Բազմակուսակցական, թե՞ երկկուսակցական համակարգեր
БЛОГ
Արմեն Հովասափյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.
Բազմակուսակցական համակարգի համակարգային բնույթը ենթադրում է շփումներ կուսակցությունների միջև, կուսակցությունների ու ընտրողների միջև, կուսակցությունների ու պետության միջև: Եթե այդ կապերը խաթարված են, ապա համակարգը վատ է գործում կամ հաճախ գոյություն չունի:
Կայացած բազմակուսակցական համակարգը ինքնակարգավորվող համակարգ է, սակայն այն ինքնաբերաբար չի ձևավորվում: Առնվազն առաջին փուլում, առավել ևս կարճ ժամանակամիջոցում ձևավորելու համար անհրաժեշտ է այն ուղղորդել ժողովրդավարական մեթոդներով: Միաժամանակ, արհեստական քայլերը՝ ուղղված կուսակցությունների թվի ստիպողական կրճատմանն ու, մասնավորապես, երկկուսակցական համակարգի ձևավորմանը, դատապարտված են ձախողման, քանզի տրանսֆորմացիայով պայմանավորված խորքային սոցիալ-քաղաքական երևույթների անավարտության ազդեցությամբ հասարակությունում դեռևս գոյություն ունեն բազմաթիվ բաժանարար գործոններ: Երկկուսակցական համակարգի ստեղծումը բարդ և տևական գործընթաց է, որն ունի իր կանոններն ու նախադրյալները:
Հատկանշական է Ճապոնիայի օրինակը: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Ճապոնիայի քաղաքական ընդդիմությունը բազմիցս փորձեր է արել լիարժեք հակակշիռ դառնալու իշխող կուսակցությանը: Երբ 1993 թ. Ճապոնիայում մոտ հինգ տասնամյակի ընթացքում իշխանություն ձևավորած Լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցությունը կորցրեց այդ հնարավորությունը, և վերադասավորումների արդյունքում մոտ մեկ տասնյակ կուսակցություններ ու քաղաքական խմբավորումներ միավորվեցին Նոր սահմանների կուսակցության մեջ:
Երկկուսակցական համակարգի ձևավորման համար անհրաժեշտ է որոշակի սկզբունքների առկայություն և այդ սկզբունքների կիրառման ամուր ավանդույթներ: Ամերիկյան երկկուսակցական համակարգը հիմնված է գրավոր ձևակերպում չունեցող, սակայն անվերապահորեն պահպանվող համաձայնության վրա, որի առանցքը երեք սկզբունքներ են՝ կոնսենսուս, ժառանգականություն, այլընտրանքայնություն: Առաջինը ենթադրում է ամերիկյան հասարակության հիմքերի (մասնավոր սեփականություն, ազատ տնտեսություն, իշխանությունների տարանջատման սկզբունք և օրենքի գերակայություն, քաղաքական բազմակարծություն, ֆեդերալիզմ և այլն) անվերապահ ընդունում: Հանրապետական կուսակցությունն ավանդաբար գործում է հանուն ձեռնարկատիրական ակտիվության և տնտեսական ազատության ընդլայնման, իսկ Դեմոկրատական կուսակցությունն աշխատում է վերացնել այդ քաղաքականության ծայրահեղ դրսևորումները և մեղմել դրա հետևանքները (անհավասարության խորացում և այլն):
Ակնհայտ է, որ նման սկզբունքների ձևավորումն ու կիրառումը հնարավոր է միայն լուրջ քաղաքական ավանդույթների առկայության պարագայում: Հետևաբար, երիտասարդ ժողովրդավարության երկրներում երկկուսակցական համակարգի ձևավորման նպատակի հռչակումը լավագույն դեպքում երազանք է, իսկ հաճախ՝ մեկ կենտրոնից կառավարվող բազմակուսակցական համակարգի ստեղծմանն ուղղված քայլերի քողարկման միջոց: Դասական մոտեցմամբ խոշոր կուսակցությունների ռազմավարության մեջ ընդգծված գերակշռություն ունի գաղափարական կայունությունը, և գաղափարական կտրուկ թռիչքներ այդպիսի կուսակցությունների գործառույթում հանդիպում են ծայրահեղ դեպքերում՝ կապված միջկուսակցական մրցակցության դաշտերի կառուցվածքային փոփոխությունների հետ:
Այդ օրինաչափությունը չի տարածվում նոր, ժողովրդավարության կայացման փուլում գտնվող համակարգերի վրա, քանի որ ընտրական նախասիրությունները դեռևս կայունացած չեն, և միջկուսակցական մրցակցությունը մղում է պրոբլեմային նոր չափումների որոնման: Իսկ հասարակության մեջ հասարակական զարգացման հիմնարար արժեքների, նպատակների ու իդեալների բացակայությունը կամ թույլ արտահայտվածությունը չափազանց լուրջ խոչընդոտ է իրական բազմակուսակցական համակարգի ձևավորման համար:
Картину Клода Моне, украденную нацистами 80 лет назад, вернули внучкам законных владельцев
