Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ավանդական հայ ընտանիք: Ո՞րն է այն: Կա՞, թե չկա

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

 

Այս մի երկու ամիս է՝ քննարկվում է ընտանեկան բռնությունները կանխարգելող օրենքի նախագիծը:

Այնքան խոսակցություններ եղան այս առթիվ: Ընդ որում, խոսակցությունները հիմնականում ընթանում էին ոչ առանց էմոցիաների, ամբիոնին մոտեցող ցանկացած մարդ, լիներ այս կողմից, թե այն կողմից, արտահայտվում էր կրքով, դառնում էր այնքան իմպուլսիվ, որ այդպես երբեք չեն խոսում իրավական կարգավորումներ ենթադրող փաստաթղթի մասին:

Եվ այս ֆոնին մեր հասարակությունը մի լավ բան իմացավ: Իմացավ, որ մենք ունենք ավանդական ընտանիք: Առավել ճիշտ տերմինաբանությամբ՝ ավանդական հայ ընտանիք:

Եվ իմացավ նաև, որ չգիտի, թե ինչ է այդ ավանդական հայ ընտանիքը:

Օրերս այդ առթիվ մի պաշտոնյա փորձեց բացատրել, թե ինչ է այն ու մոտավորապես այսքանը կարողացավ ասել՝ ավանդական հայ ընտանիքն այն է, որը ունենք: Նույնն է, որ ասես՝ ավանդական ընտանիքը ավանդական ընտանիքն է:

Ու ես էլ տեսա ու հասկացա, որ չգիտեմ, թե ինչ է ընտանիքը, առավել ևս՝ հայ ընտանիքը:

Այն դեպքում, երբ մինչ այդ, հատկապես մինչև այս տարիքիս հասնելը, բնականաբար սեփական մաշկիս վրա զգալով նաև լավն ու վատը, մտածում էի, թե գիտեմ հարցի պատասխանը: Գիտեի, որ ընտանիքն այն միությունն է, որը հիմնված է փոխադարձ սիրո և հարգանքի վրա: Բայց թե հայ ընտանիքն ինչո՞վ է տարբերվում սրանից, ա՛յ, այդ մասին չէի մտածել:

Այս քննարկումներից հետո նոր միայն ինձ համար պարզ դարձավ, որ, իրոք, մերն ուրիշ է, մերը հա՛յ ընտանիքն է: Դա քիչ է, հլա մերը նաև ավանդական հայ ընտանիքն է: Ու, այստեղ արդեն ուղեղիս սլացքը կանգ առավ. չգիտեմ, թե ինչ է Ավանդական հայ ընտանիքը:

Մեր սիրելի բարեկամ Վարդան Ջալոյանը լույս սփռեց հարցին: Նա տեղեկացրեց, որ ազգագրագետ Երվանդ Լալայանն իր աշխատության մեջ ներկայացնում է ավանդական հայ ընտանիքը:

Ասում է, որ մեր երկրի շատ տարածաշրջաններում, երբ ընտանիքի գլուխը թուլացել է (կարող եք որպես հոմանիշ օգտագործել «դիկտատոր» բառը) և այլևս ի վիճակի չի եղել ղեկավարել այն, զավակները նրան դրել են պարկի մեջ ու տարել–թողել անտառում: Մեկ այլ տարածաշրջանում էլ նրան մեկուսացրել են ընտանիքից ու թողել անխնամ: Ինչքան կձգի՝ կձգի:

Ու նոր հասկացա, որ երբ 10–12 տարեկանում բերանացի ասում էի Ավետիք Իսահակյանի «Մոր սիրտը» բանաստեղծությունը, մեղանչել եմ հերոսի առաջ: Նողկանք էի զգում որդու հանդեպ, երբ արտաբերում էի, թե պառավ մորը դրեց պարկն ու ուսն առավ, տարավ ու թողեց անտառում:

Բայց պարզվում է, որ դա ավանդական հայ ընտանիքի սուրբ սովորություններից է եղել: Ես էլ, իմ մի թիքա երեխա հալին, ի՜նչ եմ մտածել: Ինչպիսի՜ ատելություն եմ դրել բառերիս մեջ, երբ հասել եմ բանաստեղծության այդ հատվածին:

…Հիմա մեր խորհրդարանը կարծես կոնսենսուսի է եկել, կոնսենսուսի է եկել նաև երկու մասի բաժանված հասարակությունը: Օրինագիծն ինչ–որ նոր տեսքով ընդունվեց:

Բայց ասեմ, որ ինձ այլևս չի էլ հետաքրքրում, թե ինչն ինչպես եղավ, օրինագծի մեջ ինչն ինչով փոխվեց:

Հասկացա մի բան, որ ճիշտ է, երբ ասում են, թե ամեն ինչ չիմանալուց է գալիս: Չիմանալուց էր, որ մեր հասարակության մի մասն ասում էր խնձոր, մյուս մասը խոսում էր տանձի մասին:

Նրանք, ովքեր դեմ էին օրինագծին, դեմ էին, որովհետև այնտեղ միասեռականներին արտոնություններ տալու դուռ էին տեսնում: Իսկ մյուս մասը, որ կողմ էր, կողմ էր, ոչ թե նրա համար, որ ցանկանում էր միասեռականների համար բացված դուռ տեսնել, այլ պարզապես ասում էին՝ օրենք է, թող մարդկանց բռնություններից զերծ պահի:

Բայց կարծես թուլացավ պարանը. ձգողներն իրենց հանգստի են տվել:

Միայն, անկեղծ եթե լինեմ, իմ մտքերի մեջ է, որ քաոսն ավելացավ: Մտածում եմ՝ առաջնորդվենք պարզ դիտարկումներով, էլի՛, որպես հիմք ընդունենք այն, ինչը կա բնության մեջ, ինչը տեսնում է նաև մեր աչքը: Այն ընտանիքն է լավը, որտեղ կա սեր: Այն ընտանիքն է վատը, որտեղ չկա սեր: Չեմ ասում ատելության մասին:

Այսքանը հերք չէ՞ մեզ, որ ազգովի ճամարտակում ենք մի բանից, որից տեղյակ չենք: Եվ դա նրա համար, որ ինչ է, թե հայ ենք:

Է՜, մենք հայ ենք, մյուսն էլ ռուս է, վրացի է, կոլումբացի է, կամ եսիմ ինչ է… Առավելությունը ո՞րն է այդտեղ:

 

Գոհար Սարդարյան

 

Սեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Նավթի գներն աճել են Ոսկու գինն աճել է «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Կառավարության որոշումը՝ ջրի սակագնի վերաբերյալ «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց», «Բագրատաշեն» և ՀՀ պետական մյուս սահմանային անցակետերում ծառայության անցնելու համար (տեսանյութ) Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն կատարողները հավաքագրվել են ԻՊ-ի «Խորասանի ձայն» տաջիկական ՏԳ ալիքի միջոցով Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Եղանակային վատ պայմանների պատճառով Վրաստանից Հայաստան տանող ճանապարհը փակ է Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոսներ Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ հինգշաբթի է. ժամերգությունից հետո կատարվում է ոտնլվայի արարողություն Սամվել Շահրամանյանը Le Figaro-ին ասել է՝ քանի հայ է մնացել օկուպացված Արցախում Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների Ռուբլին էժանացել է. փոխարժեքն՝ այս պահին «Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Հրդեհ է բռնկվել Ադրբեջանի մետրոյի Նասիմի կայարանում (տեսանյութ)ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ Պլանային նորոգման աշխատանքներ իրականացնելու նպատակով լույս չի լինելու Սպասվում է 0․․․-1 աստիճան ցուրտ․ եղանակն՝ առաջիկա օրերինՀայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը որևէ երրորդ կողմի դեմ ուղղված չէ և չէր էլ կարող լինել. ՀՀ ԱԳՆ պատասխանը Ադրբեջանի հայտարարություններին Սուպերմարկետի 19-ամյա հսկիչը BMW-ով «դրիֆթ» է կատարել, ապա՝ բերման ենթարկվելՊեսկովը տարօրինակ է անվանել ԱՄՆ-ի հայտարարություններն ահաբեկչության մեղավորների մասին Ավելի քան 4300 բեռնատար Վերին Լարսում սպասում է սահմանն անցնելունԱրդեն կես տարի է՝ Ռուբեն Վարդանյանը ապօրինի բանտարկված է Բաքվի բանտում․ «Ապրելու երկիր»ՀՀ ԱԳՆ-ն պատասխանել է Ադրբեջանի հայտարարություններին 143 անուն. հրապարակվել է Մոսկվայի Crocus City Hall-ի ողբերգության զոհերի նոր անուններ. ցանկ