«Եթե սահմանափակվել է իշխանությունների չար կամքի դրսևորումը, ապա մնացյալը տեխնիկայի հարց է». «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

ԱԻՄ–ը նախորդ խորհրդարանական ընտրություններին չէր մասնակցում, քանի որ, ըստ Պարույր Հայրիկյանի, այն ոչ թե ընտրություն էր, այլ միջոցառում: Ու թեև իրենք լրջորեն աշխատում են սահմանադրական փոփոխությունների ուղղությամբ, ավելին, մայիսի 29–ին էլ դիմել են վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին իրենց կողմից առաջարկվող այլընտրանքային Սահմանադրության նախագիծը խարհրդարանում քննարկելու հնարավորություն ընձեռելու համար, սակայն մինչ օրս կառավարությունից որևէ պատասխան չեն ստացել: 

«Իրենց կարծիքով, Սահմանադրության փոփոխությունը շատ ավելի բարդ ու տարողունակ գործ է, բայց մենք պատկերացնում ենք, որ Ընտրական օրենսգրքի մշակման ժամանակահատվածում հնարավոր է նաև մինչև ընտրությունները Սահմանադրության հարցն էլ ավարտին հասցնել: Եվ դա է ճիշտ ճանապարհը»,–ասաց Պ. Հայրիկյանը:

Նա, կարևորելով ժողովրդավարությունը, կողմ է նաև, որ առողջ մրցակցություն լինի կուսակցությունների կողմից առաջարկվող գաղափարների միջև: Բայց ելնելով ստեղծված իրավիճակից՝ Հայրիկյանը չի բացառում, որ ԱԻՄ–ը առանց Սահմանադրության տեքստում նորից փոփոխություն անելու էլ կարող է մասնակցել առաջիկա արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին:

«Կարող է և ստիպված լինենք վատ Սահմանադրության պայմաններում գնալ ընտրությունների: Բավականին տեղեկացված ենք նաև Ընտրական օրենսգրքում փոփոխություններ կազմակերպելու նպատակով կառավարության կազմակերպած նախաձեռնությանը և նիստերից մեկին անգամ մասնակցել ենք: Եվ ի տարբերություն այլ քաղաքական ուժերի, մենք ոչ միայն ներկայացրեցինք մեր հայեցակարգը, այլև՝ շրջանառության մեջ դրեցինք Ընտրական օրենսգրքի հայեցակարգ եզրույթը, որն ընդունվեց, և հիմա դա է շրջանառվում: Բայց մի սկզբունք կա, որը պետք է վերնագիր դառնա այս թեմայով արտահայտվողների համար»,–ասաց Պ. Հայրիկյանը:

Եվ այդ սկզբունքն այն է, որ ցանկացած փոփոխություն, սկսած Սահմանադրությունից, ավարտած օրենքներով, եթե կատարվել է ժողովրդավարական բարեփոխումների փուլում, անկախ նրանից, այն հեղափոխության, հեղաշրջման, թե մեկ այլ անուն ունի, հիմքում պետք է մեկ գաղափար լինի՝ քաղաքացու դերակատարության բարձրացումը: 

Եվ եթե դա չկա, ապա մնացածը այնքան էլ չի կարող փաստել ժողովրդավարության առաջընթացի մասին:

«Ընտրական օրեսգրքում փոփոխությունները մշակելիս խոսվում է ընտրացուցակների մասին: Կառավարական հանձնաժողովի նիստի ժամանակ ես առաջարկեցի, որը միանգամից այդ հարցը կլուծի: Այսինքն, այն քաղաքացիներն, ովքեր ցանկություն ունեն ընտրություններին մասնակցելու, դրանից առաջ մոտ մեկ ամսվա ընթացքում պետք է գրանցվեն: Եվ ամեն մեկը պետք է ստանա իր համարը: Ով իր համարը չստանա, կկորցնի իր ընտրելու իրավունքը: Բայց այս առաջարկը, որը պետք է լիներ այդ հարցի լուծման բանալին, չընկալվեց: Մյուս առաջարկը մատնահետք վերցնելու պրակտիկայի մասին է, որը, մեր կարծիքով, պետք է հանել, քանի որ վիրավորական քայլ է քաղաքացիների համար: Այսինքն, մենք ներկայացրել ենք հայեցակարգ, և եթե մի քիչ ճիգ գործադրեն, ապա այդ հայեցակարգը կարող է առավելագույն ժողովրդավարականության հասնելու միջոց դառնալ»,– ասաց Պ. Հայրիկյանը:

ԱԻՄ առաջնորդի դիտարկմամբ, պետք չէ վախենալ և քաղաքացիների իրավունքները սահմանափակել: Ընդհակառակը, հարկավոր է ամեն ինչ անել, որպեսզի օրենքի տառին համահունչ քաղաքացին դառնա տվյալ պահի դրության տերը: Եվ երբ առաջարկվում է ընտրություններն անցկացնել փակ համամասնական սկզբունքով, այդ դեպքում նույնպես, ըստ Հայրիկյանի, սահմանափակվում են ընտրողների իրավունքները: Խոսելով իր կողմից նախկինում ևս արված մեկ այլ առաջարկի մասին, երբ պատգամավոր ընտրվելու ժամանակ հավաքած ձայների քանակը պետք է հետագա քվեարկությունների ժամանակ հաշվարկել, Հայրիկյանն ասաց. 

«Այսինքն, քաղաքացիների իրավահավասարության սկզբունքը չպետք է խախտվի:

Հակառակ դեպքում կարող ենք ասել, որ մենք հեղափոխություն չենք արել, որևէ առաջընթաց չենք ապրում և պետք է նորից կեղծ ընտրություններով շարունակենք: Հնարավոր է և՛ ընտրակաշառքը վերացնել, և՛ թաղային հեղինակությունների բացասական ազդեցությունը: Այդ ամենը հաղթահարելի է: Եվ ես կարծում եմ, որ պետք է ընտրությունների գնանք մեզնից կախված ամեն ինչ կարգավորած, որպեսզի ընտրության ժամանակ արա տ ա վոր երև ույթ ներ չլինեն»,–ասաց Պ. Հայրիկյանը:

Խոսելով արատավոր երևույթների կանխարգելման մասին՝ նա ասաց, որ այդ մասին բազմաթիվ գրքեր է գրել: Ու եթե փորձենք այն հակիրճ ներկայացնել, ապա ընտրակաշառք վերցնողին հարկավոր է խիստ պատժի արժանացնել: Բացի այդ, ընտրակաշառքի առաջարկ ստանալն ու այդ մասին չհայտնելը, ըստ Հայրիկյանի, պետք է կրկին որպես հանցագործություն ընկալվի: 

«Այդ ձևով ընտրակաշառքի ճանապարհը կարելի է վերջնականապես փակել և հանրային գիտակցության մեջ սերմանել, որ դա ծանր, անթույլատրելի և վիրավորական հանցագործություն է: Ինչ վերաբերում է մյուս դրսևորումներին, ապա եթե կատարվել է ամենակարևոր փոփոխությունը, այն է՝ իշխանությունների չար կամքի սահմանափակումը, ապա մնացյալը տեխնիկայի հարց է»,–համոզված է ԱԻՄ առաջնորդը

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում