպված եմ լինելու դիմել մի շարք այլ օտարահունչ եզրույթների:
Սկսենք ներքինից: Ի սկզբանե ակնհայտ էր, որ հավաքական նախկինները Հայաստանի ներքաղաքական կյանքում օրակարգ և բովանդակություն էին ձևավորում ոչ թե իշխանությանը հասնելու համար՝ որպես ինքնանպատակ, այլ՝ Արցախի և Հայաստանի անվտանգային փլուզվող միջավայրերի շարունակվող կործանումը կանխելու համար: Այսինքն՝ ներքին քաղաքական համակարգում պետք էր հաղթել՝ արտաքին քաղաքականություն իրականացնելու համար: Դրա մասին է վկայում բոլոր «նախկինների» հավաքական խոսույթի դիտարկումը, որում բացահայտ առավելությամբ առաջնային տեղ են զբաղեցնում անվտանգային և արտաքին թեմաները՝ ի հաշիվ սոցիալականի, տնտեսականի և այլն:
Եթե Երրորդ նախագահի դեպքում միանգամից հայտարարվել էր ղեկավար պաշտոն զբաղեցնելու հավակնությունների բացակայության մասին, ապա Երկրորդ նախագահի պարագայում գործընթացը սահուն կերպով մեկնարկեց 2021թ. խորհրդարանական ընտրություններից հետո, զարգացավ 2022թ.-ին և առավել բյուրեղացավ 2023թ.-ին:
Սեփական դեմքով իշխանության գալն իրականում ռևանշ չէ, այլ ռեստավրացիա է՝ վերականգնում: Այլ դեմքով կամ դեմքերով իշխանության վերադառնալն իրականում նույնպես ռևանշ չէ, այլ ռեինկարնացիա է:
Այսինքն՝ ի սկզբանե թե Երկրորդ, թե Երրորդ նախագահների շարունակվող քաղաքական գործունեությունը ռևանշ չէր: Ավելին, այսօր, իմ համեստ կարծիքով՝ իրենք իրենց առջև չեն դրել նաև ռեստավրացիայի կամ ռեինկարնացիայի խնդիրներ, և իրենց քաղաքական գերխնդիրը ոչ թե «Նիկոլին հաղթելն է» (ռևանշը), այլ Հայաստանի մայրամուտը կանգնեցնելը:
Որքան էլ ծանր և պարադոքսալ է հնչում, սակայն Հայաստանում չկա նաև կիրառական ռևանշիզմ Արցախյան հարցով: Եվ պատճառն այն չէ, որ Արցախի հայկականության վրա խաչ է դրվել (հիշեցնեմ ընդամենը Սերժ Սարգսյանի խոսքերն այն մասին, որ իր համար հայկական Արցախի էջը փակված չէ): Խնդիրը շատ ավելի ծանր է. ստեղծվել է մի իրավիճակ, երբ Արցախին հայկականությունը վերադարձնելու համար օրհասական է Հայաստանի փրկության հարցը:
Այսինքն՝ մինչև այսքան երանավետ ռևանշին հասնելը, որից այդքան վախենում են Ալիևն ու Փաշինյանը, կան շատ ավելի կիրառական և կոնկրետ հրամայականներ: Ցանկացած խոշոր վթարից հետո ծանր վնասվածքներով պացիենտը չի կարող միանգամից քայլել կամ վազել: Բժիշկները նախ պարտավոր են փրկել հիվանդի կյանքը, հետո՝ վերականգնել նրա ուժերը, և նոր վերջում փորձել վերադարձնել սովորական կյանքի:
Այս անալոգիան թույլ է տալիս պնդելու, որ Հայաստանն այսօր նախ և առաջ ունի ռեանիմացիայի՝ վերակենդանացման կարիք, ինչը համադրելի է Նիկոլին իշխանազրկելու հետ: Հաջող ռեանիմացիայից հետո Հայաստանն ունենալու է ռեաբիլիտացիայի՝ վերականգնման կարիք, ինչը համադրելի է բոլոր ուղղություններով խորքային փոփոխությունների և մոդեռնիզացիայի հետ: Եվ միայն այդքանից հետո հարկ է կրկին վերադառնալ «մեծ ռինգ», այն է՝ ռևանշի գաղափարին:
Ուստի թե ներքաղաքական, թե տարածաշրջանային կոնտեքստներում Հայաստանում չկա ռևանշիզմի առաջնահերթություն, կա բոլոր հարթություններում ազգային արժանապատվությունը վերագտնելու և Հայաստանի կենսունակությունը պահպանելու գերխնդիր:
Ռևանշ լինելու է, եթե Հայաստանը լինի: Որպեսզի Հայաստանը լինի, Նիկոլը չպիտի լինի իշխանության: Որպեսզի Նիկոլը չլինի իշխանության, քաղաքական օրակարգում պետք է պայքարել իշխանափոխության՝ որպես ռևանշ դրսևորվելու կամ ներկայացնելու նարատիվի դեմ:
Սխեմատիկ ասած, որպեսզի դրսում ռևանշի շանս ունենանք, ներսում Փաշինյանի իշխանազրկումը չպետք է ռևանշ դիտվի:
ԱՐՄԵՆ ԱՇՈՏՅԱՆ
ՀՀԿ փոխնախագահ
«Նուբարաշեն» ՔԿՀ
11.11.2023թ.
