Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տը չի կա­րող բա­նակ­ցել Ար­ցա­խի անու­նից. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Հունիսի 14–ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կմեկնի ՌԴ՝ հանդիպելու նախագահ Վլադիմիր Պուտինին: Հանդիպումը կկայանա ֆուտբոլի աշխարհի առաջնության գավաթի բացման արարողության օրը: Փաշինյանը նույնպես ներկա կգտնվի այդ իրադարձությանը: 

Փաշինյանը Պուտինի հետ կհանդիպի իրենց նախորդ հանդիպումից ուղիղ մեկ ամիս անց: Նրա՝ որպես ՀՀ վարչապետ առաջին այցը կայացել էր մայիսի 14–ին: Հունիսի 7–ին էլ տեղի էր ունեցել ՀՀ և ՌԴ արտգործնախարարների հանդիպումը:

Երկու երկրների արտգործնախարարների հանդիպումից ընդամենը մեկ շաբաթ հետո ՀՀ և ՌԴ առաջին դեմքերը ի՞նչ հարցերի շուրջ կարող են քննարկումներ ունենալ, ի՞նչ կտա այդ հանդիպումը և ի՞նչ հետևանքներ կունենա: Թեմայի շուրջ զրուցել ենք քաղաքագետ Էմիլ Օրդուխանյանի հետ: 

–Արտգործնախարարների հանդիպման առանցքային հարցերը դաշնակցային հարաբերությունների և խնդիրների քննարկումն էր, անդրադարձ էր եղել նաև արցախյան հակամարտության հարցում Արցախի Հանրապետությանը բանակցություններում ներգրավելու հարցին: Տեսանք, որ այս առումով ՌԴ–ի կողմից լուրջ առարկություններ չեղան:

Հունիսի 14–ին արդեն ավելի բարձր՝ երկու պետությունների առաջին դեմքերի մակարդակով հանդիպում կլինի: Կարծում եմ՝ այս նույն հարցերն են քննարկվելու, որովհետև առանցքային խնդիրների վերաբերյալ նոր իրավիճակ կարող է ստեղծվել: 

Արտգործնախարարները վստահաբար նախապատրաստել են երկու պետությունների առաջին դեմքերի հանդիպումը կրկին հայ–ռուսական հարաբերությունների զարգացման հեռանկարի և արցախյան խնդրի կարգավորման համատեքստի վերաբերյալ:

–Գործադիրի նախկին ղեկավարի՝ Կարեն Կարապետյանի մասին կարծիքներ կային, թե նա շատ է մեկնում ՌԴ՝ անտեսելով Եվրոպան: Նիկոլ Փաշինյանի երկրորդ այցին ընդառաջ ոմանք շահարկում են գործելաոճի կրկնություն: Նման մեկնաբանություններն այս համատեքստում արդյո՞ք տեղին են:

–Տեղին չեն, որովհետև Նիկոլ Փաշինյանը դեռ մեկ ամիս է վարչապետ, իսկ Կարեն Կարապետյանը մեկ տարուց ավելի եղավ վարչապետ: Այս ժամկետները պետք է հաշվի առնել: 

–Եթե քննարկումները լինեն Ձեր նշած թեմաների շուրջ, հնարավո՞ր է սպասել հետագա հանդիպում նույն թեմաների շուրջ արդեն Պուտին–Ալիև կամ Փաշինյան–Ալիև տարբերակով:

–Չի բացառվում, որովհետև խնդրի կարգավորումը պետք է բանակցային գործընթացի տրամաբանության մեջ շարունակվի, ինչը ենթադրում է խնդրի խաղաղ կարգավորում: Բայց վարչապետն ասաց, որ ինքը չի կարող բանակցել Արցախի անունից, ինչպես դա արել են նախկին նախագահները: Արցախը պետք է լինի բանակցային լիարժեք կողմ, որովհետև այն դե ֆակտո պետություն է և ինքը պետք է իր ձայնը բարձրացնի: Այս առումով Փաշինյան–Ալիև հանդիպումը կարող է ավելի ուշ լինել: Իսկ այս անգամ Արցախի՝ բանակցային գործընթացին ներգրավման մասին քննարկումներ կլինեն ՌԴ նախագահի հետ: 

Իհարկե, Ադրբեջանն ամեն կերպ մերժելու է դա, որովհետև եթե ընդունում է բանակցությունների այդ ձևաչափը, ապա դրանով լեգիտիմություն է հաղորդում և դե ֆակտո ճանաչում Արցախը: Այս հարցում կարևոր կլինի նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մոտեցումը:

–Պետք է սպասել, որ Նիկոլ Փաշինյանն առանց երրորդ կողմի՝ Արցախի, բանակցությունների սեղանի շուրջ չի՞ նստի: 

–Կարծում եմ, որ եթե այդ մասին հայտարարվեց, ապա այդ դիրքորոշումը պետք է պահել որպես հետագա բանակցային գործընթացի շարունակականության երաշխիք: Հայտնի է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափով եղել են պայմանավորվածություններ շփման գծում լարվածությունը թուլացնելու հետ կապված, ինչը ենթադրում է որոշակի միջոցառումների իրականացում՝ դիպուկահարների հետ քաշում և այլն: Ապրիլյան պատերազմից հետո այս պայմաններն ավելի ընդգծված դրսևորվեցին: Դրանց իրականացումը երաշխիքներ կստեղծի, որ բանակցային գործընթացը շարունակվի: 

Եթե դիպուկահարները հետ քաշվեն, հսկիչ սարքեր տեղադրվեն, ապա բանակցությունների հետագա ընթացքն ավելի հասկանալի կդառնա: Հակառակ դեպքում՝ չի բացառվում նաև խնդրի ռազմական ճանապարհով հանգուցալուծումը, որին հայկական կողմը պետք է պատրաստ լինի:

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում