Օխլոկրատիայից՝ խուլիգանակրատիա. «Փաստ»
ПОЛИТИКА![Օխլոկրատիայից՝ խուլիգանակրատիա. «Փաստ»](/timthumb.php?src=disc/18-06-24/e75b2d6bdc5715bd80462a2a29eed480.jpg&w=780)
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում Նիկոլ Փաշինյանի ու նրա գլխավորած ՔՊ-ի իշխանությունը՝ որպես կառավարման տեսակ: 2018 թվականից սկսյալ, իսկ վերջին մի քանի տարին՝ առավել ևս, հաճախ կարելի էր հանդիպել բռնապետություն, ավտոկրատիա տերմինները, որին ձգտում է Նիկոլ Փաշինյանը, որը ժողովրդավարությունից փշուրներ անգամ չի թողել: Վերջին իրադարձությունների ֆոնին այդ ամենին վերստին ականատես եղանք բոլորս: Նաև իրենց քարոզած «դեմոկրատական արժեքները» իրենց շահերին զոհած «հավաքական Արևմուտքի» ներկայացուցիչները: Նրանք տեսան, որ իրենց հովանավորած ու ֆինանսավորած, այսպես կոչված, «բարեփոխումներով» ստացվել է, ինչպես քաղտեխնոլոգ Կարեն Քոչարյանն է նկատել, «բարեփոխված գեստապո»:
Այսինքն, ստացվել է իբրև թե «ոստիկանություն», որի շատ կոնկրետ ստորաբաժանումներ կոչված են հանուն Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը պահելու բզկտելու, խմբակային հարձակումների ու խոշտանգումների ենթարկելու ընդվզող քաղաքացիներին, աղետաբեր ռեժիմի դեմ հրապարակայնորեն արտահայտվողներին: Դրան ինչ անուն ասես կարելի է տալ, բայց հասկանալի է, որ դա չնչին աղերս իսկ չունի ո՛չ ժողովրդավարության, ո՛չ պետության, ո՛չ էլ, առավել ևս, մարդկայնության հետ: Վերադառնանք սակայն հիմնական հարցին: Հիմա Հայաստանում ի՞նչ է, բացի այն, որ գործնականում երկրում ներդրված է Փաշինյանի ու նրա կամակատարների միջոցով իրականացվող արտաքին կառավարում՝ ընդգծված արևմտա-թուրք-ադրբեջանական ակցենտով:
Չնայած ձևական առումով Փաշինյանը և նրա ՔՊ-ն ընտրվել են 2021թ. ԱԺ արտահերթ ընտրություններով, ավելի ճիշտ՝ ինքնավերարտադրվել են՝ գրանցված ընտրողների համատարած պասիվության, ի լրումն՝ վարչական ռեսուրսների չարաշահման պայմաններում, բայց նրանք վաղուց արդեն դադարել են լինել ընտրությունների միջոցով ձևավորված իշխանություն՝ իրենց քաղաքական էությամբ ու բովանդակությամբ: Այս խումբը, Փաշինյանի գլխավորությամբ, խախտել է իր իսկ նախընտրական խոստումները, ավելին՝ այդ խոստումների հիման վրա ու դրանց իմաստն արտացոլող իր իսկ կառավարության ծրագիրն է ոտնահարել: Հանրագումարում՝ խորհրդարանում 2021-ի, օրինակ՝ աշնան դրությամբ ձևավորված մեծամասնական պատկերը ոչ մի կերպ չի համապատասխանում Հայաստանի հասարակության ներկայիս տրամադրություններին և չի արտացոլում այդ տրամադրությունները:
Գործնականում Հայաստանի Հանրապետության՝ Սահմանադրությամբ ժողովրդին պատկանող իշխանությունը զավթված է նույն այդ ժողովրդից՝ իրենց ընտրված ու լեգիտիմ համարող անձանց որոշակի խմբի կողմից, որը ուղղակիորեն իրեն ենթարկվող ոստիկանական ուժերի միջոցով ամենաիսկական ահաբեկման է ենթարկում նույն այդ հասարակության ակտիվ զանգվածին: Բայց սա բռնապետությո՞ւն է: Մեծ հաշվով՝ այո: Սակայն մեր մի հայրենակից բավականին դիպուկ դիտարկում է արել այդ առնչությամբ. «Մի՛ շփոթեք բռնապետությունը խուլիգանապետության հետ»: Եվ իսկապես էլ՝ բռնապետությունը, որպես կանոն, ինչքան էլ տարօրինակ չհնչի, հիմնվում է գաղափարի, գաղափարական համոզմունքների, որոշակի ուսմունքների վրա: Տվյալ դեպքում՝ կարևոր չէ, թե ինչ ուսմունքի: Իսկ նման տերմիններ Փաշինյանի ու նրա ՔՊ-ի դեպքում ուղղակի հնարավոր չէ կիրառել: Չկա գաղափար:
Ինչպես ինքն էր ասում՝ «իզմ»-եր չկան: Որևէ մեկին կամ որևէ ուժի մերժելն ինքնին գաղափար չէ: Մերժելով կարելի է ինչ-որ մեկին վանել, հեռացնել, կարելի է քանդել, ավերել, քայքայել: Բայց դա գաղափար չէ: Պարգևավճարը, «չաղ ու բախտավոր ապրելը», շարունակաբար պատերազմների ու աղետների հանգեցնող «խաղաղությունը» նույնպես գաղափարներ չեն: Ինչպես գաղափար չէ, օրինակ՝ «կոռուպցիայի դեմ պայքար» ասելով՝ այդ նույն կոռուպցիայի մեջ ընկղմվելը: Այսինքն, ՔՊ-ի միակ «գաղափարախոսությունը» մնում է պաշտոնը՝ դրանից բխող հետևանքներով՝ կարգավիճակ, փող և այլն... Մի խոսքով, Նիկոլ Փաշինյանը շատ է ցանկանում ձևավորել բռնապետություն: Սակայն, դիտարկելով վերջին տարիներին նրա իշխանության պահվածքը, գործելակերպը, գալիս ես անխուսափելի հետևության, որ գործ ունենք պարզ խուլիգանապետության հետ: Ավելին, որոշ փորձագետներ սոցցանցերում սկսել են օգտագործել «լակոտակրատիա» տերմինը: Դա գործնականում դրսևորվում է տվյալ իշխանության գործունեությանն առնչվող ամեն ինչում՝ սկսած պետական մարմինների կառավարումից, վերջացրած հանրության հետ հարաբերություններով:
Ըստ որում, դեռևս 2018-ին, երբ Փաշինյանի «թավիշը» գալիս էր, ավելի ճիշտ՝ եկավ իշխանության, ի թիվս քչերի, մեր թերթն էլ ուշադրություն հրավիրեց օխլոկրատիայի հաստատման ու դրա պարունակած վտանգների վրա: Օխլոկրատիան այն է, երբ պետության ու ժողովրդի համար կենսական նշանակության հարցերի (ասենք՝ ոչ շատ կարևոր թվացողների ևս) վերաբերյալ որոշումները կայացվում են ոչ թե սահմանադրորեն ժողովրդի իշխանության կիրառմամբ, այլ ամբոխի քմահաճույքներով: Գործնականում այդպես էլ եղավ: Ու չնայած հետագայում տեղի ունեցած ԱԺ երկու արտահերթ ընտրություններին (2018թ. դեկտեմբեր, 2021թ. հունիս), բովանդակային առումով փոփոխություն տեղի չունեցավ: Հիմնական փոփոխությունն այն է, որ օխլոկրատիկ ռեժիմը արագորեն վերափոխվեց խուլիգանականի՝ գործնականում էլ ավելի ցածր մակարդակի վրա իջնելով:
Ու միանգամայն օրինաչափ է, որ նման իշխանությանը ենթարկվող ոստիկանական կոնկրետ ստորաբաժանումներ իրենց դրսևորում են, ինչպես դա Բագրատ Սրբազանն է նկատել, խուլիգանի նման. լինի դա դեռահասի մազերը քաշելով «բերման ենթարկելը», 20-30 հոգով փողոցային խուլիգանի նման ԱԺ պատգամավորի վրա հարձակվելը, թե ցուցարարների, այդ թվում՝ կանանց, տարեցների վրա 15 րոպեում 25-30 նռնակ նետելը, թե որևէ այլ՝ այս օրերին լիուլի արձանագրված ապօրինություն: Այդ ամենը, ինչպես նաև վերջին օրերին ծավալվող վայրագ ռեպրեսիաները հենց ասվածի ցցուն ապացույցներն են: Ամենից վատն այն է, որ այս անկումը, որակական ու բովանդակային այդ գահավիժումը տակավին շարունակվում է: Գուցե կան մտածողներ, թե պետք է մինչև վերջ ընկնել, որպեսզի դրանից հետո սկսենք բարձրանալ: Բայց վախենանք՝ մոլորություն է այդպես կարծելը: Համենայն դեպս, եթե կա տարբերակ, ապա չարժե ապառաժներին բախվելով՝ ջարդուխուրդ լինել: Եթե կա տարբերակ, պետք է այս անկումը, այս գահավիժումը կասեցնել հնարավորինս շուտ ու այդ կետից արդեն սկսել բարձրանալ...
