«Պարտադիրն» անընդունելի է, կուտակային կենսաթոշակը պետք է կամավոր լինի. «Փաստ»
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
2018 թվականի հուլիսի 1–ից ուժի մեջ կմտնի կուտակային կենսաթոշակային համակարգի պարտադիր բաղադրիչը: Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նորանշանակ նախարար Մանե Թանդիլ յանը անդրադարձել է համակարգին՝ նշելով, որ Հայաստանին կուտակային համակարգ պետք է, քանզի մարդը պետք է ունենա ընտրության հնարավորություն՝ ուզո՞ւմ է իրեն ապահովի այսօր իր իսկ միջոցներով, թե՞ ոչ։ Նշենք, որ Մ. Թանդիլ յանը «Դեմ եմ» շարժման ակտիվիստներից էր: Տարիներ առաջ շարժման ակտիվ մասնակիցներից էր նաև ինժեներ Սևակ Ծատուրյանը, ով «Փաստ»–ի հետ զրույցում անդրադառնալով նախարարի գրառման շուրջ առկա քննարկումներին՝ նախ ընդգծեց. «Նա ավելի հստակեցրեց, որ համակարգը պետք է կամավոր լինի: Ամեն դեպքում, ես այդպես հասկացա: Ինչպես նախկինում, այնպես էլ հիմա, ես շարունակում եմ դեմ լինել պարտադիրին, որովհետև այն խնդիրները, որոնք այն ժամանակ բարձրացնում էինք, ոչ մի ձևով չեն լուծվել: Այնպես չէ, որ ինչ–որ քայլեր անելու դեպքում կլուծեն ու կկարողանան համոզել, որ պարտադիր լինի: Հասարակ օրինակ, որն իրենք չեն կարող լուծել. ենթադրենք, ես հիմա կուտակում եմ 5 կամ 10 միլիոն դրամ, բայց ինչ–որ պահի ինֆլ յացիա է լինում, և 10 միլիոնը դառնում է շատ չնչին գումար: Այսինքն՝ լավ ծերություն ապահովելու փորձը հնարավոր է հակառակ էֆեկտ ունենա: Օրենքը կարող են փոփոխել այնպես, որ այն ճկուն լինի, և մարդիկ ցանկանան կամավոր կերպով գումար կուտակել: Ես դեմ չեմ, որ կամավոր լինի»: Նրա խոսքով, այժմյան օրենքը, այսպես ասած, անդառնալի է: «Այսինքն՝ կախված հետագայում քո սոցիալական վիճակից, քո հնարավորություններից ու ցանկություններից, ստիպված ես լինելու մինչև թոշակի անցնելը յուրաքանչյուր ամիս գումար կուտակել: Սա, ըստ իս, աբսուրդ է: Բայց այստեղ էլ կարող է լինել ընտրության հնարավորություն. այս պահին մարդու գործերը լավ են, ցանկանում է կուտակել, կուտակում է: Բացի այդ, անկախ աշխատավարձի չափից, քաղաքացին ինքը պետք է որոշի, թե որքան գումար է ցանկանում կուտակել և որքան ժամանակով: Միգուցե մտածում է, որ 5000 դրամ կուտակելն իր համար բավարա՞ր է: Այսինքն՝ պետք չէ ինձ ճոխություն պարտադրել, թող ես որոշեմ, թե ծերության տարիներին ինչ կարգավիճակով եմ ուզում ապրել: Բացի այդ, նախորդ կառավարության թեթև ձեռքով՝ մանիպուլյացիոն օրենքներով ու պետական աշխատող, ոչ պետական աշխատող «խաղերի» պատճառով բազմաթիվ մարդիկ ստիպված եղան մտնել այդ համակարգի մեջ: Լավ կլինի, որ ընտրության հնարավորությունը հետադարձ ուժ ունենա նաև այդ մարդկանց համար: Իրենք ինչ–որ գումար արդեն կուտակել են և միգուցե ցանկանում են այժմյան խնդիրները լուծել: Բացի այդ, թող հնարավորություն տան ցանկության դեպքում հետո կրկին միանալ համակարգին: Այսինքն՝ ճկուն պետք է լինի օրենքը, ոչ թե՝ չոր պարտադիր և վերջ»,–նշեց նա: Հետաքրքրվեցինք՝ նախաձեռնության անդամները նախարարի հետ հանդիպելու ցանկություն ունե՞ն: «Այս փուլում հանդիպման մասին քննարկում չի եղել, որովհետև նա ևս մեր նախաձեռնության անդամ է եղել ու քաջատեղյակ է խնդիրներին: Հանդիպում կարող է լինել ոչ թե խնդիրները ներկայացնելու, այլ լուծումներ գտնելու նպատակով: Եթե մյուս կողմից նախաձեռնություն լինի, հնարավոր է, ոչ ամբողջ կազմով, բայց ինչ–որ մարդիկ գնան և իրենց կարծիքն արտահայտեն»: Դիտարկմանը, թե արդյո՞ք ժամանակը կարճ չէ ճկուն օրինագիծ մշակելու առումով, մեր զրուցակիցը նկատեց. «Այո, ժամանակի առումով խնդիր կա: Պետք է կառավարության ծրագիրը հաստատվի, հետո քվեարկություն լինի ԱԺ–ում, և չի բացառվում, որ ՀՀԿ–ի կողմից ճնշում լինի: Բայց հանրության կողմից պետք է ճնշում լինի, որ գոնե առաջին փուլում հուլիսի 1–ից ուժի մեջ մտնելը կասեցվի, իսկ երկրորդ փուլով արդեն նախարարը ներկայացնի փոփոխությունները: Կարծում եմ՝ նշածս լուծումը տեղավորվում է նախարարի վերջին գրառման համատեքստում»: Իսկ հարցին, թե հնարավո՞ր է, որ նախաձեռնության անդամները ճնշում գործադրելու քայլեր ձեռնարկեն, նա պատասխանեց. «Չի բացառվում: Բայց նաև նոր սերունդ կա: Հեղափոխությունը ցույց տվեց, որ նրանք ևս ակտիվ են: Իրենք էլ կարող են: Պարտադիր չէ, որ հենց նախաձեռնության անդամները լինեն, թեև անդամները ևս ակտիվ են: Ինքս բավականին ակտիվ եմ և հետևում եմ ու արձագանքում ցանկացած օրենքի փոփոխության: Եթե հանկարծ կրկին որոշվի, որ պետք է պարտադիր լինի, պայքար կսկսվի դրա դեմ: «Պարտադիրն» անընդունելի է»:
Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում