Ереван, 01.Ноябрь.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Ադրբեջանի կեղծիքն Ամբերդի վերաբերյալ․ «Գեղարդ» հիմնադրամ

ПОЛИТИКА

Սեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին

Հայաստանի Հանրապետության տարածքի նկատմամբ հավակնությունների քաղաքականության շրջանակում Իլհամ Ալիևն ադրբեջանցի գիտնականներին հանձնարարել էր ուսումնասիրել և աշխարհին ներկայացնել «Արևմտյան Ադրբեջանը»։ Մասնավորապես, նա հայտարարել էր, որ «Արևմտյան Ադրբեջանը պատմական ադրբեջանական երկրամաս է, իսկ քաղաքների ու գյուղերի անվանումներն ադրբեջանական ծագում ունեն»։Այս մասին հոդված է հրապարակել «Գեղարդ» հիմնադրամը։ 

«Օգտակարը» հաճելիի հետ համատեղելով՝ ադրբեջանցի գիտնականները մեծ եռանդով անցել են Ալիևի հանձնարարությունը կատարելու և հատկացվող ֆինանսական միջոցները յուրացնելու գործին։ Ընդ որում` կարևոր չեն հիմնավորումները, պատմական աղբյուրներն ու օբյեկտիվությունը։

Սխեման աշխատում է հետևյալ կերպ․ «հետազոտության» համար անհրաժեշտ է ընտրել ՀՀ տարածքում գտնվող պատմամշակութային որևէ օբյեկտ, անվանել այն աղվանական կամ թյուրքական, ասել, որ հայերը յուրացրել են դա, և նյութը պատրաստ է, գումարն էլ՝ յուրացված։

Նման օրինակներից է Ադրբեջանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Ա․ Բաքիխանովի անվան Պատմության ու ազգաբանության ինստիտուտի աշխատակից Ֆաիկ Իսմայիլովի հոդվածը ՀՀ Արագածոտնի մարզում գտնվող Ամբերդ ամրոցի մասին, որը հրապարակել է Ադրբեջանի «Ազերթաջ» պետական լրատվական գործակալությունը։

Ավելորդ է նշել, որ հոդվածը կառուցված է կեղծ և անտրամաբանական պնդումների վրա։ Այն սկսվում է նախաբանով, որում նկարագրվում է, որ ժամանակին թյուրքական ժողովուրդները պաշտում էին երկնային աստվածություններին և հետևաբար ձգտում էին իրենց ճամբարները կառուցել բարձրադիր վայրերում։ Եվ քանի որ Ամբերդն էլ բարձրադիր վայրում է կառուցված, ուրեմն այն աղվանական ճարտարապետության նմուշ է (ժամանակակից ադրբեջանական պատմագրությունը փորձում է ադրբեջանական անցյալի մեջ միաձուլել թյուրքական և աղվանական բաղադրիչները)։

Ինչ վերաբերում է Ամբերդի տարածքում 11-րդ դարում հայ իշխան Վահրամ Պահլավունու կառուցած Վահրամաշեն Կաթողիկե եկեղեցուն, ապա, ըստ ադրբեջանցի գիտաշխատողի, այն նման է Գանձասարի եկեղեցուն։ Ըստ Իսմայիլովի տրամաբանության՝ քանի որ հայկական Գանձասարը նույնպես «աղվանական» է և նման է Վահրամաշեն եկեղեցուն, վերջինս էլ նույնպես «աղվանական» է։ Եկեղեցու պատերի հայերեն գրությունների առկայությունն էլ իր «բացատրությունն» ունի․ «հայերը դրանք ավելացրել են 20-րդ դարի սկզբին՝ ամրոցը յուրացնելու նպատակով»,- ասում է ադրբեջանցի հեղինակը։  

Եվ երրորդ «փաստարկը»՝ 11-րդ դարում` Պահլավունիների օրոք, կառուցված բաղնիքը 20-րդ դարում ստեղծված «Ադրբեջանի բաղնիքային ճարտարապետության յուրահատուկ տիպիկ օրինակներից մեկն է»։

Իրականում Ամբերդ ամրոցն՝ իր հարակից շինություններով, ո՛չ ադրբեջանական է, ո՛չ թյուրքական (չնայած որոշ ժամանակ գտնվել է սելջուկյան տիրապետության տակ), ո՛չ էլ աղվանական։

Ամբերդի հիմնադրման ստույգ ժամանակաշրջանը հայտնի չէ: Որոշ գիտնականներ այն վերագրում են կիկլոպյան, ոմանք էլ` ուրարատական և վաղմիջնադարյան ժամանակաշրջաններին: Պեղումների և պատմահնագիտական ուսումնասիրությունների հիման վրա Ամբերդ ամրոցը թվագրվում է 10-13-րդ դարերով:

