«Պետք է ապրենք, որ Գարեգինս էլ մեզ հետ ապրի». ենթասպա Գարեգին Երանոսյանն անմահացել է հոկտեմբերի 4-ին. «Փաստ»
ИНТЕРВЬЮ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Շատ աշխույժ երեխա էր, աշխատասեր, հետաքրքրասեր»,- որդու՝ Գարեգինի մասին խոսելիս «Փաստի» հետ զրույցում ասում է հայրը՝ պարոն Արտուշը: Գարեգինը ծնվել է Շիրակի մարզի Երազգավորս գյուղում: «Այստեղ դպրոց է հաճախել, որն ավարտել է Արցախում»:
Հայրիկը հիշում է՝ որդուն հետաքրքրում էին տեխնիկական միջոցները, քանդում էր, հավաքում: «Դպրոցում իր հետաքրքրության կենտրոնում էր Հայոց պատմությունը: Մայրը Հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհի էր, նաև այդ առարկաներն էին իր ուշադրության ու հետաքրքրության կենտրոնում: Պատահական չէր, որ պարտադիր ժամկետային զինծառայությունն ավարտելուց հետո ընդունվեց Ստեփանակերտի Գրիգոր Նարեկացու անվան համալսարան: Պատմության ֆակուլտետի ուսանող էր»:
Երանոսյանների ընտանիքը դեռ տարիներ առաջ որոշում է տեղափոխվել ազատագրված Արցախի Քաշաթաղի շրջան, հաստատվում Բերձորից հարավ՝ Արծվաշեն գյուղում: «Փոքր տղաս սովորում էր Մոնթեի անվան վարժարանում, մեծ տղաս մեզ հետ էր: Այնտեղից 2000 թ. դեկտեմբերին Գարեգինը զորակոչվեց բանակ։ Զինվորական ծառայությունը սկզբում անցկացրել է Արմավիրի ուսումնական զորամասում, այնուհետև՝ Վանաձորի ԴՈւՑ զորամասում: Հայրիկի խոսքով, ժամկետային ծառայությունից հետո որդին նպատակադրվեց Որոտանի հովտում ստեղծել տնտեսություն, հիմնել սեփական այգի: «Զբաղվել է երկրագործությամբ, անասնապահությամբ: Զուգահեռ Գարեգինը ծառայության անցավ ԱԱԾ սահմանապահ զորքերի 2-րդ ջոկատում: Բոլորս աշխատում էինք, կինս ուսուցիչ էր, հետո դարձավ ուսմասվար, ապա՝ դպրոցի տնօրեն, իսկ ես Մխանց համայնքի ղեկավարն էի, որը հետագայում միավորվեց Արծվաշենի հետ»:
Գարեգինը մասնակցել է Քառօրյա պատերազմին։ Ապրիլ-սեպտեմբեր ամիսներին, որպես կամավորական, ծառայություն է իրականացրել Արցախի առաջնագծի տարբեր դիրքերում՝ Ջրականից մինչև Ասկերան։ Այդ ընթացքում պարգևատրվել է ԵԿՄ պատվոգրով և շքանշանով։ «Ես էլ էի այդ ժամանակ մեկնել առաջնագիծ: Գարեգինս զոհվել է նույն այն դիրքերում, որտեղ մենք միասին ենք եղել 2016 թվականին»:
ԱԱԾ սահմանապահ զորքերում մի քանի տարի ծառայելուց հետո Գարեգինը տեղափոխվում է ՊՆ Գորիսի զորամիավորում: «2019 թ. օգոստոսին Գարեգինը, որպես ենթասպա, ծառայության անցավ Իշխանաձորում՝ նոր բացված զորամասում: Այնտեղ աշխատում էր նաև փոքր եղբայրը՝ ենթասպա Գրիգոր Երանոսյանը՝ որպես վաշտի հրամանատարի տեղակալ»:
Հայրիկը հիշում է՝ ժամկետային ծառայությունից վերադառնալուց, պատմության ֆակուլտետ ընդունվելուց հետո է որդին իրեն հայտնել զինվորական դառնալու որոշման մասին: «Զուգահեռ մեզ էր օգնում ամեն հարցում, գյուղատնտեսական կամ այլ տեսակի որևէ աշխատանքից երբեք չի խուսափել: Նույն կերպ՝ նաև եղբայրը: Ծառայությանը զուգահեռ աշխատել ենք միասին, այգի հիմնել, երկու որդիներս իմ թևերն էին»:
Սկսվում է պատերազմը: «Առաջին օրվանից երկու եղբայրով եղել են պատերազմի դաշտում: Տագնապ էր հայտարարվել, իրենց զորամասը մեկնեց առաջնագիծ։ Նույն կերպ՝ նաև ես: Որպես ազատամարտիկ՝ ջոկատի հետ կամավոր մեկնել էի մարտի դաշտ: Բայց մենք տարբեր հատվածներում ենք եղել: Ինձանից 800 մետր հեռավորության վրա էին գտնվում տղաներս: Չկարողացա վերջին պահին Գարեգինին հասնել, եթե իր կողքին լինեի, չէր զոհվի»:
Հոկտեմբերի 3-ի կեսգիշերն անց Գարեգինն ընկերների հետ ընկնում է շրջափակման մեջ, մարտի բռնվում հակառակորդի հետ։ Եղբայրը հրամանատարի հատուկ հանձնարարությամբ մի քանի հոգով եղել է այլ հատվածում: Մինչև նա վերադառնում է, Գարեգինն արդեն դիրքերում վիրավոր է եղել. գնդացիրը՝ ձեռքում, ավտոմատը՝ կողքին: Գնդացիրով է կռվել մինչև վերջ: Միայն Գարեգինս է այդ հատվածում զոհվել»:
Վիրավոր Գարեգինին եղբայրն ու զինակից ընկերները տեղափոխում են այլ հատված: Նա անմահանում է եղբոր գրկում: «Եղբայրը ծածկում է Գարեգինին իր բուշլատով: Մյուս տղաս մի կերպ է փրկվում այդ օրը»: Գարեգինը զոհվել է հոկտեմբերի 4-ին Լելե Թեփե բարձունքի ներքևի հատվածում դիպուկահարի կրակոցից:
Պարոն Արտուշը պատմում է՝ հետո իրենք արդեն Ստեփանակերտում էին: Եվ միայն 75 օր հետո եղբայրը վաշտի հրամանատարի հետո կարողանում է դուրս բերել Գարեգինի մարմինն արդեն թշնամու տիրապետության տակ հայտնված տարածքներից: «Ինքնաձիգի վերջին փամփուշտն իր մոտ է եղել, որ եթե հանկարծ ընկներ շրջափակման մեջ, ապա թույլ չտար, որ իրեն գերեվարեին»:
Երբ հարցնում եմ, թե որտեղ է հիմա Գարեգինը, հայրիկն արձագանքում է՝ նրան տուն եմ բերել: Գարեգինը, ցավոք, չի հասցրել ընտանիք կազմել: «Ամուսնանալու հարցն այսօր-վաղ էր անում, ինձ էլ, մայրիկին էլ ասում էր՝ կամուսնանամ: Բայց չհասցրեց:
Իսկ հիմա պետք է ապրենք, որ Գարեգինս էլ մեզ հետ ապրի: Ես ու կինս պետք է ապրենք, որ մեր թոռներին հասցնենք իրենց նպատակներին: Պետք է ձգտենք հաղթահարել դժվարությունները, ինչպես Գարեգինս կանգնեց ոսոխի դեմ և ամբողջ մի գումարտակ փրկեց: Այստեղից է գալիս մեր ապրելու ուժը»:
Այսօր դպրոցում սովորող աշակերտներին Գարեգինի հիշատակի անկյունն է պատմում նրա մասին, գրքերը, որոնք պատմում են պատերազմում անմահացած մեր բոլոր տղաների մասին, թերթերում տպագրված հոդվածները: Եվ, իհարկե, Գարեգինի տանն էլ իր անկյունը կա, որտեղ նրա լուսանկարներն են, մեդալները, նրա իրերը:
Հ. Գ. - Ենթասպա Գարեգին Երանոսյանը ՀՀ նախագահի հրամանագրով հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայություն» մեդալով, Արցախի նախագահի հրամանագրով՝ «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով։ Հուղարկավորված է Երազգավորս գյուղի գերեզմանատանը:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
