Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Աշխարհը վաղուց է հրաժարվել նեոլիբերալիզմից, իսկ Հայաստանում հենց այդ գաղափարախոսությունն են դավանում. «Փաստ»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մեր հյուրն է մշակութաբան, արվեստի քննադատ Վարդան Ջալոյանը:

– Պարոն Ջալոյան, Հայաստանի գիտական, գաղափարական, մտավոր ներուժը կենտրոնացած է մայրաքաղաքում` Երևանում, մինչդեռ երևանցին ընտրությունների ժամանակ այնքան էլ հանուն գաղափարի չի քվեարկում: Առավել կոմֆորմիստ է, առավել հարմարվող: Անշուշտ` սա հանրապետության այլ բնակավայրերի` հատկապես մյուս խոշոր քաղաքների` Գյումրիի, Վանաձորի համեմատությամբ, որտեղ հաճախ իշխող կուսակցությունը պարտություն է կրում: Այդպես եղավ, համենայն դեպս, վերջին համապետական և տեղական ինքնակառավարման ընտրությունների ժամանակ:

Ինչպե՞ս դուրս գանք քաղաքական այս ոչ առողջ վիճակից: Ո՞րն է ելքը:

– Գիտեք, ամենաազդեցիկ խավը լրագրողներն են, որովհետև միջնորդ են հանդիսանում հասարակության և պետության միջև: Ես մի օրինակ բերեմ` կապված նրանց գործունեության հետ: Աղքատության հարցը մեզ մոտ շատ սուր է, որովհետև ունենք 30–35 տոկոս շատ աղքատ մարդիկ: Եվ` ահա լրագրողները ներկայացնում են աղքատներին: Մոդելը շատ պարզ է` կա աղքատ ընտանիք. եկեք այդ ընտանիքին օգնենք: Կամ` կան սոցիալական դժվարին վիճակում գտնվող երեխաներ. եկեք նրանց օգնենք:

Խնդիրը չի քննվում ընդհանուր` լայն մասշտաբով: Ընդամենը ցուցաբերվում է ինդիվիդուալ մոտեցում: Այն է` ոչ թե անցկացնել սոցիալական բարեփոխումներ, այլ բարեգործական ճանապարհներով մարդկանց կարիքները հոգալ:

Այս մոտեցումը նստած է լրագրողների մեջ: Լրագրողը ցույց է տալիս աղքատ ընտանիք և չի ասում` եկեք համակարգը փոխենք, կամ սոցիալական ռեֆորմներ անենք: Ասում է` եկեք այս մարդուն օգնենք: Եվ անգիտակցորեն լրագրողը, կարծես թե, նպաստում է եղած վիճակին: Եվ ոչ թե աջակցում է, որպեսզի տեղի ունենան համակարգային փոփոխություններ:

Եվ այսպես է տարբեր ոլորտների հետ կապված: Ես ինքս աշխատում եմ արվեստի, մշակույթի ոլորտում: Այստեղ էլ է իրավիճակը նույնը. ամեն մեկն իր գլուխն է փրկում: Չեն ձգտում մշակութային ռեֆորմների, որպեսզի լավ լինի բոլորի համար: Կենտրոնանում են առանձին անհատների հետ կապված առանձին դեպքերի վրա:

Այս իդեալոգիան կոչվում է նեոլիբերալիզմ: Իսկ նեոլիբերալիզմը նույն վարչապետ Կարեն Կարապետյանի իդեալոգիան է, թե, այսպես ասած, ատոմալ փոփոխություններով ինչ–որ բան կարելի է անել: Այսինքն` համարյա կրկին ինդիվիդուալ փոփոխություններին է ամեն ինչ հանգեցվում:

Իսկ եթե անդրադառնանք մյուս կուսակցությունների, քաղաքական մյուս ուժերի մոտեցմանը, կրկին նույնն ենք տեսնում` նրանք ևս միավոր փոփոխությունների, իդեալոգիայի կողմնակից են: Այն դեպքում, երբ ամբողջ աշխարհում ուժեղ քննադատության է ենթարկվում այդ քաղաքականությունը, որի անունը դրել են նեոլիբերալիզմ: Բանն այն է, որ ոչ միայն Կարեն Կարպետյանն է նեոլիբերալ քաղաքականություն վարում, այլև մյուս քաղաքական ուժերն էլ են պատրաստվում նույնն անել:

