Տնտեսական ակտիվության... ազատ անկումը. «Փաստ»
ЭКОНОМИКА«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Արտաքին գործոններով պայմանավորված Հայաստանի տնտեսական վերելքի ժամանակահատվածն ավարտվում է, ու տնտեսությունն այլ փուլ է թևակոխում։ Չնայած տնտեսական ակտիվությունը դեռևս որոշակիորեն բարձր մակարդակի վրա է, բայց ամիսներ շարունակ նվազման միտումներ է գրանցում։ Այս ամենն արտացոլվում է նաև Համաշխարհային բանկի զեկույցում, որտեղ նշվում է, թե օգոստոսին Հայաստանի տնտեսական աճը տարեկան կտրվածքով փոքրինչ դանդաղել է՝ 6,2 %-ից հասնելով 5,6 %-ի։ Տարվա ամիսների կտրվածքով վերլուծելու դեպքում կտեսնենք, որ ՀՀ տնտեսական ակտիվության աճի տեմպերը վերջին ամիսներին էականորեն դանդաղել են տարեսկզբի բարձր աճերի համեմատ։ Այնուամենայնիվ, սեպտեմբերին նկատվել է աճի տեմպի որոշակի արագացում, ինչը հիմնականում պայմանավորված է ծառայությունների և արդյունաբերության աճերի արագացմամբ։
Վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ 2024 թ. հունվար-սեպտեմբեր ամիսների աճին առևտրի և արդյունաբերության նպաստումները եղել են 8,3 և 2,7 տոկոսային կետով։ Աճի համար պայմաններ են ստեղծել նաև ծառայությունների և շինարարության ոլորտները՝ համապատասխանաբար 1,4 և 0,8 տոկոսային կետով: Միևնույն ժամանակ, նկատենք, որ, չնայած շինարարության ոլորտում աճը շարունակվում է, սակայն այն այս տարվա սեպտեմբերին կազմել է 14,7%, սակայն օգոստոսի համեմատ դանդաղել է 1,8 տոկոսային կետով, իսկ հունվար-սեպտեմբեր ամիսների աճը կազմել է 15,9%՝ դանդաղելով 0,3 տոկոսային կետով: Ճիշտ է, բնակարանային շինարարության նկատմամբ հետաքրքրությունը դեռևս պահպանվում է, սակայն երբ 2025թ. հունվարի 1-ից ուժի մեջ կմտնեն հիփոթեքային վարկի շրջանակներում եկամտահարկի վերադարձի սահմանափակումները, ապա այն իր բացասական ազդեցությունը կունենա շինարարության ոլորտի աճի վրա։
Ինչպես ցույց է տալիս «Լույս» հիմնադրամի կատարած վերլուծությունը, այս տարվա վերջին ամիսներին տնտեսական ակտիվությունն ավելի է նվազելու, քանի որ նախորդ տարվա վերջին ամսիներից վերարտահանման՝ մասնավորապես ոսկերչական գործունեության արագացմամբ պայմանավորված՝ տնտեսական ակտիվության արագացումն արդեն սարերի հետևում է։ Որոշակի ամիսների միայն արտահանման մեկ երրորդը կազմում էր ոսկու և ադամանդների վերարտահանումը Ռուսաստանից դեպի Արաբական Միացյալ Էմիրություններ և Հոնկոնգ։ Շատ մասնագետներ զգուշացնում էին, որ վերարտահանման վրա հիմնված տնտեսական բարձր աճի էֆեկտը խաբուսիկ է, և երկարաժամկետ արդյունքներ չի կարող ապահովել, բայց նրանց լսող չկար։ Կարևորը գեղեցիկ ցուցանիշներ ցույց տալն էր։ Ու հիմա արդեն ոսկերչական գործունեության արգելակման պայմաններում առևտրի աճի տեմպն աստիճանաբար դանդաղում է, ինչն իր արտացոլումն է գտնում առևտրի հաշվեկշռում։
Առևտրի ոլորտում սեպտեմբերին գրանցվել է 13,4 % աճ, որը 1,5 տոկոսային կետով ցածր է նախորդ ամսվա ցուցանիշից: Ըստ երևույթին, հաջորդ ամսվանից ավելի կդանդաղի։ Արտահանման աճը ևս դանդաղել է՝ այս տարվա սեպտեմբերին կազմելով 38,9 % և նախորդ ամսվա համեմատ իջնելով 26,1 տոկոսային կետով: Այս ցուցանիշները ևս մեկ անգամ ցույց են տալիս, թե արտահանման մեջ ինչ մեծ մասնաբաժին էին կազմում ոսկերչական ապրանքները։ Ներմուծման աճի տեմպը ևս էականորեն դանդաղել է: Այս ոլորտում աճը 2024 թ. սեպտեմբերին կազմել է 11,9%՝ էականորեն ցածր լինելով ինչպես տարեսկզբի, այնպես էլ նախորդ ամսվա ցուցանիշներից: Նման իրողությունը մի կողմից կապված է նույն ոսկերչական ապրանքների վերարտահանման ծավալների նվազման, իսկ մյուս կողմից՝ այլ ապրանքախմբերի գծով ներմուծման նվազման կամ ներքին պահանջարկի նվազման հետ:
Պետք է նաև հաշվի առնել, որ Հայաստանի տնտեսական խնդիրները կարող են խորանալ, քանի որ ՀՀ տնտեսությունը պատրաստ չէ կտրուկ ցնցումների, որոնք կարող են պայմանավորված լինել արտաքին տնտեսական գործոններով։ Օրինակ՝ Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի ֆոնին ռուսական շուկայում տեղի ունեցող տնտեսական տեղաշարժերը, Ռուսաստանի նկատմամբ խիստ պատժամիջոցները, ռուբլու արժեզրկումը, գնաճը և այլ հանգամանքներ կարող են էական բացասական ազդեցություն ունենալ Հայաստանի տնտեսության վրա։ Պատահական չէ, որ զբոսաշրջությունից և տրանսֆերտներից ստացված Հայաստանի եկամուտները խիստ նվազել են; Այս երկու ոլորտն էլ էականորեն փոխկապակցված են Ռուսաստանից մարդկանց ու կապիտալի հոսքերի հետ:
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