Скончался брат Мадонны Кристофер «Крис» Джерард Чикконе
Ким Кардашьян отпраздновала пятую годовщину своего бренда Skims
Адвокат утверждает, что существуют секс-видео Шона «Дидди» Комбса с тремя знаменитостями первой величины
Марк Цукерберг показал кастомный Porsche Cayenne Turbo GT, переоборудованным в минивэн для его жены Присциллы
В армии Азербайджана начались перестановки
Какая ситуация на территории горящего в Ереване магазина «Домус»?
АНО "Евразия" организовала посещение Ванадзорского Драматического театра имени АбелянаМВД: Информации о пострадавших в пожаре на складе и павильоне «Домус» нет
В школе села Нор Ерзнка внезапно скончался 15-летний юноша
Генсек НАТО в годовщину нападения ХАМАС приветствовал усилия союзников для прекращения конфликта
Пожар в «Домусе» потушен
Глава Минэкономики Армении и представители Всемирного банка обсудили совместно реализуемую работу
В Иране планируют заключить «Пакт сопротивления» с рядом стран Ближнего Востока
В Литве начинаются масштабные учения с участием стран НАТО
Погода в Армении
В Ереване планируется благоустроить 121 двор
МИД: У Республики Армения нет иной повестки дня, кроме защиты от возможной агрессии
Группа «Альтернативные проекты»: Власти Армении ведут регион к большой войне
Цена нефти Brent снизилась до $77,8 за баррель
Курсы валют в Армении
Гендиректор Ucom принял участие в международной конференции, организованной Институтом внутренних аудиторов Армении
Живых микробов нашли в скале возрастом 2 миллиарда лет
РСЗО "Ураган" уничтожила пункт дислокации ВСУ в Донбассе
Эрдоган обвинил Израиль в использовании региональных конфликтов «в качестве предлога»
Глава Генштаба ВС Польши заявил о необходимости увеличения армии и посетовал на демографический кризис
Президент Азербайджана угрожает Армении новой войной
Китайские роботы могут имитировать мимику и эмоции человека
В Арарате учительница ударила бутылкой с водой школьников: они получили травмы
В Венгрии прошла массовая акция протеста против «фабрики пропаганды» Виктора Орбана
Al Jazeera: Система здравоохранения Ливана находится на грани краха из-за израильских атак
В Лондоне десятки тысяч человек вышли на пропалестинскую и произраильскую акции: 15 человек задержаны
Jerusalem Post: Израильская армия планирует серьезные ответные меры против Ирана
Гонконг: более 90 жителей заразились опасной инфекцией, 4 человека погибли
5 октября – Всемирный день учителя
Число жертв тайфуна «Кратон» на Тайване выросло до четырех, пострадавших не менее 700
Артиллерия военной базы ЮВО в Армении уничтожила условного противника на полигоне Алагяз
Удивительную взаимовыручку показали слоны из Таиланда – спасли своего ослепшего сородича
Умерла мультипликатор, создатель «Бременских музыкантов» Марина Восканьянц
Массовое отравление в школьной столовой в Якутии: 29 учащихся госпитализированы
В Армении прошли армяно-американские полевые учения
Глава МИД Ирана прибыл в Дамаск
Заметно потеплеет: прогноз погоды в Армении на выходные
Александр Петраков опубликовал список футболистов, приглашенных в сборную Армении
Пьяный водитель Kia наехал на пешеходов в Ереване: один скончался, трое в больнице
Начальник международного военного штаба НАТО посетил мемориальный комплекс Геноцида армян
Сирия направила заявку на вступление в БРИКС
В Ливане погиб лидер военного крыла палестинской группировки ХАМАС
Сагателян: Неслучайно азербайджанская пресса устроила истерику, выбрав в качестве мишени АРФДМИД Армении: Ожидаем укрепления партнерства с НАТО и повышения нашего оборонного потенциала
Погода в Армении