Ըստ պատմական աղբյուրների՝ Ամբերդի շինարարությունն սկսվել է 7-րդ դարում Կամսարական իշխանների կողմից: 10-րդ դարում այն պատկանել է Պահլավունի իշխաններին և եղել Բագրատունյաց թագավորության ռազմապաշտպանական կարևոր հենակետերից մեկը։ Ամրոցին էր վերապահված Անի քաղաքի պաշտպանական համակարգի պատասխանատու դերերից մեկը:

Հետագայում Ամբերդն անցել է Զաքարյաններին, այնուհետև Վաչուտյանների օրոք դարձել է այդ իշխանական տան վարչական կենտրոնը:

«Ամբերդ ամրոց» պատմամշակութային արգելոցն ընդգրկում է ճարտարապետական հետևյալ կառույցները՝ միջնաբերդը կամ իշխանական դղյակը և դղյակի մուտքը, պարիսպները, Արքաշենի և Ամբերդաձորի դարպասները, Կաթողիկե Վահրամաշեն եկեղեցին (1026 թ.), մատուռը, ձիթհանը, խմելու ջրի ցանցն ու ջրամբարները, բաղնիքը (10-11-րդ դդ.), գաղտնուղիներն ու ամրոցի ներսում այլ շինություններ:

Առավել մանրամասն` այստեղ. 

https://t.me/armenia24live

Научитесь экономить. Международный день сбережений с Idram Junior У бывшей жены Билла Гейтса новый бойфренд Ранние симптомы деменции Брюса Уиллиса проявились в виде возвращения его детского заикания Кайли Дженнер в образе Барбареллы Ким Кардашьян удалила YouTube-канал своего сына Сэйнта после публикации постов с критикой Камалы Харрис Финансирование МИД Армении в 2025 году увеличится на 2,2% Ценности нематериального культурного наследия Армении пополнятся еще семнадцатью Часть территории Аграрного университета Армении выделена Французскому университету Акция протеста преподавателей Аграрного университета продолжилась у посольства Франции в Армении Актеры «Гоя» добровольно покинули территорию театра Погода в Армении Эксперт: Почему же следующие друг за другом в Армении протестные движения терпят неудачу? Нефть Brent подорожала до $73,02 за баррель В Армении внедряется новая система маркировки В Армении установлена тарифная квота на вьетнамский длиннозерный рис Армения получит от Азиатского банка развития бюджетный кредит Адвокат: На основании фейковых «оперативных данных» о хранении оружия на рассвете задержаны еще 4 гражданина Представитель Госдепа: отношения с правительством Грузии продолжаются на пересмотренных условиях Парламент Армении одобрил возвращение на службу отставных кадровых военных Лавров назвал шизофреническим «план победы» Зеленского Мамиджанян: Будет удивительно, если НС не примет заявление о возвращении армянских пленных Накануне транспортного коллапса в Ереване: Оппозиционер критикует муниципальные власти Оппозиционер: Власти Армении лгут – в их повестке нет вопроса возвращения военнопленных В Грузии расследуют 47 уголовных дел, связанных с нарушениями на выборах МИД Армении: Между Ереваном и Москвой есть разногласия по ряду внешнеполитических вопросов Настала очередь приграничных сел: кто присоединится к инициативе? «Паст»Грузинская мечта и армянские галлюцинации В детском садике в Арташате произошло возгорание Сальма Хайек испытывает давление из-за необходимости зарабатывать деньги, несмотря на ее брак с миллиардером Франсуа-Анри Пино Канье Уэст достиг внесудебного соглашения с Adidas Ким Кардашьян восхитила и возмутила фанатов новыми фотографиями Юрий Шевчук и рок-группа ДДТ выступят с большим концертом в Ереване В Астане состоится встреча глав государств ОДКБ, a неформальный саммит СНГ пройдет в конце декабря Украина и Россия возобновили переговоры о прекращении ударов по энергетике Президента Грузии вызвали на допрос из-за заявлений о фальсификации выборов Крупное ДТП на трасе Ереван-Ерасх: В больницу доставлены пять человек Китай надеется разрешить торговые споры с Евросоюзом Актеры «Гоя» два дня ночуют в театре СМИ: в Словакии более половины врачей заявили об увольнении из-за недовольства окладами Руководитель: Приток кадров в Антикоррупционный комитет Армении остается недостаточным В женевском соборе Сен-Пьер состоится Всемирный молебен за Армению и армянских заложников Комитет госдоходов: В Армении выявлен очередной случай скрытого оборота Нефть Brent подорожала до $71,5 за баррель Цена фьючерса на золото на Comex обновила исторический максимум Мери Робинсон: Надеюсь, что принимающая СОР29 страна осознаёт необходимость освобождения армянских пленных Политолог: К судьбе армян Ливана проявляется абсолютное безразличие Глава СК РА играет словами: Попытки вмешательство в дело Кярамян считает не преступлением, а «явлением» Соратник Пашиняна: Мы поработаем на предвыборном этапе, чтобы добиться еще одного успеха Посол Франции в Армении ответил на выпады азербайджанских СМИ Финансирование Следственного комитета Армении в 2025 году увеличится на 1,4 млрд. драмов