АНО «Евразия» организовала вечер, посвященный творчеству ЛермонтоваВклад в науку: Ереванский филиал РЭУ отметил выпуск 10-го, юбилейного номера сборника «проблемы социально-экономического развития: поиски перспективы, решения»
Общественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности
Новый и современный: филиал «Арабкир» IDBank возобновил свою работуОппозиционный член Совета старейшин Еревана пригласила мэра столицы в метро: Это и есть транспортная реформа
В 2026 году в Армении состоится COP-17
Ваге Ованнисян: Мы не пытаемся понять причины неудачи движений после поражения
ЦБ Армении готов «удовлетворить любой дополнительный спрос на 100-драмовые монеты»
Brent подорожала до $74,23 за баррель
Аршакян: В Армении мы ощутили на себе последствия изменения климата
Курсы валют в Армении
Российские военные в Курской области разграбили дома местных жителей
Представители министерств образования Армении и Таджикистана обсудили вопрос расширения сотрудничества
Карен Мурадян назначен военным атташе Армении в Чехии
Оппозиционный депутат: Омбудсмен Армении не способен защитить права человека
Участники акции протеста в Ереване направились к зданиям МИД Армении и посольства России
Перекрыт очередной канал поставок наркотиков из Ирана в Армению
Компания Ucom запустила сеть 5G в первых девяти городах
Научитесь экономить. Международный день сбережений с Idram Junior
У бывшей жены Билла Гейтса новый бойфренд
Ранние симптомы деменции Брюса Уиллиса проявились в виде возвращения его детского заикания
Кайли Дженнер в образе Барбареллы
Ким Кардашьян удалила YouTube-канал своего сына Сэйнта после публикации постов с критикой Камалы Харрис
Финансирование МИД Армении в 2025 году увеличится на 2,2%
Ценности нематериального культурного наследия Армении пополнятся еще семнадцатью
Часть территории Аграрного университета Армении выделена Французскому университету
Акция протеста преподавателей Аграрного университета продолжилась у посольства Франции в Армении
Актеры «Гоя» добровольно покинули территорию театра
Погода в Армении
Эксперт: Почему же следующие друг за другом в Армении протестные движения терпят неудачу?
Нефть Brent подорожала до $73,02 за баррель
В Армении внедряется новая система маркировки
В Армении установлена тарифная квота на вьетнамский длиннозерный рис
Армения получит от Азиатского банка развития бюджетный кредит
Адвокат: На основании фейковых «оперативных данных» о хранении оружия на рассвете задержаны еще 4 гражданина
Представитель Госдепа: отношения с правительством Грузии продолжаются на пересмотренных условиях
Парламент Армении одобрил возвращение на службу отставных кадровых военных
Лавров назвал шизофреническим «план победы» Зеленского
Мамиджанян: Будет удивительно, если НС не примет заявление о возвращении армянских пленных
Накануне транспортного коллапса в Ереване: Оппозиционер критикует муниципальные власти
Оппозиционер: Власти Армении лгут – в их повестке нет вопроса возвращения военнопленных
В Грузии расследуют 47 уголовных дел, связанных с нарушениями на выборах
МИД Армении: Между Ереваном и Москвой есть разногласия по ряду внешнеполитических вопросов
Настала очередь приграничных сел: кто присоединится к инициативе? «Паст»Грузинская мечта и армянские галлюцинации В детском садике в Арташате произошло возгорание
Сальма Хайек испытывает давление из-за необходимости зарабатывать деньги, несмотря на ее брак с миллиардером Франсуа-Анри Пино
Канье Уэст достиг внесудебного соглашения с Adidas
Ким Кардашьян восхитила и возмутила фанатов новыми фотографиями
Юрий Шевчук и рок-группа ДДТ выступят с большим концертом в Ереване
1
Пэрис Хилтон показала фанатам свой частный самолет Sliv Air
2
Оппозиционер: Власти Армении лгут – в их повестке нет вопроса возвращения военнопленных
3
Зеленский обсудил с президентом Южной Кореи привлечение военных КНДР в войну
4
Глава СК РА играет словами: Попытки вмешательство в дело Кярамян считает не преступлением, а «явлени...
5
Представитель Госдепа: отношения с правительством Грузии продолжаются на пересмотренных условиях