Եվ արդյունքում փաստացի մենք չունենք ընտրություն: Որովհետև ընդամենը մրցակցությունը նրա մեջ է, թե այդ նեոլիբերալ քաղաքականությունը ո՞ր ուժն ավելի լավ կվարի:

– Դա մեր ազգային հոգեբանությունի՞ց է գալիս, թե՞ այսօր ստեղծված քաղաքական–տնտեսական իրավիճակն է թելադրում:

– Գալիս է նրանից, որ հայ մտավորականությունը և հայ ժողովուրդը տարբեր «ռասսայական», «ցեղային» ծագում ունեն: Հայ մտավորականությունը ծագել է Թբիլիսի, Բաքու, Պոլիս կոսմոպոլիտ կենտրոններում:

Եվ եթե գյուղերին ու փոքր քաղաքներին հատուկ է համայնքային մտածողությունը, ապա կոսմոպոլիտական քաղաքների մարդուն` ինդիվիդուալիստական մտածողությունը: Եվ ստացվում է, որ գոյություն ունի հակասություն այս երկուսի միջև:

Իսկ Թբիլիսիի, Պոլսի, Բաքվի քաղաքաբնակները կազմեցին Երևանի մտավորականության կորիզը: Ի տարբերություն, ասենք, Գյումրիի մտավորականության, որն արմատներով իր քաղաքի հետ է կապված: Մինչդեռ, օրինակ, Թբիլիսիի հայ մտավորականը արմատներով կապված չէ Թբիլիսիի հետ, դրա համար էլ կոսմոպոլիտ է իր էությամբ:

Սա ուղղակի մշակութաբանական հարց է:

– Իսկ ինչքա՞ն ժամանակ կպահանջվի, որպեսզի հաղթահարենք այս տարբերությունը:

– Ժամանակին հայ մտավորականության կոսմոպոլիտիզմը, նրանց կտրվածությունը ժողովրդից, քննադատել է Մուրացանն իր «Առաքյալը», «Նոյի ագռավը» գործերում: Այնպես որ, այս հարցը գոյություն է ունեցել 150 տարի առաջ և մինչև հիմա չի լուծվում: Իսկ, օրինակ, Գյումրիում, որը թվում է թե պահպանողական քաղաք է, կարողանում են քաղաքապետներին փոխել: Նույնն էլ` Վանաձորում է:

Նշանակում է ինչ–որ բան Երևանում ճիշտ չէ: Եվ դա այն դեպքում, երբ ընտրողների մեծամասնությունը` 50%–ից ավելին, ապրում է Երևանում:

Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում:

Միջազգային պահանջ է՝ սահմանի որոշման ցանկացած գործընթաց որևէ ուժ չունի, եթե մարդկանց բնականոն կյանքը խաթարվում է. Թաթոյան Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրիԱլիևին նոր պատերազմ է հարկավոր. Ռուսական մամուլի անդրադարձը «Ավտովազ»-ը սկսել է Lada-ի արտադրությունն Ադրբեջանում Իսպանիայում տեղակայվել է ՆԱՏՕ-ի երրորդ ռազմածովային բազան Տաջիկստանում 9 մարդ է ձերբակալվել Crocus City Hall-ի գործով Ինչո՞ւ երեկ չհրապարակվեց Արայիկ Հարությունյանի մասնակցությամբ հարցազրույցը․ AzTV-ի պարզաբանումը Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան Գերիների վերադարձը պետք է յուրաքանչյուր հայի աշխատանքի հիմքում լինի. Սեյրան Օհանյան Արտակարգ դեպք՝ Երևանում. BMW-ն հայտնվել է CPS բենզալցակայանի մոտակա տարածքում Մասնագիտությունը պահանջված և արդիական կլինի, քանի դեռ կլինի հանքարդյունաբերությունը. ԶՊՄԿ Հունաստանում 5,7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Կարևոր․ կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից ո՞ր բանկերի քարտապաններն են կարող օգտվել «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Հայաստանի տարածքում արգելափակվել են Սոլովյովի հաղորդումները Ջուր չի լինի Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Մարտի 29-ի եղանակային կանխատեսումները Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ ԵրևանումԶատիկին հաջորդող մեռելոցն աշխատանքայի՞ն կլինի, թե՞ ոչ Իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին և Լարսում Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար Պուտինը զարմացած էր, որ Փաշինյանը ԼՂ-ն Պրահայում ճանաչել է Ադրբեջանի մաս. Լավրով Այսօր Ավագ Ուրբաթ է՝ Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրը Ռուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