ԱՐՄԵՆ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
![](banners/ideal.gif?v=1)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/2189538f2f67e1e7908ac54d8a850d4b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/fecc646931951af34a09a92d7b17e6a6.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/c4d00d5a107d69a605f03442fcc09a43.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/7da37dabf2e12c853f911f1d5adb5c50.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/b066faf17e4cd690fbe466aec9d5f0d5.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/becc7a4da54ebb008839878316797c2a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/58328713315eb1755bfea3ffd96f7e18.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/61cdabc1945c660e03c3762d3da5982e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/0d7202c998c480290c767c7cf5efa492.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/3698be1fd884262e98253986d589cedb.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/1f0e8b33a063d154653b987f3f416f93.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/1aaa4c478df4136c4fb4111db3d6a776.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/24a832cf495cf454098f6083e6c50994.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/dc15de6c72e136b3a1f7ec0a1888846b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/96d292c6d25e39b9b272a11cfb1a5050.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/2e7cdc8984d3468717b22a2eda71c9de.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/075e4c69ae2ede11d54fd94b0d15a8d6.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/7f6f5c34707942af1fa2bc74853217bc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/96abc6f25f700dfb72339c506f7cf2dc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/f8b851c085c6832233a0f1d67e8a7bc3.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/0513e255341db6798135e29567992d4a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/1a528ecb549457f31755aa8a13355990.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/ac1562bd18181fd3dcd3384519091d53.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/234a26b6a4532b3982642e73545ef8d5.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/71d8f428a91a8ef95f0642f70d846bb0.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/1ef04973d0e5b8502989415cdb28e952.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/9605557964513a2296db1b1bf2b6673c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/1e021cb8b28495e4b109bc4d30b635b0.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/28dc633f56bbac51375483b2361cda37.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/cb9fba14cf4e4cee2c41be2268760e51.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/58ab19b0bed7cf977d0fcf36c683a23b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-12-24/119e71e0118b267efa9b1b7e46d504b2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/979c16f763785d9babc9ee80c59313ac.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/516dedebd37992d980fbff351cd3e8f7.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/71faa3ceb2da4139741d3843edf63ff7.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/a97d7ec239e4db5f2a92e5db2684137c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/e671295a564724d370b65752049c7d47.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/1ed05f1c0612a8d73f31880962449738.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/d61e3fd21555adc5912236c9ba993cd9.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/99e648d498b08b6f6187d483756b529f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/e8df22d0569c73cdcb688ded9b8bec32.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/546194fa6e51a6b170211346663d90ec.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/6fd6220d1bed26357d89a5549ee458a2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/6da95a6ed7c129d341d461b7974fb430.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/60db3a48aa559e544af1d2a133437e23.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/07c6e370a233cce6ae192c565db83540.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/36e98ccb61e7c949d2b6aa3472425019.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/0399aaab04e938fb928ee80772408687.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/32e8c8356decc8f879483c31c442bd48.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-12-24/adb1b2b1512f092217cc652e24ec63a8.jpg&w=60&h=60)