Կնվազեն դատախազների լիազորությունները. «Փաստ»
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
ՀՀ քննչական կոմիտեն առաջարկում է քննչական գործողություններ կատարելու համար դատարան միջնորդություններ ներկայացնելու իրավունք ունեցող սուբյեկտների շրջանակից հանել դատախազներին՝ դրանով իսկ գործող իրավակարգավորումները համապատասխանեցնելով ՀՀ Սահմա նադրությանը: Այս մասին նախագիծն այսօր հայտնվել է Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում: Միաժամանակ հետաքննության մարմնին, քննիչին ու դատարանին պարտավորեցնում են միջնորդություններ հարուցելու և դրանց վերաբերյալ կայացված որոշումների պատճեններն ուղարկել հսկող դատախազին՝ ապահովելով մինչդատական վարույթի օրինականության նկատմամբ դատախազական հսկողության լիարժեք իրականացումը: Նախագծում ասված է, որ օրենսդրությամբ պետք է նախատեսել դրույթ, համաձայն որի՝ քննչական գործողություններ կատարելու և դատավարական հարկադրանքի միջոցներ կիրառելու մասին քննիչի կողմից դատարան միջնորդություն ներկայացնելու կամ դատարանի կողմից ընդունված որոշման մասին պետք է ծանուցվի հսկողություն իրականացնող դատախազը: Քննչական գործողություններ կատարելու վերաբերյալ դատարան միջնորդություն ներկայացնելը հետապնդում է ապացույցներ հավաքելու նպատակ, ուստի դրա նկատմամբ պետք է առկա լինի դատախազական հսկողություն։ Մինչդեռ, օրենսդիրը պահպանել է դատախազի կողմից քննչական գործողություններ կատարելու նպատակով միջնորդություն ներկայացնելու դատախազի լիազորությունը, որը դուրս է դատախազության սահմանադրական լիազորություններից։ ՀՀ Սահմանադրական դատարանի վերը նշված իրավական դիրքորոշման հիմքում ընկած է այն մոտեցումը, որ քննչական գործողություններ կատարելու վերաբերյալ դատարան միջնորդություն ներկայացնելը պետք է գտնվի դատախազական հսկողության տիրույթում, քանի որ այն մինչդատական վարույթի, քննության մաս է։ Մինչդեռ օրենսդիրը դատախազին վերապահելով քննչական գործողություններ կատարելու նպատակով միջնորդություն ներկայացնելու լիազորություն՝ միաձուլել է նախաքննության և դրա նկատմամբ հսկողության գործառույթները։ Եթե հսկող դատախազը ներկայացնում է քննչական գործողություն կատարելու վերաբերյալ միջնորդություն, ապա դրանով իսկ իրականացնում է մինչդատական վարույթ, ուստի միաժամանակ չի կարող այդ նույն վարույթի նկատմամբ իրականացնել հսկողություն։ Բացի այդ, դատախազի կողմից քննչական գործողություններ կատարելու վերաբերյալ դատարան միջնորդություն ներկայացնելու լիազորություն նախատեսված չէ։ Դատախազը իրավասու է օրենսգրքով սահմանված դեպքերում հետ վերցնել քննիչի՝ դատարան ներկայացրած միջնորդությունը կամ մասնակցել դատական երաշխիքների վարույթին։ Նախաքննության օրինականության նկատմամբ դատախազական հսկողությունը ներառում է այնպիսի լիազորություններ, ինչպիսիք են քննիչին օրինականության խախտումների վերացմանն ուղղված հանձնարարություններ տալը, քննչական գործողությունների կատարմանը մասնակցելը, քննիչի գործողությունների դեմ բերված բողոքները քննելը, քննիչի ընդունած որոշումները վերացնելը, քննիչին վարույթից հեռացնելը, մեղադրական եզրակացությունը կամ մեղադրական ակտը հաստատելը և այլն։ Դատախազական հսկողության սահմանադրական գործառույթի իրացումը չի նշանակում դատախազի կողմից քննության ընթացքի կանխորոշում կամ ուղղորդում, քննիչի փոխարեն որոշումների ընդունում կամ գործողությունների կատարում Հայեցակարգից բխում է, որ քննչական գործողություններ կատարելու միջնորդություն ներկայացնելը չի մտնում դատախազական հսկողության գործիքակազմի մեջ: Օրենքի նախագծի ընդունման արդյունքում քննչական գործողություններ կատարելու միջնորդություններով դատարան դիմելու վերաբերյալ իրավակարգավորումները կհամապատասխանեցվեն ՀՀ Սահմանադրությանը՝ միաժամանակ ապահովելով մինչդատական վարույթի օրինականության նկատմամբ դատախազական հսկողության լիարժեք իրականացումը:
Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում