Կոռումպացված լինելու թույլտվությունն ու արատավոր շղթան. Պայքարի ուղիները՝ ըստ Վարուժան Հոկտանյանի
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՆոր քաղաքական իրողության, նոր իշխանությունների առջև ծառացած կարևորագույն խնդիրներից մեկը կոռուպցիան է, որի դեմ պայքարելու պատրաստակամության մասին արդեն հայտարարվել է: «Թրանսփարենսի ինթերնեյշնլ» հակակոռուպցիոն կենտրոնի ծրագրերի ղեկավար Վարուժան Հոկտանյանը Past.am-ի հետ զրույցում նախ մեջբերեց թավշյա հեղափոխության առաջնորդների հայտարարությունը, ըստ որի՝ պայքարը նաև կոռումպացված ռեժիմի դեմ էր:
«Սա ենթադրում է, որ նոր իշխանությունները պետք է լուրջ պայքարեն կոռուպցիայի դեմ, դրսևորեն այն քաղաքական կամքը, որը բացակայում էր նախորդների դեպքում: Նախկինում քաղաքական կամք ասվածը սահմանափակվում էր միայն օրենքներ ընդունելով, որոնք մնում էին թղթի վրա: Նախ՝ հուսով եմ, որ կկազմակերպվեն պատշաճ խորհրդարանական ընտրություններ: Առաջին լրջագույն քայլն այդ ընտրություններում կոռուպցիոն դրսևորումների բացառումը կլինի. ձայների վաճառք, վարչական ռեսուրսի չարաշահում և այլն: Կոռուպցիայի դեմ պայքարը պետք է սկսվի անմիջապես, բայց ես երկու մակարդակ կառանձնացնեի: Այս փուլում չէի խորանա օրենսդրական փոփոխությունների կամ հակակոռուպցիոն նոր ռազմավարություն ստեղծելու վրա: Ճիշտ կլինի պրակտիկայում հնարավորինս արագ լուրջ պայքար ցույց տալ: Ես միշտ ասել եմ՝ քանի դեռ այսպիսի կլանային, մոնոպոլիզացված, բիզնեսի ու քաղաքականության սերտաճմամբ համակարգ ունենք, դժվար կլինի շատ լուրջ ու արմատական արդյունքների հասնել: Բայց այդ համակարգի դեմոնտաժը ենթադրում է լրջագույն բարեփոխումներ, տնտեսական, քաղաքական ու սոցիալական ոլորտներում նոր մոդելի ստեղծում, որը նաև օրենսդրական ակտիվ գործունեություն է ենթադրում: Բայց ժամանակավոր կառավարության համար այս փուլում եղած օրենքները կյանքի կոչելը կլինի քաղաքական կամքի դրսևորում»,-ասաց Վ. Հոկտանյանը:
Նա ընդգծեց, որ ընտրություններից հետո նաև լուրջ օրենսդրական փոփոխություններ պետք է լինեն, որոնք կբերեն այնպիսի համակարգի ստեղծման, որն ինքնին կնվազեցնի կոռուպցիան:
Վարուժան Հոկտանյանից խնդրեցինք առանձնացնել այն ոլորտները, որոնք այսօրվա դրությամբ կոռուպցիայի առումով ամենախոցելին են: «Ելնելով կարևորագույն խնդրից՝ արտահերթ ընտրություններից, առաջինը ոստիկանությունն է: Այդ ցանկում են նաև մյուս ուժային կառույցները՝ Քննչական կոմիտե, ՀՔԾ: Ներկայումս իրականացվում է հակակոռուպցիոն 3-րդ ռազմավարության միջոցառումների ծրագիրը: Նպատակն է օրինավոր և հաշվետու հանրային ծառայողների դասի ձևավորումը: Սրանք այն ոլորտներն են, որոնք միշտ շատ կոռումպացված են ընկալվել: Երրորդը դատական համակարգն է: Մենք չպետք է ունենանք այսպիսի դատական համակարգ, որը «դու ինձ, ես քեզ» սկզբունքով լիովին կախված էր գործադիրից, ավելի կոնկրետ՝ Բաղրամյան 26-ից: Դրա արդյունքում կոռումպացված լինելու թույլտվություն էին ստանում: Այդ արատավոր շղթան պետք է կտրվի: Այս ամենի մեջ կարևորը քաղաքականության ու բիզնեսի տարանջատումն է լինելու, որի հիմքերը հենց հիմա կարող են դրվել: Դեմոնոպոլիզացիան առաջնահերթ քայլերից պետք է լինի, որը կնպաստի նաև նորմալ ընտրություններ անցկացնելուն»,-նշեց նա:
Խոսելով կոռուպցիայի դեմ պայքարում արդյունքի հասնելու հնարավոր ժամկետների մասին, Վարուժան Հոկտանյանը այլ երկրների օրինակները բերեց. «Երբ Սահակաշվիլին Վրաստանում իշխանության եկավ, մոտ 4-5 տարի հետո՝ 2008-ին, արդյունքներն արդեն հուսադրող էին: Բայց Վրաստանում գլխավոր խնդիրը չլուծվեց: Թբիլիսիում շատ եմ լինում: Այդ թեմայի շուրջ զրուցում ենք թե՛ մեր կոլեգաների, թե՛ քաղաքացիների հետ: Քաղաքացին այսօր ասում է՝ կյանքն առանձնապես չփոխվեց: Նրանց մոտ, իհարկե, բիզնեսի ու քաղաքականության նման սերտաճում չկար, բայց թե՛ դատական, թե՛ տնտեսական այլ խնդիրները բերեցին այն վիճակին, որն այսօր կա: Սինգապուրի դեպքում էլ մոտ 10-15 տարի հետո նկատվեց արդյունքը: Այնտեղ արդեն համակարգային փոփոխություններ եղան: Խնդիրն այն չէ, թե արդյունքը երբ կլինի, խնդիրը զարգացման վեկտորի փոփոխությունն է: Նախկինում մեզ մոտ իրավիճակի դինամիկան դրական չէր: Լավագույն դեպքում, կարելի է ասել, որ լճացման վիճակ էր: Հիմա, եթե հեղափոխության առաջնորդների ասածները կյանքի կոչվեն, մենք կունենանք դրական դինամիկա: Ես շատ վատ չեմ զգա, եթե, օրինակ, երկու տարիների կտրվածքով մեծ արդյունքներ չունենանք: Կարևորն այն է, որ զարգացումը ճիշտ ուղղությամբ գնա»:
Աննա Բադալյան