Это позор для всего мира, что создавший UWC Dilijan человек в тюрьме в Баку- Окампо
Тревога в преддверии СОР29 в Баку: Помощь на проекты, связанные с ископаемым топливом, выросла в четыре раза за один год
Армения сможет получить очередной кредит в размере 100 млн. долларов
Нарек Терян освобожден от должности заместителя министра экономики Армении
В Китае набирают популярность банкетные залы на колесах
Землетрясение в 8 км к северо-западу от города Арташат
Минздрав РФ обвинил страдающих ожирением россиян в ущербе экономике на 8 триллионов рублей
Еще 40 лет назад люди полагали, что мигрень – это психическое расстройство - Йес Олесен
Следственный комитет Республики Армения отмечает свое 10-летие: Пашинян выступил с речью
Экономист: Ни один европеец не будет аплодировать армянской продукции
Сила одного драма - фонду «Дети Армении»
PhytoKeys: на Гавайях найден новый вид растений из семейства гвоздичных
Топ-10 самых дорогих футболистов мира
В интернете появились кадры задержания сотрудника ереванской школы имени Джона Киракосяна
Арарат Мирзоян и Стефан Даути обменялись мнениями по вопросам региональной безопасности
Южная Корея отрицает отправку беспилотников в Пхеньян
Курсы валют в Армении
Герасим Варданян помещен под домашний арест
Гегам Степанян: Почему Никол Пашинян с трибуны ООН не стал говорить о пленных - спросите его
Экс-министр экономики Армении: Думаю, что смогу защитить свой бизнес
Роберт Кочарян о новом суде: Происходящее относится к жанру абсурда и не имеет отношения к юриспруденции
Важно: Аршак Карапетян призывает к консолидации
Пашинян пытается продать «антироссийскую политику» Западу подороже: «Паст»
«Грапарак»: На предпринимателей, поддерживающих оппозиционное движение, оказывается давление
Байден: Трамп поступил не по-американски, передав РФ аппараты для проверки на ковид
Правительство РА одобрило соглашение о подготовке кадров для уголовно-исполнительных служб стран СНГ
Киану Ривз и Сандра Буллок воссоединились в связи с 30-летней годовщиной культового фильма «Скорость»
Артем Калайджян рассказал о своих гонорарах
Пол Маккартни отдал дань уважения покойному Джону Леннону в день его 84-летия
В Армении аппаратам губернаторов выделили 1 млрд. 391 млн. драмов
В Армении в некоторых случаях будут смягчены штрафы за нарушение правил применения ККА
Срок полномочий членов Совета правления Инспекционного органа по контролю за рынком Армении продлен
Нефть Brent подорожала до $77,23 за баррель
Умер индийский миллиардер Ратан Тата
В Армении семьям 11 без вести пропавших еще два месяца будет оказана соцпомощь
Насильственно перемещенные из Нагорного Карабаха смогут регистрировать автомобили по льготной процедуре
Погода в Армении
FT: операция Израиля в Ливане не завершится до президентских выборов в США
В ООН заявили, что Газа стала местом с наибольшим числом детей с ампутациями
ЕС утвердил кредит Украине на 35 млрд евро за счет замороженных активов России
Глава Комитета госдоходов Армении: Мы видим проблему по части тени в сфере реализации газа и бензина
Это позор для всего мира, что создавший UWC Dilijan человек в тюрьме в Баку- Окампо
Омбудсмен опровергла слухи о размолвке с мэром Еревана
Глава КГД: Наша работа не идеальна
СНБ провела мероприятия в ереванской школе № 20 имени Джона Киракосяна
Мать ребенка, ставшего свидетелем привода педагога в ереванской школе, возмущена действиями правоохранителей
Джереми Стронг считает правильной критику в адрес гетеросексуальных актеров за исполнение ролей геев
Бейонсе и Шер на гламурных скачках California Crown
Михаил Галустян раскрыл секрет своего похудения
